Kościół św. Elżbiety w Warszawie
Kościół św. Elżbiety – kościół parafialny i jednocześnie Sanktuarium Matki Bożej Tęskniącej w Powsinie, w warszawskiej dzielnicy Wilanów.
 nr rej. 641 z dnia 01.07.1965 r.[1]
| |||||||||
| kościół parafialny | |||||||||
 Kościół pw. św. Elżbiety Sanktuarium Matki Bożej Tęskniącej w Powsinie | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| Miejscowość | |||||||||
| Adres |
ul. Przyczółkowa 31 | ||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||
| Cudowne wizerunki |
Cudowny obraz Matki Bożej Tęskniącej | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||
 52°07′25,53″N 21°06′07,78″E/52,123758 21,102161
| |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Historia kościoła
edytujPoczątki powsińskiego kościoła sięgają XIV wieku. W 1398 roku Elżbieta Ciołkowa, wdowa po Andrzeju Ciołku kasztelanie czerskim, za radą swych synów - Wyganda, Andrzeja, Stanisława i Klemensa ufundowała na terenie obecnego Powsina drewniany kościół pod wezwaniem św. Andrzeja Apostoła i św. Elżbiety dla wspomożenia duszy jej męża i dusz wszystkich wierzących przyjaciół oraz dla oddania chwały Bogu wszechmogącemu, Najświętszej Pannie Maryi. Formalny akt zatwierdzenia parafii w Powsinie wydano 12 lat później. W 1410 roku biskup poznański Wojciech (Albert) odłączył od parafii wilanowskiej wsie Powsino, Jeziorna i Lisy, których mieszkańcy skarżyli się, że mają daleko do kościoła w Wilanowie, tworząc z nich odrębną jednostkę i przypisując je do nowego kościoła w Powsinie.
Drewniana świątynia została zniszczona najprawdopodobniej w czasie potopu szwedzkiego. Drugi, który powstał na jego miejscu, również drewniany, musiał być w złym stanie i nie wykończony. Dopiero w 1725 roku, fundacja Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej, ówczesnej właścicielki dóbr wilanowskich, w tym i Powsina, pozwoliła na zbudowanie okazałego murowanego kościoła. Jego projektantem był architekt doby baroku, Józef Fontana. Owa osiemnastowieczna budowla stanowi rdzeń dzisiejszej świątyni, kościół projektu Fontany był bowiem jednonawowy i o wiele krótszy niż dzisiaj.
W latach 1803–1815 proboszczem parafii i gospodarzem kościoła był ks. Jan Paweł Woronicz, późniejszy prymas Królestwa Polskiego[2].
W 1889 roku kościół, który z biegiem lat stał się za mały dla rozwijającej się parafii, staraniem hrabiny Aleksandry Potockiej, która wyłożyła znaczną część funduszy oraz dzięki składkom parafian, rozbudowano. Dodano nawy boczne i kruchtę oraz dwie wieże. Kolejnej przebudowy dokonano w 1921 roku z inicjatywy ks. Teofila Mierzejewskiego, ówczesnego proboszcza, według planów architekta Józefa Dziekońskiego. Kościół uzyskał wtedy swój dzisiejszy wygląd, przedłużono bowiem wówczas wszystkie trzy nawy od strony kruchty, zlikwidowano dwie dziewiętnastowieczne wieże i postawiono wolno stojącą dzwonnicę.
Cudowny obraz Matki Bożej Tęskniącej
edytuj
W ołtarzu głównym od przeszło 300 lat znajduje się słynący łaskami i otaczany czcią wiernych obraz Matki Bożej Tęskniącej, zwanej Powsińską. Wizerunek namalowany farbą olejną na płótnie nosi cechy XVII-wiecznej szkoły włoskiej, a jego autor pozostaje nieznany. Czas jego powstania określa się na 1. połowę XVII w. Obraz jest wizerunkiem Matki Boskiej, na którym Maryja składa swe ręce na piersi w modlitewnym geście, a jej twarz zwraca się ku górze. Nieznana jest data umieszczenia wizerunku w powsińskim kościele. Jednak już w dokumentach z 1675 r. bp Stanisław Święcicki nazywa go cudownym i już wtedy wymienia się pierwsze wota, jakie wierni składali w podzięce za łaski otrzymane w Powsinie. Przez wiele stuleci historia cudów, uczynionych za sprawą świętego obrazu, przekazywana była ustnie. Świadectwem kultu Matki Bożej Tęskniącej w Powsinie, częściowo zahamowanego w czasie zaborów, są liczne wota umieszczone przy tym obrazie. Podczas II wojny światowej i powstania warszawskiego obraz otoczony był szczególną czcią. Wierzono, że za przyczyną tego wizerunku może przyjść ocalenie i odrodzenie ojczyzny. Przez wiele dziesięcioleci obraz posiadał srebrną sukienkę i pozłacaną koronę, podtrzymywaną przez dwóch aniołów. Nową sukienkę, zasłaniającą całą postać Matki Bożej i wydobywającą z tła jedynie twarz i dłonie przygotowano po gruntownej restauracji obrazu w 1975 roku.
Matka Boża Tęskniąca od 1753 roku zasłaniana jest obrazem Trójcy Świętej namalowanym na desce. Obraz odsłaniany jest podczas nabożeństw majowych i październikowych oraz w święta i uroczystości maryjne. Głowę powsińskiej Madonny zdobi złota, papieska korona, którą 28 czerwca 1998 r., kiedy obchodzono sześćsetlecie istnienia kościoła uroczyście nałożył prymas Polski Kardynał Józef Glemp.
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-05-22].
- ↑ Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 239.
Bibliografia
edytuj- Sanktuarium Matki Bożej Tęskniącej. [dostęp 2008-01-18].
- Historia parafii