Klasztor w Ardenicy
Klasztor w Ardenicy (alb. Manastiri Lindja e Hyjlindëses Mari[1], gr. Ιερά Μονή Γεννήσεως Θεοτόκου Αρδευούσης – monaster Narodzenia Matki Bożej) – prawosławny klasztor w pobliżu wsi Ardenica, gmina Kolonjë, okręg Lushnja, w Albanii. Klasztor składa się z cerkwi Matki Bożej, kaplicy Świętej Trójcy, budynków mieszkalnych, piekarni, olejarni, stajni, bramy wejściowej znajdującej się w XIII-wiecznym murze. 24-metrową wieżę z dzwonnicą dobudowano w 1925[2]. Na przestrzeni dziejów klasztor był odwiedzany przez pielgrzymów, chrześcijan i muzułmanów, z powodu cudownego źródła[3].
 nr rej. X0296
| |||||||||||||
| cerkiew | |||||||||||||
.JPG) Widok ogólny | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
8 września | ||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Albanii  | |||||||||||||
 40°49′07,5″N 19°35′33,8″E/40,818750 19,592722
| |||||||||||||
Historia
edytujMonaster został zbudowany w 1282 na polecenie cesarza bizantyjskiego Andronika II Paleologa jako wotum za zwycięstwo nad wojskami Królestwa Sycylii w oblężeniu Berat. Wzniesiono go na górze na poziomie 237 m n.p.m. w pobliżu głównego szlaku handlowego Via Egnatia z Durrësu (Dyrrachium) w Albanii do Bizancjum[2]. Klasztor dobudowano do starszej kaplicy Świętej Trójcy, istnieje hipoteza, że na miejscu tym wcześniej znajdowała się pogańska świątynia Artemidy (stąd pochodzi nazwa wsi Ardenica)[4]. Znaczenie klasztoru było bardzo duże. 21 kwietnia 1451 stał się miejscem ślubu bohatera narodowego Albanii Skanderbega z Doniką Muzaka, córką Gjergja Arianiti[4][3].
W 1743 arcybiskup Beratu Metody, pochodzący z oddalonej o kilka kilometrów od Ardenicy wsi Bubullimë, rozpoczął odbudowę i odnowienie klasztoru. Z tamtego okresu zachowały się m.in. freski namalowane przez braci Kostandina i Athanasa Zografi z Korczy, którzy później wykonywali podobne prace w innych świątyniach prawosławnych w Moskopole m.in. cerkiew św. Mikołaja czy cerkiew św. Atanazego.
Najsłynniejszym jest fresk przedstawiający Siedmiu Świętych Mężów pochodzący z 1744. Jest to najstarsze przedstawienie tego typu[5]. Na jednym z fresków jest przedstawiony Jan Kukuzelis, święty urodzony w XIII w. w Durrës.
Od 1780 w klasztorze rozpoczęła działalność szkoła teologiczna. Przygotowywała mężczyzn do wstąpienia do stanu duchowego, uczono w niej Biblii, liturgii oraz języka greckiego. W 1817 przy klasztorze otworzono gimnazjum[1].
Imponująca, składająca się z ponad 32 tysięcy woluminów klasztorna biblioteka uległa w zasadzie całkowitemu zniszczeniu w czasie pożaru w 1932.
Po ogłoszeniu w 1967 przez Envera Hodżę „Rewolucji Ideologicznej i Kulturalnej” i zadeklarowaniu, iż Albania stała się pierwszym na świecie państwem ateistycznym, rozpoczęły się represje wobec wszystkich wspólnot religijnych i Kościołów w Albanii. Obiekty sakralne przejęło państwo, większość z nich zostało zdewastowanych, a nawet zburzonych. Klasztor w Ardenicy został przejęty w 1969. Budynki klasztoru niszczały do 1988, kiedy to przeprowadzono częściowe prace konserwatorskie, ze względu na znaczenie historyczne obiektu.
Klasztor został odzyskany w 1992 przez Autokefaliczny Prawosławny Kościół Albanii.
W 1948 obiekt został wpisany na listę religijnych zabytków kulturowych Albanii (Objekte fetare me statusin Monument Kulture)[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Ilirjan Gjika: Vepra ndërtuese dhe restauruese, Lushnje. [dostęp 2014-11-09]. (alb.).
- ↑ a b Mateusz Otręba: Przewodnik Albania Bałkański „Dziki Zachód”. Gliwice: Wydawnictwo Helion, 2013, s. 205, seria: Bezdroża. ISBN 978-83-246-5831-2.
- ↑ a b Robert Elsie: Historical Dictionary of Albania. Lanham, Toronto, Plymouth, UK: The Scarecrow Press Inc., 2010, s. 22, seria: Historical Dictionaries of Europe, No. 75. ISBN 978-0-8108-7380-3.
- ↑ a b Manastiri i Ardenicës, tetë shekujte metamorfozës. [dostęp 2014-11-09]. (alb.).
- ↑ Elka Bakalova: Siedmiu Świętych Mężów w sztukach pięknych. W: Skowronek Małgorzata, Georgi Minczew: Uczniowie Apostołów Słowian siedmiu Świętych Mężów. Kraków: Collegium Columbinum, 2010, s. 49, seria: Bezdroża. ISBN 978-83-7624-037-4.
- ↑ Religious building with status “Culture Monument”. kshk.gov.al. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-03)]. REPUBLIKA E SHQIPËRISË KOMITETIT SHTETEROR PER KULTET [dostęp 09-11-2014]