Kościół św. Stanisława Biskupa Męczennika i św. Barbary Męczennicy w Szyku
Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Barbary Męczennicy – zabytkowa świątynia rzymskokatolicka w miejscowości Szyk, w powiecie limanowskim, będąca kościołem parafialnym parafii pw. św. Stanisława Biskupa i św. Barbary.
 nr rej. A=277 z dnia 27.12.1961[1]
| |||||||||
| kościół parafialny | |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia |
św. Stanisława Biskupa Męczennika i św. Barbary Męczennicy w Szyku | ||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie gminy Jodłownik  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||
Położenie na mapie powiatu limanowskiego  | |||||||||
 49°47′19,1″N 20°18′07,1″E/49,788639 20,301972
| |||||||||
Kościół znajduje się na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej.
Historia
edytujParafia w Szyku ufundowana została w I połowie XIV wieku przez ród Lasockich – ówczesnych właścicieli wsi.[3] Obecny kościół wzniesiono w 1633 r. z wykorzystaniem fragmentów starszej świątyni z I połowy XVI w.[4],[5]. Kościół został poświęcony w 1634 r.
Kościół kilkakrotnie przechodził remonty, z czego najpoważniejsze były te w 1751, w II połowie XIX wieku oraz w latach 90. XX wieku[2].
Architektura
edytujKościół w Szyku to przykład późnogotyckiej architektury drewnianej. Zbudowany został w konstrukcji zrębowej. Przylega do niego wieża konstrukcji słupowej. Jest to świątynia jednonawowa, z wielobocznie zamkniętym prezbiterium, do którego przylega niewielka zakrystia[6].
Nawę i prezbiterium przykrywa dach jednokalenicowy, siodłowy, oparty na więźbie storczykowej w typie gotyckim[2]. Nad nim znajduje się barokowa wieżyczka na sygnaturkę[6].
Po zachodniej stronie znajduje się izbicowa wieża o pochyłych ścianach, luźno związana z korpusem, nakryta daszkiem namiotowym[2]. W jej dolnej części znajdują się dwa wejścia z nadprożami w kształcie tzw. oślich grzbietów[6].
Zarówno dach, jak i ściany boczne oraz większość detali architektonicznych przykryta jest dwubarwnym gontem[6].
Wnętrze
edytujWnętrze kościoła nakryte jest stropami płaskimi z zaskrzynieniami w nawie[2].
Zdobiąca je polichromia została wykonana w II połowie XIX wieku. W prezbiterium odsłonięte pozostawiono fragmenty starszych renesansowych malowideł, pochodzących z XVI wieku. Największe fragmenty przedstawiają sceny Wniebowzięcia oraz sceny z życia św. Stanisława Biskupa[2][6].
Ołtarze
edytuj- Ołtarz główny
- utrzymany w ciemnych barwach i złocony. Wykonany został w II połowie XVIII wieku, w stylu późnobarokowym. Znajduje się w nim namalowany na początku XVI wieku na desce obraz Matka Boża z Dzieciątkiem, którego autorstwo przypisuje się Stanisławowi Samostrzelnikowi[7][8], część historyków sztuki przypisuje go anonimowemu artyście, zwanemu też Mistrzem z Szyku[9][10]. Obraz przesłaniany jest przez wizerunek patronki kościoła – św. Barbary. W górnej części ołtarza znajduje się rzadkie przedstawienie Boga Ojca z martwym Chrystusem na ręku, tzw. Pietas Domini[9]. Obraz prawdopodobnie był częścią tryptyku.
- Ołtarze boczne
- rokokowe, bogato zdobione i pozłacane
- ołtarz z obrazem św. Józefa i wizerunkiem św. Kingi w części górnej
- ołtarz z obrazami św. Stanisława i św. Wojciecha (wymienne) oraz św. Apolonii w zwieńczeniu.
Wyposażenie kościoła
edytujNiedaleko ołtarza głównego znajduje się obraz przedstawiający św. Wawrzyńca, poniżej którego umieszczono siedem popiersi różnych świętych. Obraz ten jest częścią późnogotyckiego tryptyku, datowanego na ok. 1520 rok[10]. Z drugiej jego strony umieszczono obrazy Pojmanie Chrystusa i Ukrzyżowanie.
W kościele znajdują się również inne zabytkowe elementy wyposażenia, w tym:
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2016-01-26].
- ↑ a b c d e f g P. Skoczek, "Parafie...", s. 58
- ↑ Zabytkowe kościoły diecezji tarnowskiej
- ↑ P. Skoczek, "Parafie...", s. 56
- ↑ Brykowski Ryszard, Kornecki Marian: Drewniane kościoły w Małopolsce Południowej, wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, Wrocław 1984, ISBN 83-04-00909-9, s. 93
- ↑ a b c d e M. Michniewska i inni, "Kościoły...", s. 72
- ↑ a b c d A. Matuszczyk, "Beskid...", s. 208
- ↑ P. Skoczek, "Parafie...", s. 59
- ↑ a b c M. Michniewska i inni, "Kościoły...", s. 73
- ↑ a b Szyk: kościół śś. Stanisława i Barbary. Katolicka Agencja Informacyjna, 2005–2007. [dostęp 2010-12-16]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Piotr Skoczek: Parafie Ziemi Limanowskiej. Proszówki: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 56-60. ISBN 978-83-88383-43-4.
- Andrzej Matuszczyk: Beskid Wyspowy. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2008, s. 208. ISBN 978-83-89188-78-6.
- Magdalena Michniewska, Artur Michniewski, Magdalena Duda, Paweł Luboński: Kościoły drewniane Karpat – Polska i Słowacja:przewodnik. Białystok: Oficyna Wydawnicza Rewasz, 2006, s. 72-73. ISBN 83-89188-43-0.
Linki zewnętrzne
edytuj- Drewniany kościół pw. śś. Barbary i Stanisława Biskupa z XVI w Szyku. beskidwyspowy.eu. [dostęp 2010-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-21)].