Kołowa Przełęcz
Kołowa Przełęcz (słow. Kolové sedlo, niem. Pflockseejoch, węg. Karó-tavi-hágó[1]) – szeroka przełęcz w słowackiej części Tatr Wysokich, położona na wysokości 2092 m[2][3][4] (według jednego z dawniejszych pomiarów 2090 m[5]). Jest najniższym zagłębieniem grani głównej na jej odcinku pomiędzy Czerwoną Turnią w masywie Kołowego Szczytu na południowym zachodzie a Jagnięcym Szczytem na północnym wschodzie[3].
 Otoczenie Doliny Jastrzębiej. Kołowa Przełęcz na prawym brzegu zdjęcia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
2092 m n.p.m. |
| Pasmo | |
| Sąsiednie szczyty | |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Tatr  | |
 49°12′57,4″N 20°12′16,3″E/49,215944 20,204528
| |
Powyżej Kołowej Przełęczy w południowo-zachodniej grani Jagnięcego Szczytu, nazywanej także Granią Townsona, znajdują się kolejno:
- Kołowy Przechód (Kolový priechod),
- Wyżni Kołowy Przechód (Vyšný Kolový priechod),
- Mały Jagnięcy Kopiniak (Malý jahňací zub),
- Niżni Jagnięcy Karb (Nižný jahňací zárez),
- Wielki Jagnięcy Kopiniak (Veľký jahňací zub),
- Wyżni Jagnięcy Karb (Vyšný jahňací zárez)[6].
Z kolei w grani opadającej od uskoku w północno-wschodniej grani Czerwonej Turni wyróżnia się jeszcze jedną przełączkę: Czerwoną Szczerbinę[3].
Po zachodniej stronie przełęczy położone jest Bździochowe Korycisko (Kotlinka pod Kolovým sedlom) będące odgałęzieniem Doliny Kołowej (Kolová dolina), a po wschodniej – Dolina Jagnięca (Červená dolina), odnoga Doliny Zielonej Kieżmarskiej[5]. Od strony Doliny Kołowej pod najniższy punkt Kołowej Przełęczy prowadzi trawiasta półka. Do Doliny Jagnięcej stoki opadają z siodła natomiast kruche urwiska[3].
Na przełęcz nie wyprowadza żaden szlak turystyczny, natomiast przez położony ok. 30 m wyżej Kołowy Przechód wiedzie żółto znakowany szlak turystyczny ze schroniska nad Zielonym Stawem Kieżmarskim przez Dolinę Jagnięcą na Jagnięcy Szczyt[4]. Przejście przez Kołową Przełęcz i Kołowy Przechód jest najłatwiejszym połączeniem Doliny Kołowej z Jagnięcą i było od dawna (zapewne już w połowie XVIII wieku) znane strzelcom z okolicznych miejscowości. Ponieważ z Doliny Kołowej bardziej dostępna jest Kołowa Przełęcz, a z Doliny Jagnięcej Kołowy Przechód, przejście wiedzie granią między nimi. Droga wprost od wschodu na Kołową Przełęcz jest częściowo dość trudna (II w skali UIAA) i prowadzi w niebezpiecznym terenie[3].
Pierwsze znane wejścia na Kołową Przełęcz:
- latem – Eduard Blásy i towarzysze, ok. 1850 r.,
- zimą – Gyula Hefty i Lajos Rokfalusy, 3 grudnia 1911 r.[3]
Przypisy
edytuj- ↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania.
- ↑ a b c d e f Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XXIV. Czerwona Turnia – Przełęcz pod Kopą. Warszawa: Sport i Turystyka, 1984, s. 15–17, 116–122. ISBN 83-217-2472-8.
- ↑ a b Józef Nyka: Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. VI. Latchorzew: Trawers, 2008, s. 120. ISBN 978-83-60078-05-1.
- ↑ a b Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 124. ISBN 83-909352-2-8.
- ↑ Endre Futó: Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. [dostęp 2014-01-02].