Kevin sam w domu

Kevin sam w domu (ang. Home Alone) – amerykański film fabularny z 1990 w reżyserii Chrisa Columbusa. Pierwszy film z serii Sam w domu.

Kevin sam w domu

Home Alone

Gatunek	komedia, familijny
Rok produkcji	1990
Data premiery	10 listopada 1990 PL: 22 maja 1992
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Czas trwania	103 min
Reżyseria	Chris Columbus
Scenariusz	John Hughes
Główne role	Macaulay Culkin
Muzyka	Charles Mose Brown Albert Hague John Williams
Zdjęcia	Julio Macat
Scenografia	John Muto Eva Cowley
Kostiumy	Jay Hurley
Montaż	Raja Gosnell
Produkcja	Tarquin Gotch John Hughes Mark Levinson Scott M. Rosenfelt
Wytwórnia	Hughes Entertainment 20th Century Fox
Dystrybucja	PL: Syrena Entertainment Group
Budżet	15 000 000 USD
Kontynuacja	Kevin sam w Nowym Jorku (1992)

Filmowy dom McCallisterów w Chicago.

Dom Kevina

Winnetka to jedna z najdroższych miejscowości w Stanach Zjednoczonych. Wydaje się, że dom ma wystarczająco dużo miejsca, aby Kevin i jego czwórka rodzeństwa mogli mieć własne pokoje oraz może się tam pomieścić wiele gości. Według ekonomistów z Banku Rezerw Federalnych w Chicago w 1990 roku na dom było stać jedynie 1 procent najbogatszych gospodarstw domowych w mieście. Jak podaje portal Zillow, dom McCallisterów w 2022 roku miałby kosztować prawie 2,4 mln dolarów (ok. 9,5 mln zł) i mogła sobie na niego pozwolić rodzina osiągająca dochody na poziomie 730 tys. dolarów rocznie. Według niektórych sądzi, że matka chłopca Kate McCallister jest projektantką mody. Mają na to wskazywać manekiny, które później pojawiają się w jednej ze scen, kiedy Kevin próbuje oszukać włamywaczy, aby pomyśleli, że nie jest sam w domu. Amerykański pisarz Todd Strasser, który napisał książkę na podstawie filmu "Kevin sam w domu", również z matki Kevina postanowić zrobić projektantkę mody, a z ojca biznesmena. Ale nigdy nie przyszło mu do głowy, aby szczegółowo wyjaśnić, skąd pochodzą pieniądze McCallisterów. Myślał, że należą do "wyższej klasy średniej", ale nie "super bogaci". Oprócz domu rodzina ma inne atrybuty bogactwa: noszą ładne ubrania i wynajmują kilka samochodów dostawczych, aby zabrać całą rodzinę na lotnisko. Ale kiedy Kate w filmie Kevin sam w Nowym Jorku próbuje przekupić starsze małżeństwo, aby zrezygnowało z biletów do Paryża, by mogła wrócić do syna do domu, oferuje biżuterię i gotówkę, ale sugeruje, że jej zegarek Rolex jest fałszywy. Dziennikarze wspominają także o świątecznej wycieczce rodziny do Paryża. Jak zauważono, przelot 15 osób do stolicy Francji jest drogi, zwłaszcza kiedy pierwszą klasą podróżuje czwórka dorosłych osób. Rodzice Kevina nie płacą jednak za bilety lotnicze. Na początku filmu Kate McCallister mówi funkcjonariuszowi policji, który w rzeczywistości jest włamywaczem w przebraniu, że za loty zapłacił brat jej męża Rob. W pierwszym filmie jest postacią drugoplanową, ale kilka wzmianek o nim sugeruje, że jest bogaty. Płaci za bilety i ma mieszkanie w Paryżu, z którego roztacza się wspaniały widok na Wieżę Eiffla i w którym może pomieścić 15 członków jego rodziny. Z kolei wujek Frank, mieszka w Ohio i podróżuje z rodziną z Illinois do Paryża. W filmie widać, że jest skąpy. W samolocie prosi żonę, aby włożyła jej do torebki kryształowe kieliszki. Wcześniej nie chciał zapłacić za pizzę nieco ponad sto dolarów. To zachowanie może sugerować, że jest bogaty - twierdzi "The New York Times". Jak wynika z artykułu opublikowanego w 2008 roku w The American Journal of Psychiatry, kradzieże w sklepach były "znacznie częstsze" wśród osób, których dochody rodzinne przekraczały 70 tys. dolarów. Scenografka filmu "Kevin sam w domu", Eva Cowley, podkreśla, że w tym filmie nie chodzi o pieniądze. Zespół stworzył tę podnoszącą na duchu komedię, która ma wprowadzić widzów w świąteczną atmosferę. Dom nie był drogo umeblowany, ale celowo miał wyglądać na okazały i ekskluzywny. W czasach kręcenia filmu granat i przykurzony róż były popularnymi kolorami wnętrz. Zainspirowały ją obrazy Normana Rockwella i antyczne kartki świąteczne, aby w domu rodzinnym wykorzystać nasycone czerwienie, zielenie i złoto.

Fabuła

McCallisterowie wyjeżdżają na święta Bożego Narodzenia do Paryża. Z powodu porannego pośpiechu wywołanego możliwością spóźnienia się na samolot rodzina leci do Francji bez najmłodszego syna, Kevina. Domem, w którym pozostał chłopiec, zaczynają interesować się włamywacze – Harry i Marv.

Akcja filmu dzieje się od wieczora 21 grudnia do poranka 25 grudnia, głównie w domu rodziny McCallisterów w Chicago, ale również w innych częściach tego miasta oraz na lotniskach i w hotelu w Paryżu, na lotniskach w Dallas i Scranton oraz w ciężarówce jadącej ze Scranton do Chicago.

Postacie

Kate i Peter McCallisterowie wraz z dziećmi

• Kevin McCallister – 8-latek, który zwykle ściąga kłopoty na rodzinę, dlatego pragnie zostać sam. Gdy jego życzenie się spełnia, dochodzi do wniosku, że samotne życie wcale nie jest zabawne. Dzielnie broni domu przed włamywaczami, zastawiając na nich pułapki.
• Kate McCallister – matka Kevina i żona Petera.
• Peter McCallister – ojciec Kevina i mąż Kate. Ma dwóch braci: Roba (który mieszka w Nowym Jorku) i Franka.
• Buzz McCallister – starszy brat Kevina, dla którego nie jest miły. Ma nadwagę, hoduje ptasznika. Jest kibicem koszykówki i baseballu, w pokoju ma wiele gadżetów związanych z Chicago Bulls
• Megan McCallister – siostra Kevina.
• Jeff McCallister – brat Kevina.
• Linnie McCallister – siostra Kevina.

Leslie i Frank McCallisterowie wraz z dziećmi

• Frank McCallister – stryj Kevina, brat Petera. Mieszka w Ohio, pracuje we Francji. Jest skąpy i niezbyt uczciwy.
• Leslie McCallister – stryjenka Kevina i żona Franka.
• Rod, Heather, Fuller, Sandra, Tracy i Brooke McCallisterowie – kuzyni Kevina.

Włamywacze

• Harry Lime – jeden z dwóch włamywaczy, którzy chcą okraść dom Kevina. Na początku filmu podszywa się pod policjanta, aby dowiedzieć się, dokąd i na jak długo wyjeżdżają McCallisterowie. Ma złoty ząb.
• Marv Merchants – jeden z dwóch włamywaczy, którzy chcą okraść dom Kevina. Gdy okradnie jakiś dom, zawsze zostawia w nim odkręcony kran, twierdząc, że to jego wizytówka. Nie jest zbyt inteligentny. Ma lęk wysokości.

Inni

• Pan Marley – starszy mężczyzna mieszkający w pobliżu domu McCallisterów. Wygląda strasznie, przez co krąży o nim wiele plotek. Początkowo Kevin zawsze ucieka na jego widok, jednak zmienia nastawienie do niego, gdy pod koniec filmu Marley ratuje go z rąk włamywaczy. Ma wnuczkę i syna, z którym pokłócił się wiele lat temu, przez co z sobą nie rozmawiali, jednakże na koniec filmu się z nimi pogodził.
• Gus Polinski – lider zespołu muzycznego Kenosha Kickers, grającego polkę. W latach 70. sprzedał 623 egzemplarze swoich piosenek.

Obsada

• Macaulay Culkin – Kevin McCallister
• Joe Pesci – Harry Lime
• Daniel Stern – Marv Merchants
• Roberts Blossom – Marley
• Catherine O’Hara – Kate McCallister
• John Heard – Peter McCallister
• Gerry Bamman – Frank McCallister
• Terrie Snell – Leslie McCallister
• Devin Ratray – Buzz McCallister
• Hillary Wolf – Megan McCallister
• Michael C. Maronna – Jeff McCallister
• Angela Goethals – Linnie McCallister
• Jedidiah Cohen – Rod McCallister
• Kristin Minter – Heather McCallister
• Kieran Culkin – Fuller McCallister
• Daiana Campeanu – Sondra McCallister
• Senta Moses – Tracy McCallister
• Anna Slotky – Brook McCallister
• John Candy – Gus Polinski
• Larry Hankin – policjant Balzak
• Jeffrey Wiseman – Mitch Murphy
• Virginia Smith – Georgette
• Matt Doherty – Steffan
• Ralph Foody – gangster Johnny
• Michael Guido – gangster Snakes
• Ray Toler – wujek Rob
• Billie Bird – kobieta na lotnisku
• Bill Erwin – mężczyzna na lotnisku
• Peter Siragusa – Lineman
• Alan Wilder – sprzedający bilety
• Hope Davis – agent French Ticket
• Dan Charles Zukoski – dostawca pizzy

Produkcja

Początkowo film miał powstać w wytwórni Warner Bros., a jego budżet ustalono na 14 mln dolarów amerykańskich. Jednak projekt przejęła 20th Century Fox i zwiększyła budżet do kwoty 17 mln dol.

Większość scen nakręcono w Chicago i jego okolicach. Pozostałe, jak np. te z Paryża, to filmowe triki: ujęcia na lotnisku Paryż – Orly sfilmowano w porcie lotniczym Chicago-O’Hare, a scena, w której Kevin brnie przez zalaną piwnicę, próbując przechytrzyć włamywaczy, została nagrana na basenie szkoły New Trier High School. Scenografię wnętrza samolotu, którym McCallisterowie lecą do Paryża, ulokowano za to na szkolnym boisku do koszykówki.

Wiele scen nakręcono w dwupiętrowym, jednorodzinnym domu mieszczącym się przy 671 Lincoln Avenue w miejscowości Winnetka, leżącej na przedmieściach Chicago. W filmie pojawia się kuchnia wraz z głównymi schodami, piwnica oraz większa część pierwszego piętra, ale już jadalnia i wszystkie pomieszczenia na parterze (poza kuchnią) zostały zbudowane jako scenografia filmowa. Także znajdujący się na przydomowym podwórku domek na drzewie powstał specjalnie na potrzeby filmu, a po zakończeniu zdjęć został rozebrany. Sam budynek powstał w 1921 i miał pięć sypialni, strych, podwójny wolnostojący garaż i szklarnię.

W scenie, w której Harry gryzie Kevina, grający włamywacza Joe Pesci naprawdę ugryzł Macaulaya Culkina, zostawiając na jego palcu bliznę.

Kaskaderem, który zastępował Macaulaya Culkina w niebezpiecznych scenach, był 30-letni Larry Nicholas.

Na kilka miesięcy przed premierą filmu wydano książkę dla dzieci bazującą na filmie. Zawierała ona kilka rozdziałów i scen, które sfilmowano, ale nie umieszczono ich w ostatecznej wersji filmu. Jedną z nich jest scena, w której Marv podaje się za policjanta. Ma to miejsce zaraz po przylocie rodziny Kevina z wakacji w Paryżu. Również z książki wiadomo, jakie nazwiska noszą włamywacze.

W maju 2011 filmowy dom został wystawiony na sprzedaż za 2,4 mln dol. W marcu 2012 nabywca zakupił go za 1,585 mln dol.

Odbiór filmu na świecie

Recenzje
Publikacja	Ocena
AllMovie

W pierwszy weekend film zarobił 17 mln dol. i stał się tak popularny, że wyświetlano go w kinach jeszcze długo po okresie świątecznym. Przez 12 tygodni utrzymywał się na pierwszym miejscu amerykańskiego box office’u, a przez kolejnych 10 tygodni plasował się w pierwszej dziesiątce. Film zarobił łącznie ponad 477 mln dol. na całym świecie, z czego w samych Stanach Zjednoczonych przyniósł zysk w wysokości 285 mln dol. dolarów, stając się najbardziej kasowym filmem roku w Ameryce Północnej. Znalazł się także w Księdze rekordów Guinnessa jako najbardziej dochodowa komedia wszech czasów.

Film, mimo dużej popularności wśród widzów, został przyjęty z mieszanymi ocenami przez krytyków. Internetowy serwis Rotten Tomatoes, opierając się na 41 recenzjach ze średnią ocen 5.2/10, przyznał mu 54%, czyli „zgniły”. Z kolei Metacritic, który stosuje standardową skalę ocen, po przejrzeniu 100 recenzji oszacował jego wynik na 63, ze wskazaniem na „ogólnie sprzyjające”.

Roger Ebert z Chicago Sun-Times przyznał filmowi dwie i pół gwiazdki z czterech, uznając, że ośmiolatek potrafiłby wymyślić tak skomplikowane pułapki tylko, jeśli miałby do dyspozycji dziesiątki tysięcy dolarów, a fabuła jest tak nieprawdopodobna, że trudno było mu przejmować się stanem radzącego sobie z praktycznie każdym problemem Kevina. Pochwalił jednak grę aktorską Macaulaya Culkina i wymyślne pułapki. Recenzentka New York Timesa, Caryn James, skarżyła się na to, że pierwsza połowa filmu jest „monotonna i przewidywalna”, w przeciwieństwie do drugiej, którą pochwaliła za prawdziwie komediowy humor. Z uznaniem odniosła się również do rozmowy Kevina z panem Marleyem, jak również końcowych scen filmu. Magazyn Variety zwrócił uwagę na trafny dobór obsady, a Jeanne Cooper z The Washington Post na komediowe podejście.

W 2023 roku został wprowadzony do Narodowego Rejestru Filmowego Stanów Zjednoczonych jako film „znaczący kulturowo, historycznie bądź estetycznie”.

Historia emisji i fenomen filmu Kevin sam w domu w Polsce

W Polsce film stał się fenomenem i częścią świątecznej tradycji. Do polskich kin trafił 22 maja 1992. W przypadku polskiej telewizji film zadebiutował na antenie TVP1 w Boże Narodzenie 1995 o godzinie 20:10. Następnie trzy razy, 26 grudnia 1997 oraz 24 i 25 grudnia 1999, był emitowany w telewizji TVN. Popularność filmowi przyniosła jednak coroczna (z wyjątkiem 2002, gdy w zamian 1 stycznia 2003 wyemitowano część trzecią filmu) jego emisja w telewizji Polsat rozpoczęta 29 grudnia 2000. Na antenie Polsatu w latach 2000–2001 oraz 2003–2013 film był emitowany naprzemiennie, zarówno w okresie świątecznym (po raz pierwszy 24 grudnia 2003) lub w okresie go poprzedzającym (wtedy w święta emitowany był sequel filmu lub oba filmy pojawiały się na antenie Polsatu w okresie przedświątecznym) albo poświątecznym, jednak nie później niż przed Sylwestrem.

W 2010 telewizja Polsat nie uwzględniła filmu w świątecznej ramówce, co spotkało się z protestem ponad 90 tysięcy osób na Facebooku. Pod naporem opinii społecznej Polsat zmienił zdanie, emitując jednak film w Boże Narodzenie (25 grudnia) o godzinie 20:00 oraz dodatkowo w Drugi Dzień Świąt o godzinie 12:45.

Począwszy od 2014 (z wyjątkiem 2015, gdy emisja filmu miała miejsce dopiero w Boże Narodzenie tj. 25 grudnia o godzinie 16:40) komedia pokazywana jest na antenie Polsatu zawsze w Wigilię (24 grudnia) około godziny 20:00.

W Wigilię 2018 film zanotował największą oglądalność z wynikiem 4,51 mln widzów.

Ścieżka dźwiękowa

Home Alone

Wykonawca ścieżki dźwiękowej
różni wykonawcy
Wydany	1990
Wydawnictwo	Sony Music Entertainment

Ścieżka dźwiękowa z filmu została wydana w 1990 roku przez Sony Music Entertainment i zawierała 19 utworów skomponowanych przez Johna Williamsa i piosenek świątecznych użytych w filmie.

1. „Home Alone Main Titles” (4:53)
2. „Holiday Flight” (0:59)
3. „The House” (2:27)
4. „Run Rudolph Run” (2:37)
5. „Star of Bethlehem (Orchestral Version)” (2:51)
6. „Man of the House” (4:33)
7. „White Christmas” (2:40)
8. „Scammed by a Kindergartner” (3:55)
9. „Please Come Home for Christmas” (Southside Johnny) (2:41)
10. „Rockin’ Around the Christmas Tree” (2:02)
11. „Follow That Kid!” (2:03)
12. „Making the Plane” (0:52)
13. „O Holy Night” (2:48)
14. „Carol of the Bells” (1:25)
15. „Star of Bethlehem” (2:59)
16. „Setting the Trap” (2:16)
17. „Somewhere in My Memory” (1:04)
18. „The Attack on the House” (6:53)
19. „Mom Returns and Finale” (4:19)
20. „Have Yourself a Merry Little Christmas” (Mel Tormé) (3:05)
21. „We Wish You a Merry Christmas / End Title” (4:15)

Bibliografia

• Kevin sam w domu w bazie IMDb (ang.)
• Kevin sam w domu w bazie Filmweb

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona filmu. homealonedvd.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-31)].