Kościół św. Katarzyny w Szczebrzeszynie

Kościół świętej Katarzyny – rzymskokatolicki kościół parafialny należący do dekanatu Szczebrzeszyn diecezji zamojsko-lubaczowskiej. Znajduje się na trasie Szlaku Renesansu Lubelskiego.

Kościół św. Katarzyny

nr rej. A/1416 z dnia 24.11.1956 i 04.03.1983
kościół parafialny
Widok z rynku (2023)
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Miejscowość	Szczebrzeszyn
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
parafia	św. Katarzyny
Historia Data rozpoczęcia budowy 1620 Data zakończenia budowy 1638 Data poświęcenia 1638 Aktualne przeznaczenie świątynia katolicka Fundator Tomasz Zamoyski Katarzyna Ostrogska
Dane świątyni Styl renesans lubelski Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 1 Ołtarz • liczba ołtarzy 7 Liczba naw 3 Organy • liczba głosów 12
Położenie na mapie Szczebrzeszyna Kościół św. Katarzyny
Położenie na mapie Polski Kościół św. Katarzyny
Położenie na mapie województwa lubelskiego Kościół św. Katarzyny
Położenie na mapie powiatu zamojskiego Kościół św. Katarzyny
Położenie na mapie gminy Szczebrzeszyn Kościół św. Katarzyny
50°41′35,99″N 22°58′40,51″E

Historia

Okres katolicki

Pod opieką franciszkanów

Świątynia została wybudowana w latach 1620–1638 dla zakonu franciszkanów. Ufundowali ją Tomasz Zamoyski i jego małżonka Katarzyna z Ostrogskich Zamoyska. Kościół został konsekrowany w 1638 roku. W 1783 roku franciszkanie musieli opuścić klasztor, który został zamieniony na koszary wojskowe.

Pod opieką bonifratrów

Na miejsce franciszkanów zostali sprowadzeni ojcowie Bonifratrzy z Zamościa. W 1812 roku, w czasach Księstwa Warszawskiego, w klasztorze został urządzony szpital, a świątynia zaczęła pełnić rolę kaplicy szpitalnej.

Pod opieką szarytek

Po opuszczeniu klasztoru przez Bonifratrów, opieka nad szpitalem i świątynią została powierzona siostrom szarytkom.

Okres prawosławny

Pod opieką krzyżanek

W 1883 roku świątynia została zamieniona na cerkiew prawosławną pod wezwaniem św. Trójcy, a w klasztorze zostały umieszczone prawosławne mniszki zwane Krzyżankami.

Okres katolicki w XX-leciu międzywojennym

Pod wezwaniem św. Katarzyny

W 1917 roku świątynia została rekoncyliowana pod wezwaniem św. Katarzyny i zwrócona katolickim wiernym. W 1918 roku świątynia stała się kościołem filialnym parafii św. Mikołaja.

Okres prawosławny w trakcie II wojny światowej

Pod wezwaniem Świętej Trójcy

W latach 1940–1944 niemieckie władze okupacyjne zamieniły kościół na cerkiew prawosławną pod wezwaniem św. Trójcy.

Okres katolicki po II wojnie światowej

Pod wezwaniem św. Katarzyny

Od 1944 roku do 20 czerwca 1982 roku świątynia była kościołem rektoralnym pod wezwaniem św. Katarzyny. Od 20 czerwca 1982 roku do 20 czerwca 2007 roku świątynia była kościołem filialnym parafii św. Mikołaja. Od 20 czerwca 2007 roku kościół parafialny nowo utworzonej parafii św. Katarzyny.

Architektura

Ołtarz główny

Jest to świątynia murowana, wzniesiona w stylu renesansu lubelskiego. Korpus kościoła jest bazylikowy, składający się z trzech naw. Mury zewnętrzne wzmocnione są przyporami. Wieża wzniesiona na planie czworoboku, o trzech kondygnacjach, pełni w przyziemiu rolę kruchty. Nakryta jest dachem hełmowym z barokową latarnią ozdobioną sygnaturką. Przy elewacji frontowej świątyni jest umieszczony kamienny arkadowy portal z datą 1638, herbem franciszkanów oraz herbami fundatorów: ”Jelita” Zamoyskich i „Leliwa” Ostrogskich. Kruchta z klasztorem jest połączona krużgankami, obecnie zamurowanymi.

Prezbiterium jest niższe i węższe od nawy głównej, zamknięte trójboczną absydą. Znajduje się w niej sklepienie kolebkowe. Na sklepieniu prezbiterium jest umieszczone malowidło „Przemienienie Pańskie” powstałe w XVII wieku, niżej są umieszczeni święci apostołowie. Na ścianach prezbiterium znajdują się malowidła powstałe w XVII–XVIII wieku. Ołtarz główny, w stylu późnobarokowym, powstał w warsztacie Michała Wurtzera. W ołtarzu jest umieszczony obraz Matki Bożej Bonifraterskiej powstały około 1670 roku. W zwieńczeniu można zobaczyć obraz Trójcy Świętej otoczony chmurkami i główkami aniołków.