Katedra w Syrakuzach
Katedra metropolitarna Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Syrakuzach (wł. Cattedrale metropolitana della Natività di Maria Santissima) – rzymskokatolicki kościół w Syrakuzach na Sycylii, zlokalizowany w historycznym centrum miasta na wyspie Ortygia, pełniący funkcję katedry archidiecezji Syrakuz. Katedra powstała w VII wieku w efekcie przekształcenia w kościół starożytnej świątyni Ateny z V wieku p.n.e., z której pozostałości zachowały się do czasów obecnych w budynku katedry.
| katedra | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Region autonomiczny | |
| Miejscowość | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Archidiecezja | |
| Wezwanie | |
Położenie na mapie Sycylii  | |
Położenie na mapie Włoch  | |
| 37,05944°N 15,29361°E/37,059444 15,293611 | |
Historia
edytujMiejsce obecnej katedry było miejscem kultu już w czasach przedchrześcijańskich. W V wieku p.n.e. tyran Syrakuz Gelon po zwycięstwie nad Kartagińczykami w bitwie pod Himerą (480 rok p.n.e.) wzniósł tutaj dużą świątynię Ateny[1]. Była ona budowlą w porządku doryckim o 6 kolumnach na krótkich bokach i 14 na długich[2]. Świątynia ta była wzmiankowana przez Platona i Atenajosa, natomiast Cyceron napiętnował grabież jej dekoracji przez gubernatora Werresa w 70 roku p.n.e.[3][2] Wykopaliska archeologiczne Paolo Orsi z lat 1907–1910 wykazały, że świątynia z V w. p.n.e. powstała na fundamentach starszych budowli o charakterze sakralnym[1].
W VII wieku Bizantyjczycy przerobili starożytną świątynię na kościół chrześcijański, przy czym nawa główna powstała z celli świątyni Ateny, nawy boczne z przestrzeni pomiędzy naosem a kolumnadą, w ściany kościoła włączono doryckie kolumny świątyni, zmieniona została też orientacja budynku – fasada znalazła się w miejscu tylnej części starożytnej świątyni[1] W 878 roku budynek został przekształcony w meczet[4][2]. Ponownie stał się kościołem po odzyskaniu Syrakuz w 1085 roku przez normańskiego hrabiego Sycylii Rogera I[2]. Za rządów normańskich apsyda została udekorowana mozaikami oraz wybudowano nowe sklepienie nawy głównej, gdyż stare zawaliło się podczas trzęsienia ziemi w 1100 roku[2]. W 1518 roku wykonano drewniany sufit[1].
Podczas trzęsienia ziemi na Sycylii w 1693 roku zniszczeniu uległa fasada kościoła. Nową fasadę zaprojektował Andrea Palma w latach 1725–1753[2] w stylu tzw. baroku sycylijskiego.
W 2005 roku całe miasto Syrakuzy wraz z nekropolią Pantalica zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO[5].
Architektura i sztuka
edytujFasada ma dwa poziomy. W niższym piętrze znajduje się sześć dużych kolumn w porządku korynckim, przy czym cztery centralne wspierają tympanon. W górnym piętrze umieszczono cztery duże korynckie kolumny, podtrzymujące z kolei górny tympanon. Pośrodku górnej kondygnacji znajduje się nisza otoczona dwoma kolumnami (mniejszymi od głównych kolumn). W niszy tej znajduje się posąg Maryi Niepokalanej, zwany „Marònna ro Pilèri”. Po prawej stronie górnego piętra umieszczono figurę św. Łucji, patronki Syrakuz, a po lewej św. Marcjana, pierwszego biskupa Syrakuz[1].
W lewej elewacji bocznej widoczne są starożytne kolumny doryckie. Prawa elewacja boczna jest niewidoczna, gdyż sąsiaduje bezpośrednio z pałacem arcybiskupim.
Wnętrze katedry jest trójnawowe. Na ścianie na końcu absydy znajduje się obraz olejny Narodzenie Najświętszej Maryi Panny, autorstwa Agostino Scilla z 1663 roku[2].
W ścianach naw bocznych można zobaczyć starożytne kolumny w porządku doryckim. W prawej nawie znajduje się chrzcielnica z grecką marmurową wazą z okresu hellenistycznego wspartą na siedmiu brązowych lwach[2]. Natomiast na ścianach są fragmenty mozaik z okresu normańskiego[2].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Francesca Fransoni: Il tempio di Athena. [dostęp 2019-03-30]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g h i Chiesa Duomo Cattedrale. [dostęp 2019-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-30)]. (wł.).
- ↑ Second pleading of Cicero in the Gaius Verres trial (Actio secunda). Translation by Charles D. Yonge (1888). [dostęp 2019-03-30]. (ang.).
- ↑ Chiesa Cattedrale. Arcidiocesi di Siracusa. [dostęp 2019-03-30]. (wł.).
- ↑ Syracuse and the Rocky Necropolis of Pantalica. [dostęp 2019-03-30]. (ang.).