Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Igołomi
Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Igołomi – zabytkowy, rzymskokatolicki kościół parafialny, znajdujący się w Igołomi, w gminie Igołomia-Wawrzeńczyce, w powiecie krakowskim.
 nr rej. A-69 [A-258/M] z dnia 18.05.1961
| |||||||||
| kościół parafialny | |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| parafia | |||||||||
| Narodzenia Najświętszej Maryi Panny • nadający tytuł |
od | ||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
8 września | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie gminy Igołomia-Wawrzeńczyce  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |||||||||
 50°05′20,6″N 20°14′41,0″E/50,089056 20,244722
| |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Obiekt wraz z dzwonnicą z 1660 roku wpisany został do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[1].
Historia
edytujParafia na terenie Igołomi została erygowana w wieku XIII, a pierwszy murowany kościół wzniesiono i poświęcono za panowania królowej Jadwigi w 1385 roku. Jego fragmenty zachowały się w postaci gotyckiego prezbiterium ze sklepieniem krzyżowym, oknem i portalem. Konsekracja świątyni nastąpiła w 1420 roku. Sufragan krakowski biskup Jarosław Jastrzębiec ofiarował kościół Trójcy Przenajświętszej. Nadał mu także wezwania – Narodzenia Najświętszej Maryi Panny oraz św. Jana Chrzciciela. To ostatnie związane było z faktem, że Jan Chrzciciel uznany został za patrona okolic, leżących nad rzekami. W późniejszych wiekach umacniał się kult Matki Bożej, a w roku 1718 powstało bractwo maryjne pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Kościół igołomski był także drugim, obok mogilskiego, sanktuarium Krzyża Świętego. Krucyfiks znajduje się w głównym ołtarzu i słynie łaskami i cudami, czego świadectwo stanowią wota.
Kościół parafialny pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny Wzmiankowany w okresie 1325–27. Wskutek przebudów pozbawiony jest charakteru stylowego. Orientowany, murowany. Prezbiterium zamknięte, wieloboczne, opięte szkarpami. Szersza nawa prostokątna, przedłużona w 1869 r. Od północy zakrystia z przedsionkiem, od południa dwie kruchty, zapewne późniejsze. W prezbiterium sklepienie krzyżowe z żebrami z wieku XV, w nawie strop – 1927-28 r. Tęcza ostrołukowa. Okno w prezbiterium od wschodu ostrołukowe (zamurowane), okna w przedsionku zamknięte, tzw. oślim grzbietem. Odrzwia z prezbiterium do zakrystii ostrołukowe. Nad nawą wysoka wieżyczka na sygnaturkę, barokowa z roku ok. 1765, w całości pobita blachą i zniekształcona w XIX – XX w. Ołtarze – główny i trzy boczne rokokowe sprzed 1778; w głównym krucyfiks z przełomu XVI/XVII wieku. Chrzcielnica marmurowa, z herbem „Przyjaciel” i inicjałami „MBO STD PI”, późnobarokowa z lat 1689-1718. Feretron z posągiem Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej, późnobarokowy. Posąg Matki Boskiej z Dzieciątkiem o tradycjach stylowych z początku XV w. Krucyfiks we wschodniej ścianie prezbiterium z 1948 r., wykonany przez Antoniego Komendę, świątkarza z Odwiśla. Epitafium Anny (zmarła 1600 r.) i Mikołaja (zmarł 1607 r.) Ożarowskich, marmurowe z płaskorzeźbą Chrystusa i apostołów, przed którymi klęcząca niewiasta z dzieckiem, renesansowe. Na ścianie bez trudu odnajdziemy tablicę przypominającą, że właśnie w Igołomi przyszedł na świat Adam Chmielowski – święty Brat Albert. Monstrancja rokokowa, 1778 r. Sześć kielichów: pocz. XVII, 1622, 1635, 1713, rokokowy, klasycystyczny. Dwie puszki: gotycko renesansowa z w. XVI i 1712 r. Relikwiarz późnogotycki z 1545 r. Relikwiarz z pierwszej połowy XVIII w. Tacka rokokowa z 1767 r. Cztery ornaty haftowane z w. XVIII. Ornaty z tkanin: jeden z w. XVI, jeden z makaty perskiej z motywem mihrabu z w. XVII, dwa z w. XVIII.
Architektura
edytujBudowla orientowana, ceglana z kamiennymi elementami. Z pierwszego kościoła zostało prezbiterium trójbocznie zamknięte, nakryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym, oraz wschodnia część nawy[2]. Przewaga elementów gotyckich[3]. W XVIII wieku dobudowano wieżyczkę z sygnaturką.
Wystrój i wyposażenie
edytujWystrój rokokowy sprzed 1788 roku[2]
- ołtarz główny i trzy boczne z roku 1778[3];
- rzeźba Madonny z XV wieku[3];
- epitafia renesansowe z pocz. XVII wieku[3];
- polichromia z lat 1928–1928[3].
Dzwonnica
edytujWolno stojąca, klasycystyczna, murowana dzwonnica parawanowa, wybudowana na bazie starszej z 1660 roku, pochodzi z połowy XIX wieku[3][2].
,_Igo%C5%82omia_village,_Krak%C3%B3w_County,_Lesser_Poland_Voivodeship,_Poland.jpg)
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
- ↑ a b c Krasnowolski ↓, s. 57.
- ↑ a b c d e f Bogdanowski ↓, s. 140.
Bibliografia
edytuj- Janusz Bogdanowski, Olga Dyba, Stanisław Kołodziejski, Roman Marcinek, Zbigniew Myczkowski, Andrzej Siwek, Tadeusz Śledzikowski: Krajobraz kulturowy Polski. Województwo Małopolskie. Kraków: Stowarzyszenie Kultura i Natura, 2001. ISBN 83-915829-1-4.
- Bogusław Krasnowolski: Leksykon zabytków architekturyMałopolski. Kraków: Arkady, 2013. ISBN 978-83-2134744-8.
Linki zewnętrzne
edytuj