Kościół św. Idziego w Giebułtowie
Kościół św. Idziego w Giebułtowie – rzymskokatolicki kościół parafialny znajdujący się we wsi Giebułtów, w powiecie krakowskim.
 nr rej. A-18 z dnia 10.04.1968[1]
| |||||||||
 Zabytkowy kościół w Giebułtowie | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
Giebułtów, ul. św. Idziego 2 | ||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie gminy Wielka Wieś  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |||||||||
 50°08′30″N 19°53′01″E/50,141667 19,883611
| |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Kościół został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.
Historia
edytujWcześniejszy kościół ufundowany został przez Judytę, żonę Władysława Hermana. W zasadzie to Książę Władysław Herman postanowił ufundować kilka kościołów wotywnych. Tak w dalszej części rozdziału A.D. 1086 Jan Długosz zapisał tę decyzję Księcia o zbudowaniu: "/.../ najpierw w Krakowie kościoła poświeconego św. Idziemu. Potem Książę polecił, aby w całym Królestwie jego rycerze zakładali kościoły poświęcone również temu świętemu, przez wstawiennictwo którego narodził się syn Księcia, następca tronu, Bolesław". Wśród wielu tych fundacji Długosz wymienia także Giebułtów. Za nim przyjmujemy więc stwierdzenie, że romański kościół w Giebułtowie został wybudowany w roku 1086, chociaż możliwy jest okres sięgający aż do roku 1102, to jest do końca okresu rządów Księcia Władysława Hermana[2]. Obecny wybudowano w latach 1601–1604, adaptując poprzednią budowlę o czym świadczą nieregularności rzutu obiektu[3]. Fundatorami byli Jakub Tomaszewski herbu Bończa i Barbara Pisarska herbu Szreniawa[4], lub Kacper Giebułtowski[3]. Obiekt w 1604 roku poświęcił bp. Bernard Maciejowski[5].
Architektura
edytujKościół murowany, oszkarpowany, orientowany, prezbiterium zamknięte półkolistą apsydą. Do prezbiterium dobudowano kaplicę ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Po stronie południowej znajduje się kruchta dobudowana w połowie XIX wieku.
Wystrój i wyposażenie
edytuj- w fasadzie od strony południowej manierystyczny portal z tablicą erekcyjną[3], a na niej informacja o konsekracji 1604 roku[5];
- portal w obramieniu renesansowym[4];
- gotycka płyta grobowa z postaciami rytymi Stanisława Oraczowskiego i jego żony Barbary[4];
- rokokowy ołtarz główny z kopią obrazu MB Częstochowskiej z 1623 roku[4];
- chrzcielnica marmurowa z 1666 roku[4];
- monstrancja z połowy XVII wieku[4];
- pacyfikał renesansowy z początku XVII wieku[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
- ↑ Antoni Pogan, Giebułtów Mieszkańcy, kościoły i historia – Wydawnictwo Avalon [online], 2020 [dostęp 2020-06-24] (pol.).
- ↑ a b c Leksykon 2013 ↓, s. 48.
- ↑ a b c d e f g Sztuka sakralna 1993 ↓, s. 77.
- ↑ a b Domena wielka-wies.pl jest utrzymywana na serwerach nazwa.pl [online], wielka-wies.pl [dostęp 2020-11-19].
Bibliografia
edytuj- Bogusław Krasnowolski: Leksykon zabytków architektury Małopolski. Kraków: Arkady, 2013. ISBN 978-83-2134744-8.
- Marian Kornecki: Sztuka sakralna. Kraków: Zarząd Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych w Krakowie, 1993. ISBN 978-83-2134744-8.
- http://www.wielka-wies.pl Historia Giebułtowa - notatka p. Antoniego Pogana - styczeń 2016
- Antoni Pogan: "Najstarsze dzieje kościoła parafialnego p.w. św. Idziego w Giebułtowie w świetle dotychczasowych badań". Wydawnictwo Prądnik. Prace i Materiały Muzeum im. prof. Władysława Szafera. Tom 26 (2016), str. 241-252. Kraków, 2016 http://www.ojcowskiparknarodowy.pl/main/pradnik.html
- Antoni Pogan: "Giebułtów. Mieszkańcy, kościoły i historia". Wyd. Avalon, Kraków 2020. ISBN 978-83-7730-395-5.