Wikipedia

Kościół św. Jerzego i św. Wojciecha w Kłodzku

Kościół św. Jerzego i św. Wojciecha – jeden z pięciu kościołów znajdujących się w Kłodzku, ulokowany w dzielnicy Przedmieście Ząbkowickie, przy ul. Waleriana Łukasińskiego 36, na wysokiej skarpie lewego brzegu Nysy Kłodzkiej[1]. Świątynia ma status kościoła filialnego parafii Wniebowzięcia NMP[2].

Kościół św. Jerzego i św. Wojciecha w Kłodzku
Zabytek: nr rej. Nr rej.: 690 z dnia 2.10.1960 r.
kościół filialny
Ilustracja
Kościół wraz z klasztorem
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Kłodzko

Adres

ul. Waleriana Łukasińskiego 34-36

Wyznanie

katolickie

Kościół

Kościół łaciński

Parafia

Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kłodzku

Wezwanie

św. Jerzego i św. Wojciecha

Położenie na mapie Kłodzka
Mapa konturowa Kłodzka, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jerzego i św. Wojciecha w Kłodzku”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jerzego i św. Wojciecha w Kłodzku”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jerzego i św. Wojciecha w Kłodzku”
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego
Mapa konturowa powiatu kłodzkiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Jerzego i św. Wojciecha w Kłodzku”
Ziemia50°26′36″N 16°39′25″E/50,443333 16,656944
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia

edytuj

W 1275 r. pojawia się w źródłach pierwsza wzmianka o istnieniu w tym miejscu kaplicy św. Jerzego przy szpitalu prowadzonym przez joannitów. Po przeniesieniu się zakonu do centrum miasta uległa ona zniszczeniu, a w 1470 r. spaliła się ze szpitalem.

W 1475 r. książę ziębicki Henryk I Podiebradowicz przekazał ten teren bernardynom i ufundował im z żoną Urszulą Brandenburską kościół i klasztor pw. św. Jerzego. Świątynia została poświęcona w 1479 r. przez biskupa wrocławskiego Rudolfa von Rüdesheima, który został do tego upoważniony przez arcybiskupa praskiego. Przy okazji konsekracji kościół otrzymał współpatrona, którym został św. Wojciech. W dziewięć lat później umarł jego fundator i został pochowany w krypcie pod prezbiterium[3].

W 1517 r. miał miejsce pożar kościoła i klasztoru, który uszkodził oba obiekty. Odbudowa szła bardzo mozolnie[4]. W związku z brakiem powołań, które wynikało z rozprzestrzeniania się reformacji w Kłodzku zakon opuścił miasto (1546 r.) i przekazał Radzie Miejskiej oba obiekty[5]. W klasztorze urządzono szpital dla ubogich, a w kościele kaplicę przyszpitalną. Obiekty uległy ostatecznemu zniszczeniu podczas wojny trzydziestoletniej, kiedy Kłodzko zostało zdobyte przez Austriaków.

Ruiny pozostawały bez opieki przez kilkanaście lat. W 1643 r. do miasta powrócili bernardyni, którzy rozpoczęli odbudowę kościoła i klasztoru, trwającą blisko 150 lat z przerwami[6]. Zachowano gotyckie prezbiterium, zaś nawa i kaplice otrzymały wystrój późnobarokowy. Budowlę przykryto sklepieniem kolebkowym. W 1665 r. kard. Ernst Adalbert von Harrach dokonał poświęcenia nowej świątyni[7]. Następne oblężenie Austriaków w 1760 r. w czasie III wojny śląskiej spowodowało kolejny pożar kościoła. Po zakończeniu działań zbrojnych odbudowano wieżę oraz dobudowano drugą – skromniejszą. W 1810 r. po kasacie zakonu kościół został zamieniony na magazyn słomy i siana dla garnizonu pruskiego[8]. W klasztorze natomiast urządzono biura dla oficerów, mieszkania dla żołnierzy i ich rodzin oraz szpital. W 1834 r. władze przekształciły kościół w ewangelicki kościół garnizonowy[9].

Po II wojnie światowej do klasztoru wprowadziły się franciszkanki Najświętszego Sakramentu (dziś: klaryski od wieczystej Adoracji), a w 1947 r. otwarto kościół, który stał się ponownie świątynią katolicką. W latach 1956–1990 kościół nosił wezwanie Chrystusa Króla[10].

Architektura

edytuj

Kościół jest jednonawową budowlą z rzędem kaplic od północy, zbudowaną w stylu późnobarokowym z elementami gotyckimi. Został wzniesiony z cegieł, ściany są otynkowane. Ma 50 m długości i 10 m szerokości. W prezbiterium zakończonym półośmiobokiem są dwa przęsła i dwie przypory. Są to jedyne pozostałości gotyckich cech budowli. W północnej ścianie nawy są trzy okna; okna po stronie południowej zamurowano[11]. Wyposażenie wnętrza jest surowe i skromne, ponieważ pierwotne nie zachowało się do dnia dzisiejszego. Freski są współczesne, a stacje drogi krzyżowej wykonane z gipsu. Wieże nakryte są baniastymi hełmami z przeźroczami. Do kościoła prowadzą portale z 2 poł. XVIII w.[12]

Na południe od kościoła usytuowany jest barokowy budynek klasztoru, wzniesiony w latach 1664–1665[13]. Jest to czworoboczny budynek z wewnętrznym wirydarzem, nakryty dachami dwuspadowymi, z elewacjami dzielonymi lizenami[13].

Galeria

edytuj

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Kłodzko. Plan miasta, 1:10 000, wyd. PPWK, wyd. 3, Wrocław-Warszawa 1999.
  2. ↑ Schematyzm diecezji świdnickiej, pod red. A. Bałabucha, Świdnica 2005.
  3. ↑ K. Marcinek, W. Prorok, Ziemia Kłodzka..., op. cit., s. 39.
  4. ↑ Tadeusz Broniewski: Śląsk w zabytkach sztuki. Kłodzko. Wyd. II. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1970, s. 87.
  5. ↑ Zastrzeżono sobie jednak prawo ich zwrotu w razie powrotu bernardynów do Kłodzka.
  6. ↑ Tadeusz Broniewski: Śląsk w zabytkach sztuki. Kłodzko. Wyd. II. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1970, s. 88.
  7. ↑ Kłodzko. Dzieje miasta, pod red. R. Gładkiewicza, Kłodzko 1998, s. 195.
  8. ↑ Artur i Alicja Galas, Dzieje Śląska w datach, wyd. Rzeka, Wrocław 2000, s. 174.
  9. ↑ Inne źródła podają datę 1838 r.: por. K. Marcinek, W. Prorok, op. cit., s. 39.
  10. ↑ K. Marcinek, W. Prorok, op. cit., s. 40.
  11. ↑ Tadeusz Broniewski: Śląsk w zabytkach sztuki. Kłodzko. Wyd. II. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1970, s. 89.
  12. ↑ K. Marcinek, W. Prorok, Ziemia Kłodzka. Informator turystyczny, Kłodzko 1995, s. 40.
  13. ↑ a b Józef Pilch: Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2005, s. 153. ISBN 83-213-4366-X.

Bibliografia

edytuj
  • Tadeusz Broniewski, Śląsk w zabytkach sztuki. Kłodzko, Wydanie II, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970.
  • Ryszard Gładkiewicz (redakcja), Kłodzko. Dzieje miasta, MZK, Kłodzko 1998, ISBN 83-904888-0-9.
  • K. Marcinek, W. Prorok, Ziemia Kłodzka. Informator turystyczny, wyd. Fundacja Rozwoju Kłodzka i Ziemi Kłodzkiej „Actus”, Kłodzko 1993.
  • Józef Pilch, Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2005, ISBN 83-213-4366-X, OCLC 69480077.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Kościół_św._Jerzego_i_św._Wojciecha_w_Kłodzku&oldid=74743699”