Katarzyna Dołgorukowa (1847–1922)

Katarzyna Dołgorukowa (ur. 2 listopada^?/14 listopada 1847, zm. 15 lutego 1922) – księżna Dołgorukowa, żona Aleksandra II Romanowa, cara Rosji.

Katarzyna Dołgorukowa

Katarzyna Dołgorukowa fotografia Siergieja Lwowicza Lewickiego i Rafaił Lewicki roku 1880. (The Di Rocco Wieler Private Collection, Toronto, Canada)
księżna Juriewska
Data urodzenia	2 listopada?/14 listopada 1847
Data śmierci	15 lutego 1922
Ojciec	Michaił Dołgorukow
Matka	Wiera Wiszniewska
Mąż	Aleksander II Romanow
Dzieci	Georgij, Olga, Borys, Katarzyna

Katarzyna była córką księcia Michaiła Dołgorukowa i Wiery Wiszniewskiej. Była wieloletnią kochanką cara Aleksandra II (starszego od niej o 29 lat), a później jego morganatyczną żoną, z tytułem księżnej Juriewskiej.

Aleksander i Katarzyna mieli już przed zawarciem małżeństwa trójkę dzieci. Związek ich trwał od 1865 roku. Ślub wzięli w cerkwi pałacowej w Carskim Siole 6 lipca 1880, niecały miesiąc po śmierci carycy Marii Aleksandrowny, która zmarła 8 czerwca. Katarzyna została wdową w wyniku zamachu na Aleksandra II 13 marca 1881 dokonanego przez organizację rewolucyjną Narodnaja Wola. Katarzyna udała się wraz z dziećmi do Francji.

Katarzyna długo opierała się carowi, nie chciała być zwykłą kochanką władcy, gdyż pochodziła ze starego i szanowanego rodu. W końcu jednak uległa, gdy car obiecał jej status niemal równy z carycą (m.in. zamieszkanie w pałacu cesarskim). Unikała zajmowania się kwestiami politycznymi i szczerze kochała cara. Do końca życia wspominała go z miłością, a osoby z jej otoczenia przekazały, że zachowała wszystkie jego rzeczy, które traktowała niemal jak relikwie.

Dzieci

• Georgij Aleksandrowicz Juriewski (ur. 12 maja 1872 w Petersburgu, zm. 13 września 1913 w Marburgu, Niemcy)
• Olga Aleksandrowna Juriewska (ur. 7 listopada 1874, zm. 10 sierpnia 1925)
• Borys Aleksandrowicz Juriewski (ur. i zm. 1876)
• Katarzyna Aleksandrowna Juriewska (ur. 9 lutego 1878, zm. 22 grudnia 1959)

Spuścizna historyczna

Listy

Zachowała się korespondencja księżny z carem Aleksandrem.

Wspomnienia

Niedługo po zabójstwie małżonka, w 1882 roku, już na wygnaniu, wydała pod męskim pseudonimem Victor Laferté, napisane w języku francuskim wspomnienia zatytułowane Alexandre II. Détails inédits sur sa vie intime et sa mort (Aleksander II. Nieopublikowane szczegóły odnośnie do jego prywatnego życia i śmierci). Rosyjski przekład wspomnień zatytułowany Aleksandr II. Vospominaniya (ros. Александр II. Воспоминания) ukazał się w 2004 w Moskwie.