Kazimierz Czachowski
Kazimierz Stanisław Czachowski, ps. Kazimierz Cz., Dionizy, K. Czach, Adam Korabski, Ludowiec (ur. 28 listopada 1890 w Łyszkowicach k. Łowicza[1], zm. 17 sierpnia 1948 w Krakowie) – polski historyk literatury, krytyk literacki.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
28 listopada 1890 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
historyk literatury, krytyk literacki |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujPochodził z rodziny inteligenckiej, był synem Leonarda i Heleny z Rutkowskich. Kształcił się w gimnazjach w Warszawie, Lwowie i Vevey. Studiował w Szkole Rolniczej w Taborze (1908–1912) i w Warszawie. Po studiach pracował w zawodzie, prowadząc m.in. własne gospodarstwo pod Ciechanowem. W latach 1912–1913 odbył studia filologiczne w Towarzystwie Kursów Naukowych w Warszawie, m.in. pod kierunkiem Bronisława Chlebowskiego. Publikował artykuły na tematy społeczne i rolnicze w czasopismach „Zarzewie” (1910–1911) i „Gazeta Rolnicza” (1912–1914). W 1917 redagował tygodnik „Lud Miechowski”. Pracował następnie jako urzędnik w spółdzielni robotniczo-handlowej (do 1919).
W 1926 zamieszkał w Krakowie, gdzie pracował w zarządzie majątków Polskiej Akademii Umiejętności. Od schyłku lat 20. zajmował się krytyką literacką w prasie codziennej i literackiej. Współpracował z czasopismami „Wiadomości Literackie” (od 1925), „Gazeta Literacka” (od 1926), „Czas” (od 1927), „Kuryer Literacko-Naukowy” (od 1927), „Gazeta Polska” (od 1930).
Podczas II wojny światowej mieszkał w Krakowie. W latach 1945–1946 był dyrektorem Departamentu Literatury i Biura Współpracy Kulturalnej z Zagranicą w Ministerstwie Kultury i Sztuki. Od 1945 przewodniczył Oddziałowi Krakowskiemu Związku Zawodowego Literatów Polskich. W latach 1946–1947 pełnił funkcję prezesa całego Związku. Od 1945 był członkiem korespondentem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W latach powojennych publikował m.in. w pismach „Dziennik Polski”, „Odrodzenie”, „Rzeczpospolita”.
Zmarł 17 sierpnia 1948[2]. Został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie[2]. Był żonaty, miał syna i córkę[2] (kwatera SC13-1-18)[3].
Odznaczenia
edytuj- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1938)[4]
- Złoty Wawrzyn Akademicki (4 listopada 1937)[5]
Twórczość
edytujSzczególnie interesował się literaturą polskiego pozytywizmu i modernizmu. Zgromadził obszerne dane dotyczące twórczości w okresie międzywojennym (w tym dane bibliograficzne). Przygotował syntezę życia i twórczości Sienkiewicza. Był autorem monografii wielu pisarzy polskich przełomu XIX i XX wieku (takich jak Adolf Dygasiński, Maria Rodziewiczówna, Wacław Sieroszewski, Jan Kasprowicz). Prowadził studia nad W poszukiwaniu straconego czasu Prousta, Czarodziejską Górą Manna, Sagą rodu Forsytów Galsworthy’ego. Był autorem przekładu m.in. Portretu Doriana Graya[6] Wilde’a (1928).
Jako krytyk zajmował się poezją, dramatem i prozą dwudziestolecia, publikując w niektórych latach ok. 130 artykułów i recenzji. Pisał jednocześnie książki wymagające rozległych badań, wśród których była synteza Obraz współczesnej literatury polskiej 1884–1933.
Wybrane publikacje
edytuj- Jan Kasprowicz. Próba bibljografji (1929)[7]
- Literatura francuska w przekładach Boya Żeleńskiego (1930)[8]
- Henryk Sienkiewicz. Obraz twórczości (1931)[9]
- Juliusz Kaden-Bandrowski (1931)
- Współczesna powieść polska (1931)
- Wacław Sieroszewski. Człowiek i patriota (1933)[10]
- Obraz współczesnej literatury polskiej 1884–1933 (1934–1936, 3 tomy)[11]
- Marja Rodziewiczówna na tle swoich powieści (1935)[12]
- Najnowsza polska twórczość literacka 1935–1937 (1938)[13]
- Między romantyzmem a realizmem (1967)
Przypisy
edytuj- ↑ Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 116.
- ↑ a b c Nekrolog. Kazimierz Czachowski. „Dziennik Polski”. Nr 226, s. 4, 19 sierpnia 1948.
- ↑ Wyszukiwarka Grobonet Kraków Salwator.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 259, poz. 611. „za zasługi na polu literatury”.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 257, poz. 406 „za wybitną twórczość literacką”.
- ↑ Oscar Wilde, Portret Doriana Graya : powieść. przekł. Kazimierz Czachowski. [online], polona.pl [dostęp 2019-04-08].
- ↑ Kazimierz Czachowski, Jan Kasprowicz : próba bibljografji [online], polona.pl [dostęp 2019-04-08].
- ↑ Kazimierz Czachowski, Literatura francuska w przekładach Boya Żeleńskiego : szkic jubileuszowy [online], Odb.: "Ilustrowany Kurjer Codzienny" 1930 nr 12., polona.pl [dostęp 2019-04-08].
- ↑ Kazimierz Czachowski, Henryk Sienkiewicz : obraz twórczości [online], polona.pl [dostęp 2019-04-08].
- ↑ Kazimierz Czachowski, Wacław Sieroszewski : człowiek i patrjota [online], polona.pl [dostęp 2019-04-08].
- ↑ Kazimierz Czachowski, Obraz współczesnej literatury polskiej : 1884–1933. T. 2, Neoromantyzm i psychologizm [online], polona.pl [dostęp 2019-04-08].
- ↑ Kazimierz Czachowski, Marja Rodziewiczówna na tle swoich powieści [online], polona.pl [dostęp 2019-04-08].
- ↑ Kazimierz Czachowski, Najnowsza polska twórczość literacka 1935–1937 oraz inne szkice krytyczne [online], polona.pl [dostęp 2019-04-08].
Bibliografia
edytuj- Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983
- Jerzy Kwiatkowski: Dwudziestolecie międzywojenne. Wyd. III - 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 470–472, 500, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13851-6.
- Grzegorz Gazda: Dwudziestolecie międzywojenne. Słownik literatury polskiej. Gdańsk: słowo / obraz terytoria; Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2008, s. 40. ISBN 978-83-7420-110-0.
Linki zewnętrzne
edytuj- Dzieła Kazimierza Czachowskiego w bibliotece Polona