Kościół św. Piotra i Pawła w Sancygniowie

Kościół św. Piotra i Pawła w Sancygniowie
	nr rej. A/633 z dnia z 21.06.1967
	kościół parafialny
	; kościół widok ogólny
Państwo	Polska
Miejscowość	Sancygniów
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Piotra i Pawła w Sancygniowie
Wezwanie	św. Piotr i św. Paweł
Wspomnienie liturgiczne	Świętych Apostołów Piotra i Pawła
Historia
Data powołania	1400
Data rozpoczęcia budowy	1400
Data zakończenia budowy	1413
Data poświęcenia	1413
Dane świątyni
Styl	gotyk
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła, kamień
Wieża kościelna; • liczba wież	; 1
Ołtarz; • liczba ołtarzy	; 5
Liczba naw	1
	Położenie na mapie Polski Kościół św. Piotra i Pawła w Sancygniowie
	Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Kościół św. Piotra i Pawła w Sancygniowie
	Położenie na mapie powiatu pińczowskiego Kościół św. Piotra i Pawła w Sancygniowie
	Położenie na mapie gminy Działoszyce Kościół św. Piotra i Pawła w Sancygniowie
	50°22′00,17″N 20°21′02,18″E/50,366714 20,350606
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Kościół św. Piotra i Pawła w Sancygniowie – rzymskokatolicki kościół parafialny znajdujący się w miejscowości Sancygniów, w województwie świętokrzyskim.

Historia

Widok kościoła około 1936

Kościół został zbudowany w 1400 w stylu gotyckim przez właściciela miejscowości Piotra Sancygniowskiego^[2]. Parafię wydzielono z sąsiednich parafii w Słaboszowie i Działoszycach. W 1606 włączono do parafii sancygniowskiej sąsiednią podupadłą parafię w Woli Knyszyńskiej. W XVI wieku nadbudowano wieżę. W 1763 roku wnętrze ozdobiono barokowym wyposażeniem ufundowanym przez podczaszego Antoniego Grodzickiego^[3]. Świątynię wyremontowano w 1783 roku. W 1835 roku kościół był zrujnowany^[3]. W latach 1838–1840 i 1897 restaurowano, dobudowując neogotycką kruchtę z metalowym balkonem. Sklepienia nawy i prezbiterium pokrywają polichromie wykonane przez M. Mączyńskiego^[2]. W latach 1949–1951 oraz w 1987 przeprowadzono remont. W latach 1988–1990 przeprowadzono prace konserwatorskie. W 2008 odrestaurowano południową część kościoła.

W archiwum parafialnym przechowywane są księgi metrykalne: ochrzczonych od 1760, zaślubionych od 1890, zmarłych od 1760.

Architektura

Kościół jest budowlą orientowaną, wybudowaną z kamiennego ciosu, częściowo pokrytego tynkiem. Prezbiterium jest wielobocznie zamknięte i przykryte gotyckim sklepieniem ze wspornikami z XIX wieku. Przy nim od północy dobudowana jest zakrystia. Nawa pierwotnie była przykryta drewnianym stropem. Przy nawie od strony południowej stoi kruchta z roku 1783, zwieńczona neogotycką nadbudową wykonaną w roku 1897^[3]. Od zachodu przylega do nawy czterokondygnacyjna wieża. Dwie najwyższe kondygnacje wieży powstały być może w XVI wieku. Wschodnia ściana prezbiterium ozdobiona jest w niszach gotycką grupą Ukrzyżowania w niszach (figury Marii i św. Jana z 2 ćw. XV w.?). W kościele znajdują się profilowane portale w kruchtach południowej (zewn. z 1897 r., wewnętrzny gotycki z XV w.) i zachodniej (dwa z 4 ćw. XVI w). Wejście z prezbiterium do zakrystii ozdobione jest manierystycznym portalem o rzeźbionym zwieńczeniu z ok. 1590 r. (warsztat S. Gucciego?)^[2].

Wnętrze

Ołtarz główny w stylu barokowym, wyk. A. Gegenbaur?, 1763-65,
Obraz św. Anny Samotrzeć z 1591 r.,
Obraz barokowy Ukrzyżowanie z 1763 r.- wg krucyfiksu Wita Stwosza z kościoła Mariackiego w Krakowie (malował Łukasz Orłowski),
Obraz barokowy św. Barbary z 1764 r. (malował Łukasz Orłowski),
obraz Ukrzyżowania z k. XVI w. (wg grafiki Albrechta Dürera, sygn. P.T.T.),
renesansowe sakrarium z 1590 r.,
chrzcielnica z ok. 1588,
piętrowy nagrobek Sancygniowskich powstały po roku 1588 (wyk. warsztat Santi Gucciego^[4]),
klasycystyczny nagrobek Stefana i Ewy Dembowskich z 1804 r. (proj. Sebastian Sierakowski?, wyk. Leonardo Galli?).
ambona,
ławki,
prospekt organowy,
stalle,