Kościół św. Małgorzaty w Poznaniu
Kościół pw. św. Małgorzaty Panny i Męczenniczki – gotycki, zabytkowy kościół stojący na Rynku Śródeckim w Poznaniu.
 nr rej. 423/Wlkp/A(z 14 lutego 1930 i z dnia 16 października 2006) wspólnie z kościelnym cmentarzem, murowanym ogrodzeniem, bramą i furtą[1] | |||||||||||||||
| kościół pomocniczy | |||||||||||||||
 barokowa brama, niedokończona wieża i szczyt elewacji zachodniej oraz elewacja południowa | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Parafia |
archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu | ||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Poznania  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||||||||||||
 52°24′40,38″N 16°57′15,99″E/52,411217 16,954442
| |||||||||||||||
Historia
edytujŚwiątynia powstała w I poł. XIII w. (pierwsza wzmianka pochodzi z 1253 r.), a następnie została przebudowana na przełomie XV i XVI w. W XVII i XVIII w. dobudowano dwie kaplice, wieżę i zakrystię. W 1665 r. ówczesny proboszcz Stanisław Grudowicz (zm. 1684) wstąpił do zakonu filipinów, kościół zaś przeszedł w ręce zgromadzenia. Po kasacie klasztoru w 1805 r. świątynię przejęła parafia archikatedralna, czyniąc z niego swój kościół pomocniczy. W latach 1946–1947 przeprowadzono gruntowny remont, podczas którego odsłonięto część średniowiecznych detali.
Opis budynku
edytujKościół znajduje się na skraju nieistniejącego już Rynku Śródeckiego (historycznie zachowany w postaci nazwy ulicy). Otacza go mur, a na teren świątyni prowadzi barokowa brama z 1786 r. Do zachodniej elewacji przylega podparta szkarpami nieukończona gotycka wieża, w której znajdują się dwa ostrołukowe wczesnogotyckie portale datowane na I poł. XIII w. Trzeci portal, nie prowadzący jak dwa poprzednie do kruchty, lecz do nawy jest nieco młodszy. W podpierającej wieżę szkarpie północnej znajduje się płyta nagrobna wykonana z piaskowca upamiętniająca Wojciecha Reutha (zm. 1710). Wyryty na niej łaciński napis głosi, iż był to polski rycerz, który wędrował przez Moskwę, Trację i Rzym, po czym został księdzem w tym kościele. Ponad wieżą widać średniowieczny, schodkowy szczyt. Do północnej i południowej elewacji przylegają kaplice zwieńczone późnorenesansowymi szczytami. Do prezbiterium od strony północnej przylega zakrystia przykryta łamanym dachem.
Opis wnętrza
edytujWnętrze jednonawowe, prezbiterium trójścienne nakryte sklepieniem gwiaździstym pokrytym rośliną polichromią zaprojektowaną przez Wacława Taranczewskiego. W prezbiterium znajduje się architektoniczny ołtarz, a nad przejściem do zakrystii wisi pochodzący z poznańskiego warsztatu obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem na półksiężycu pochodzący z ok. 1600 r., łączący w sobie cechy renesansowe i gotyckie. Ambona i chrzcielnica, stiukowe, wykonane w stylu rokokowym, pochodzą z połowy XVIII w. W północnej kaplicy św. Barbary (Najśw. Serca Pana Jezusa) znajduje się drugi z namalowanych w Poznaniu obrazów Madonna z Dzieciątkiem wśród muzykujących aniołów datowany na około 1630. W ołtarzu południowej kaplicy św. Filipa Nereusza umieszczono stiukową płaskorzeźbę pochodzącą z XVIII w. a ukazującą św. Filipa podczas modlitwy. Kolejne dwa cenne obrazy znajdują się kolejno: przy wejściu pod chórem – Chrystus przy słupie z pocz. XVII w., oraz w zakrystii portret wspomnianego już Stanisława Grudowicza.
W pobliżu kościoła, na północny zachód, znajduje się klasztor filipinów.
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 155 [dostęp 2010-09-30].
- ↑ Poznań, Kościół św. Małgorzaty (Śródka). [dostęp 2024-09-20]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Franciszek Jaśkowiak, Włodzimierz Łęcki, Poznań i okolice. Przewodnik, Warszawa: Sport i Turystyka, 1983, ISBN 83-217-2434-5, OCLC 830219702.
- Zbigniew Szymanowski, Marta Tomczyszyn, Poznań, Bielsko-Biała: Pascal, 1999, ISBN 83-87696-24-2, OCLC 749589201.
- Jerzy Sobczak, Kościoły Poznania, Zbigniew Szmidt, Michał Woźniak (ilustr.), Poznań: Wydawnictwo Debiuty, 2006, ISBN 83-922466-4-0, OCLC 832205456.