Kazimierz Głowniak

Kazimierz Głowniak (ur. 6 czerwca 1941 w Żakowoli Radzyńskiej, woj. lubelskie) – polski profesor nauk farmaceutycznych (spec. farmakognozja, fitochemia, lek naturalny) i psycholog, związany z Uniwersytetem Medycznym w Lublinie.

Kazimierz Głowniak

Data i miejsce urodzenia	6 czerwca 1941 Żakowola Radzyńska (woj. lubelskie)
Profesor nauk farmaceutycznych
Specjalność: farmakognozja, fitochemia, lek naturalny
Alma Mater	Akademia Medyczna w Lublinie, Katolicki Uniwersytet Lubelski
Doktorat	1972 – nauki farmaceutyczne Akademia Medyczna w Lublinie
Profesura	22 lipca 1998
Polska Akademia Nauk
Status	Wydział V Nauk Medycznych Komitet Terapii i Nauk o Leku
Praca naukowo-dydaktyczna
Akademia	Medyczna w Lublinie
Wydział	Farmaceutyczny Katedra i Zakład Farmakognozji z Pracownią Roślin Leczniczych
Odznaczenia

Życiorys

Uczęszczał do szkoły podstawowej w Kąkolewnicy (3,5 km od rodzinnej wsi), a następnie Liceum Ogólnokształcące w Radzyniu Podlaskim. Po maturze (1958) studiował farmację na Wydziale Farmaceutycznym Akademii Medycznej w Lublinie, uzyskując stopień magistra w roku 1963.

Pracę zawodową rozpoczął w lubelskiej aptece, lecz wkrótce (1964) został zatrudniony na etacie asystenta naukowo-dydaktycznego w Katedrze Farmakognozji macierzystej uczelni. Równocześnie studiował na Wydziale Psychologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Wykonał pracę magisterską dotyczącą reakcji na placebo (1970).

W roku 1972 obronił pracę doktorską w dziedzinie nauk farmaceutycznych i otrzymał stanowisko adiunkta, które zajmował do roku 1988. Został habilitowany w roku 1989. W następnych latach kierował Katedrą i Zakładem Farmakognozji z Pracownią Roślin Leczniczych. Tytuł profesora i stanowisko profesora zwyczajnego otrzymał w roku 1998. Pełnił funkcje:

• prodziekana Wydziału Farmaceutycznego (1990–1993),
• dziekana Wydziału (1993-1999),
• prorektora AM ds. Nauki (od 1999),
• członka Senackich Komisji – ds. Współpracy z Zagranicą, ds. Inwestycji i Aparatury oraz ds. Organizacji, Rozwoju i Budżetu.

Odbył staże naukowe i zawodowe w Danii i Holandii. Nawiązał współpracę naukową z placówkami o podobnym profilu w Austrii, Chinach, Grecji, Indiach, Kanadzie, Malezji, Meksyk, Mongolii, USA, i na Węgrzech. Wyniki swoich badań referował na 150 konferencjach naukowych (głównie zagranicznych). Był współorganizatorem 7. ogólnopolskich konferencji naukowych nt. „Zastosowanie metod chromatograficznych w badaniach fitochemicznych i biomedycznych” oraz 4. międzynarodowych sympozjów nt. „The Application of Chromatographic Methods in Phytochemical & Biomedical Analysis”.

Jest założycielem Polskiego Towarzystwa Fitochemicznego (był jego pierwszym przewodniczącym) oraz członkiem kilkunastu innych towarzystw naukowych, polskich i zagranicznych (American Society of Pharmacognosy, Gesellschaft für Arzneipflanzenforschung, Phytochemical Society of North America, Phytochemical Society of Europe, Indian Association for Cancer Research).

Należał do Podkomisji Farmakognostycznej w Komisji Farmakopei Polskiej (1998–2004) i Podkomisji Leku Naturalnego w Komisji Rejestracji Leków (1996–2003). Jest członkiem:

• Komisji Akredytacyjnej ds. Szkolenia Podyplomowego w Ministerstwie Zdrowia,
• Komisji Leku Naturalnego i Biotechnologii Komitetu Nauk o Leku PAN (od 1992),
• Komitetu Terapii i Nauk o Leku PAN (od 2003).

Pełni funkcję wiceprzewodniczącego Komitetu Nauk o Leku PAN i Komisji Nauk Medycznych Oddziału PAN w Lublinie.

Tematyka pracy naukowej

Marchew zwyczajna – jeden z 70 gatunków selerowatych

Przykład chromatogramu cieczowego mieszaniny związków chemicznych

Psoralen – toksyczny składnik lubczyka ogrodowego lub ruty, jedna z furanokumaryn

W ramach pracy habilitacyjnej Kazimierz Głowniak zajmował się badaniami kumaryn – m.in. koncentracją furanokumaryn w poszczególnych organach roślin, zmiennością tych zawartości w okresie wegetacji, ich zależnością od odmian i form tego samego gatunku i wpływu środowiska (np. strefy geograficznej). W kolejnych latach kilka zespołów zespół kierowanych przez Kazimierza Głowniaka badało lokalizację i koncentrację furanokumaryn i olejków eterycznych w roślinach rodziny selerowatych i rutowatych. Zakres badań obejmował oceny aktywności biologicznej wyizolowanych mieszanin związków oraz składników tych mieszanin (określanie możliwości ich wykorzystania w lecznictwie, jako antyoksydantów, fitohormonów i cytostatyków). Opracowywano metody rozdzielania mieszanin w skali preparatywnej i półprzemysłowej. Badano możliwości stosowania stymulatorów biosyntezy pożądanych metabolitów wtórnych. Część prac badawczych jest wykonywana we współpracy z innymi jednostkami krajowymi i zagranicznymi, np. tematy:

• Znaczenie i użytkowanie grzybów trujących, w tym halucynogennych, rosnących na terenie Polski i krajów ościennych (z Pracownią Grzybów Uprawnych Instytutu Warzywnictwa w Skierniewicach),
• Biotechnological methods used for the production of secondary metabolites in selected medicinal plant species (z partnerem austriackim),
• Extraction and isolation of biologically active compounds (coumarins and phenolic acids) from medicinal plants growing in Greece and in Poland (z partnerem greckim).

Publikacje

Kazimierz Głowniak jest autorem ponad 140. publikacji naukowych w renomowanych czasopismach, współautorem 6. monografii, autorem haseł w międzynarodowych encyklopediach chromatograficznych. Wydał 4 skrypty z zakresu ćwiczeń laboratoryjnych z fitochemii i farmakognozji.

W latach 2010–2012 opublikował m.in. artykuły (współautorstwo):

• 2012 – The influance of phenolic compound isolated from Mutellina purpurea on doxorubicine induced oxydative stress in rat's cardiomyocytes,
• 2012 – Preparat kosmetyczny o właściwościach antyoksydacyjnych,
• 2012 – Phenolic acids content, antioxidant and antimicrobial activity of Ligusticum mutellina L.,
• 2012 – Meta-analysis of essential oils from 6 Ligusticum species,
• 2012 – Chemical analysis of Penstemon campanulatus (Cav.) Willd. – Antimicrobial activities,
• 2011 – Penstemon – a short characteristic of the genus with a special consideration of its chemical composition and a role in ethnomedicine,
• 2011 – Identyfikacja wybranych kumaryn w ekstraktach Mutellina purpurea L. za pomocą techniki HPLC-DAD,
• 2011 – Identification of the coumarin compounds in the Mutellina purpurea extracts,
• 2011 – Chemical composition of the Ligusticum mutellina flowers essential oil obtained in Deryng and Clevenger apparatus and by use of SPME,
• 2010 – Two novel bisbenzylisoquinoline alkaloids from Berberis sibirica Pall.,
• 2010 – Influence of the preliminary sample preparation on the tannins content in the extracts obtained from Mutellina purpurea Poir.

Odznaczenia i wyróżnienia

Odznaczenia i wyróżnienia:

• 1986 – Złoty Krzyż Zasługi,
• 1996 – Odznaka „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”,
• 1997 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• 2014 – Kawaler Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie.

Medale:

• Komisji Edukacji Narodowej,
• Zasłużony dla Akademii Medycznej w Lublinie,
• Zasłużony dla Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej w Lublinie,
• im. Ignacego Łukasiewicza Zasłużony dla Farmacji (2002),
• Arcybiskupa Józefa Życińskiego – Lumen Mundi (2002),
• im. Prof. Andrzeja Waksmundzkiego za wybitne osiągnięcia naukowe w dziedzinie chromatografii, nadawany przez Komitet Chemii Analitycznej PAN (2007)

Linki zewnętrzne

• Bożena Szal, Wiktor Szukiel, Krystyna Głowniak (biografia i galeria), Czasopismo Aptekarskie nr 10/1999
• Mariusz Karwowski, Forum Akademickie, Uzdrawiająca moc roślin

Dawna wiedza o roślinach leczniczych przerodziła się w farmakognozję, czyli naukę o lekach

tłumaczy prof. Kazimierz Głowniak