Klitellum

Klitellum, siodełko (clitellum) – zgrubiały, obrączkowaty odcinek ciała tworzący się na naskórku siodełkowców (Clitellata), z licznymi, silnie rozwiniętymi komórkami wydzielniczymi, uczestniczącymi w procesie rozmnażania i wytwarzania kokonu. Obejmuje od dwóch do kilkudziesięciu segmentów.

Duże klitellum u dżdżownicy

W siodełku występują trzy funkcjonalne grupy gruczołów:

• wydzielające śluz potrzebny podczas kopulacji,
• produkujące substancje potrzebne do budowy kokonu,
• produkujące albuminy tworzące środowisko dla rozwijających się zarodków.

Obecność siodełka jest cechą taksonomiczną odróżniającą siodełkowce od pozostałych pierścienic.

Położenie klitellum u wybranych rodzin i podrodzin:

• Naidinae – dwa kolejne segmenty pomiędzy IV a VIII,
• pozostałe podrodziny Naididae – X i XI,
• Enchytraeidae – XI i XII,
• Phreodrilidae – połowa XII i cały XIII,
• Lumbriculidae – kilka segmentów począwszy od VIII lub IX,
• Capilloventridae – od połowy XII do XIV,
• Haplotaxidae – kilka segmentów począwszy od X lub XI.

Bibliografia

• Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. pwn.pl Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-61492-24-5. Brak numerów stron w książce
• Siodełkowce. W: Mały słownik zoologiczny. Bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984. ISBN 83-214-0428-6. Brak numerów stron w książce
• Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-16108-8. Brak numerów stron w książce