Kiszkowo (województwo wielkopolskie)
Kiszkowo – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Kiszkowo[4]. Pierwotnie miasto prywatne wzniesione na prawie magdeburskim. Pierwsza wzmianka 1382. Rozwinięte na planie wydłużonego wrzeciona, mniej więcej pośrodku czworoboczny rynek o zabudowie parterowej i piętrowej. Niedaleko rynku ulokowany kościół parafialny. Należało kolejno między innymi do: Mikołaja Krwawca z Wenecji (sędziego kaliskiego), w XV w. do Korzboków-Kiszkowskich, następnie Niemojewskich, Bojanowskich, Radzimińskich, Zastrowów. Miasto do XIX w.[5]
| wieś | |
 Rynek i pomnik Poległym za Ojczyznę | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
1172[2] |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
62-280[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PGN |
| SIMC |
0584892 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gnieźnieńskiego  | |
Położenie na mapie gminy Kiszkowo  | |
 52°35′26″N 17°15′40″E/52,590556 17,261111[1]
| |
| Strona internetowa | |
Położenie i historia
edytujWieś leży nad Małą Wełną. Kiszkowo uzyskało lokację miejską przed 1395 rokiem, zdegradowane przed 1900 rokiem[6].
W latach 1876–1881 w Kiszkowie pracował i tworzył Franciszek Ksawery Tuczyński, który opisał XVIII-wieczną obyczajowość miasteczka w powieści Ofiary zabobonu.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kiszkowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Kiszkowo.
Zabytki
edytuj- drewniany kościół św. Jana Chrzciciela z 1733 roku z murowana kaplicą z 1695 roku
- neogotycki poewangelicki kościół z przełomu XIX/XX wieku, obecnie katolicki pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa
Kiszkowo w kulturze
edytujKiszkowo zyskało „sławę” dzięki znanemu nawet dzisiaj przysłowiu: ślusarz zawinił, kowala powiesili. Historia niestety jest prawdziwa, dotyczy ona absurdalnego wyroku, gdy na śmierć został skazany jedyny w ówczesnym miasteczku ślusarz. Jednakże miasto posiadało dwóch kowali i by nie zabrakło w Kiszkowie ślusarza, zdecydowano się powiesić kowala[7]. Motyw sądu kiszkowskiego pojawił się m.in. w twórczości publicysty i krytyka literackiego, Antoniego Szabrańskiego (1802–1882) oraz Franciszka Tuczyńskiego. Do historii także przeszedł wyrok sądu kiszkowskiego, gdy na śmierć za uprawianie czarów w 1761 roku życie straciło dziesięć niewinnych kobiet spalonych w Gorzuchowie[8]. Na kanwie tych wydarzeń powstał film dokumentalny[9].
Galeria
edytuj-
Panorama Kiszkowa -
Kościół parafialny p.w. Św. Jana Chrzciciela -
Kościół pw. NSPJ -
Hala Widowiskowo-Sportowa -
Szkoła podstawowa -
Budynek Urzędu Gminy
Ludzie związani z Kiszkowem
edytujZobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 53456
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 479 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Teresa Ruszczyńska, Aniela Sławska, Katalog zabytków sztuki w Polsce t.5, z.3.
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 38-39.
- ↑ Wielkopolska ciekawie.Kościoły drewniane Puszczy Zielonki [dostęp 2021-08-17]
- ↑ Wielkopolska ciekawie.Zielarki z Gorzuchowa czyli o paleniu czarownic [dostęp 2021-08-17]
- ↑ Dawid Jung, Gorzuchowskie zielarki - fakty i legenda [w:] 13 pomysłów na Gniezno i okolice. Przewodnik tematyczny dla turystów (red. nauk. prof. Armin Mikos von Rohrscheidt), Gniezno 2016, s. 140
Bibliografia
edytuj- Jacek Kowalski: Podróż do dwunastu drewnianych kościółków. Murowana Goślina: Związek Międzygminny „Puszcza Zielonka”, 2008.
- Dawid Jung, Gorzuchowskie zielarki - fakty i legenda [w:] 13 pomysłów na Gniezno i okolice. Przewodnik tematyczny dla turystów (red. nauk. prof. Armin Mikos von Rohrscheidt), Gniezno 2016
Linki zewnętrzne
edytuj- Kiszkowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 114.