Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny „Tal-Blat” w Qali
Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny „Tal-Blat” (malt. Il-knisja tal-Kunċizzjoni Tal-Blat, ang. Church of the Immaculalate Conception Tal-Blat) – rzymskokatolicki kościół na obrzeżach wioski Qala na wyspie Gozo, Malta.
Kiedy już minie się ogólnie poważane sanktuarium „Tal-Hondoq”, w połowie drogi do Hondoq ir-Rummien po prawej stronie ujrzymy kościół postawiony na szczycie niewielkiego klifu górującego nad zatoką Hondoq[1][2].
 nr rej. 01041 NICPMI (wpis 2012-08-27)
| |||||||||||||||
| kościół | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Adres |
Triq Hondoq ir-Rummien | ||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
2. niedziela maja | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Malty  | |||||||||||||||
 36°01′44,6″N 14°19′17,1″E/36,029056 14,321417
| |||||||||||||||
Historia
edytujNa datę zbudowania w tym miejscu kościoła dość jasne światło rzuca rękopis sporządzony w latach 1764–1778 przez zakonnika z Żebbuġ kapucyna Pelaġju Mifsuda Piscopo.
O. Pelaġju napisał o istniejącej na „Chandaq i Rommien” cappellina, zbudowanej w 1760 ku czci Matki Bożej przez niejakich Michele Spiteriego i Andreę Spiteriego z Comino. Podał on również, że nazwa „tal-Blat” (ze skały/kamienia) pochodzi od figury Niepokalanie Poczętej Maryi, wykutej ze skały lub kamienia (malt. tal-blat) przez Giovanniego Caruanę w 1751 i postawionej w tym miejscu przez Andreę Portelliego z Rabatu. Po zbudowaniu kaplicy wezwanie oraz nazwa zwyczajowa przyjęły się również w stosunku do niej[1].
W czasie pierwszej wizytacji duszpasterskiej kaplicy proboszcz parafii ks. Francesco Sapiano zaordynował przeniesienie figury do bezpieczniejszego miejsca, pobliskiego sanktuarium Matki Bożej „Tal-Hondoq”. Z niewiadomych przyczyn nie zostało to wykonane, biskup Vincenzo Labini podczas swej wizyty w dniu 10 maja 1783 odnotował w kaplicy obecność figury. Zalecił umieszczenie jej na fasadzie kaplicy.
W 1887, kiedy ówczesny proboszcz parafii Qala ks. Giuseppe Diacono zakończył odnawianie sanktuarium, figura została tam przeniesiona i umieszczona w niszy nad fasadą, gdzie znajduje się po dzień dzisiejszy[1][3].
Kaplica została poświęcona 23 listopada 1768 przez przedstawiciela biskupa Malty Bartolomé Rulla[1].
Architektura
edytujWygląd zewnętrzny
edytuj- Budynek kościoła jest jednym z najprostszych na Malcie. Ma kształt prostopadłościanu. Na rogach fasady znajdują się dwa surowe pilastry. Podobnie surowe drzwi mają prostą ramę, a także dwa niewielkie okrągłe okienka, przez które można oglądać wnętrze kościoła. Nad drzwiami, w niszy umieszczona jest figura Matki Bożej Gwiazdy Morza, wykonana w 1978 przez rzeźbiarza z Gozo, Michaela Camilleri Cauchi. Po bokach budynku znajdują się proste rzygacze odprowadzające wodę opadową z dachu. Kościół otoczony jest sporym placem[1][4].
Wnętrze
edytuj- Wnętrze świątyni jest podobnie surowe i proste. Tworzy je sala o wymiarach ok. 4,5 × 5,5 metra z beczkowym sklepieniem wspartym na trzech łukach. Duże pojedyncze okno dobrze doświetla wnętrze.
Kamienny ołtarz jest bardzo stary, przeniesiony został z pobliskiego kościoła–sanktuarium, kiedy nowy, marmurowy został tam umieszczony[1][4]. Ponad nim XVIII-wieczny obraz tytularny przedstawiający Niepokalanie Poczętą miażdżącą głowę węża. Źródła nie są zgodne co do autorstwa obrazu: Roccu Buhagiar (1723–1805)[1] czy Francesco Rocco (1725–1808)[4].
Kaplica wygląda na dobrze wyposażoną, znajduje się tam cykl obrazów Via Crucis, drewniana ambona i ołtarz w kształcie stołu w stylu posoborowym. Ten ostatni, a także kilka wentylatorów przymocowanych do ściany, świadczą o tym, że kościół ten jest nadal regularnie używany. W niszach po obu stronach kościoła znajdują się również dwie figury. Przedstawiają one św. Józefa i Niepokalane Poczęcie. Jest też inny mały posąg Ecce Homo w małej niszy w rogu między dwoma stacjami drogi krzyżowej[1].
Dobudowany do kaplicy niewielki pokój służy jako zakrystia[1].
Świątynia dzisiaj
edytujKościół Matki Bożej „Tal-Blat” jest obecnie w bardzo dobrym stanie i nadal jest często używany. Msze święte odprawiane są w drugą niedzielą każdego miesiąca o 17:00 (w okresie zimowym o 16:00)[5][6].
Święto patronalne
edytujŚwięto patronalne kościoła obchodzone jest w drugą niedzielę maja[1].
Ochrona dziedzictwa kulturowego
edytujOd 27 sierpnia 2012 budynek świątyni umieszczony jest na liście National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod nr. 01041[7].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j Daniel Meilak, Roderick Basuttil: Il-Kunċizzjoni tal-Blat ~ Qala – Għawdex ~. Kappelli Maltin. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-11)]. (malt.).
- ↑ Villagio Cala. XXXIII.. W: Achille Ferres: Descrizione storica delle chiese di Malta e Gozo. Malta: 1866, s. 603. (wł.).
- ↑ Niche of the Immaculate Conception. NICPMI, 2012-08-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-18)]. (ang.).
- ↑ a b c Tal-Blat Chapel. W: Paul Grech: Exploring the Chapels of Gozo. Valletta: Progress Press Co. Ltd, 1999, s. 130–134. ISBN 99909-3-056-2. (ang.).
- ↑ Kuncizzjoni Mmakulata (Tal-Blat) / Immaculate Conception of Our Lady (Tal-Blat). Quddies. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-10)]. (ang.).
- ↑ Immaculate Conception of Our Lady (Tal-Blat) – Qala. Gozo Diocese. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-19)]. (ang.).
- ↑ Chapel of The Immaculate Conception. NICPMI, 2012-08-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-19)]. (ang.).