Karl Ludwig Kahlbaum

Karl Ludwig Kahlbaum
Data i miejsce urodzenia	28 grudnia 1828 ; Driesen
Data i miejsce śmierci	15 kwietnia 1899 ; Görlitz
	Specjalność: psychiatria
Alma Mater	Uniwersytet w Lipsku; Uniwersytet Humboldtów w Berlinie
Doktorat	1854
	Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Albrechta w Królewcu
	Multimedia w Wikimedia Commons

Karl Ludwig Kahlbaum (ur. 28 grudnia 1828 w Driesen, zm. 15 kwietnia 1899 w Görlitz) – niemiecki lekarz psychiatra, praktykujący w Allenbergu koło Wehlau i w Görlitz. Reprezentował kierunek kliniczno-nozologiczny w psychiatrii. Wprowadził do psychiatrii pojęcia katatonii, hebefrenii, cyklotymii, werbigeracji.

Życiorys

Urodził się w Driesen (obecnie Drezdenko) jako najstarszy z trzech synów Johanna Friedricha Kahlbauma. Dzieciństwo spędził w Dirschau, uczęszczał do szkół w Marienwerderze i Elbingu. Następnie studiował medycynę na Uniwersytecie Albrechta w Królewcu, Uniwersytecie Juliusza i Maksymiliana w Würzburgu, Uniwersytecie Lipskim i Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma w Berlinie. Tytuł doktora medycyny otrzymał w Berlinie w 1854 po przedstawieniu rozprawy De avium tractus alimentarii anatomia et histologia nonnulla. Po odbyciu w Berlinie rocznej służby wojskowej został sekundariuszem w Provinzial Heil- und Pflegeanstalt Allenberg w Prusach Wschodnich.

W Allenbergu praktykował przez dziesięć lat, od 1856 do 1866. W 1862 zdał egzaminy (Physikatsprüfung), odpowiadające dzisiejszej habilitacji, i otrzymał venia legendi na królewieckim uniwersytecie. Od 1863 do 1866 prowadził na tej uczelni wykłady z psychiatrii.

W 1867 został właścicielem prywatnego zakładu psychiatrycznego w Görlitz, założonego w 1855 wcześniej przez Reimera i przeznaczonego do leczenia pacjentów z padaczką. Kahlbaum zmienił profil szpitala i był jego dyrektorem przez kolejne dwie dekady. Po jego śmierci prowadził je jeden z synów, Siegfried (1870–1943).

W 1895 mianowany radcą sanitarnym (Sanitätsrat)^[1].

Jego uczniami i współpracownikami byli m.in. Scholinus, Dieckhoff, Hirsch, Buschan, Cassirer, Neisser, Hecker, Bresler, Hallervorden, Rieger i Ziehen^[2]^[3]^[4].

Ożenił się 10 października 1867 z Elizabeth Hecker, kuzynką Ewalda Heckera. Z tego związku urodziła się córka (zmarła w dzieciństwie) i trzech synów. Elizabeth Kahlbaum zmarła w 1884 roku; w 1888 Karl Ludwig ożenił się po raz drugi, z Marthą Plath, przełożoną w jego klinice. Mieli dwóch synów.

Przez całe życie cierpiał na migreny. Pod koniec życia chorował na cukrzycę. Zmarł w śpiączce cukrzycowej 15 kwietnia 1899^[5]. Wspomnienie pośmiertne poświęcili mu Ziehen^[6] i Hecker^[7]. Pochowany został na cmentarzu w Görlitz w kwaterze C-431, obok syna Eckhardta (1890–1893). Grób został zlikwidowany około 1959. Zachował się natomiast grób rodziny Kahlbaumów (kwatera S-053), w którym spoczywają rodzice psychiatry i jego syn Siegfried^[8].

Na jego cześć nazwano ulicę (Dr.-Kahlbaum-Allee) i szpital psychiatryczny (Dr.-Karl-Ludwig-Kahlbaum-Zentrum für Gerontopsychiatrie) w Görlitz.

Dorobek naukowy

Wprowadził terminy hebefrenii i cyklotymii. W 1874 roku opisał katatonię. Wyróżniał dośrodkowe, ośrodkowe i odśrodkowe funkcje psychiczne, co później rozwinął Wernicke w swojej teorii obwodów odruchów psychicznych^[9].

Przed Bonhoefferem sformułował założenia koncepcji reakcji egzogennych, zauważając, że podobny obraz kliniczny mogą mieć zaburzenia o różnej etiologii^[10]^[9].

Dawniej stosowany termin „zespół Kahlbauma” jest obecnie zarzucony^[11].

Klasyfikacja chorób psychicznych Kahlbauma została przedstawiona w jego pracy z 1863 roku, Die Gruppierung der psychischen Krankheiten und die Einteilung der Seelenstörungen. Praca ta uważana jest za fundament badań klinicznych w psychopatologii i nozologii psychiatrycznej^[12].

Klasyfikacja Kahlbauma przedstawiała się następująco:

Vecordia
- Vecordia dysthymia
  - Dysthymia meläna
  - Dysthymia simplex (hilaris)
  - Dysthymia elata
- Vecordia paranoia
- Vecordia diasrephia
- Vecordia insania
Vesania
- Vesania typica
  - stadium melancholiae
  - stadium maniae
  - stadium perturbationis
  - stadium dementiae
- Vesania progressiva

Podział zaburzeń nastroju:

Vecordia dysthymia (Cyclothymia)
- Dysthymia
- Hyperthymia
Vesani atypica circularis
- Melancholia
- Mania

Idee Kahlbauma znalazły uznanie dopiero po jego śmierci. Gdy we wrześniu 1869 roku, na spotkaniu przyrodników w Innsbrucku, Kahlbaum przedstawił swój pomysł klasyfikacji zaburzeń psychicznych, spotkał się on z niechętnym przyjęciem^[12].

Lista prac

Strona tytułowa pierwszego wydania Die Katatonie oder das Spannungsirresein

De avium tractus alimentarii anatomia et histologia nonnulla. Gedani: A.W. Kaufman, 1854
Entwurf einer wissenschaftslehre nach der Methode der Naturforschung. Danzig: Kafemann, 1860
Die Gruppierung der psychischen Krankheiten und die Einteilung der Seelenstörungen. Entwurf einer kritisch-historischen Darstellung der bisherigen Eintheilungen und Versuch zur Anbahnung einer empirisch-wissenschaftlichen Grundlage der Psychiatrie als klinischer Disziplin. Danzig: Verlag von A. W. Kafemann, 1863
Die Sinnesdelirien. Ein Beitrag zur klinischen Erweiterung der psychiatrischen Symptomatologie und zur physiologischen Psychologie. Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie 23, ss. 1–86, 1866
Die Hallucination. Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie 23, ss. 1–50, 1866
Klinische Abhandlungen über psychische Krankheiten. I. Heft: Die Katatonie oder das Spannungsirresein, eine klinische Form psychischer Krankheit. Berlin: Hirschwald, 1874
- (Reprint) Die Katatonie oder Spannungsirresein : eine klinische Form psychischer Krankheit. Nijmegen: Arts & Boeve,2000 ISBN 90-75341-24-5
Heil- und Pflege-Anstalt für Nerven- und Gemüthskranke zu Görlitz, 1874
Die klinisch-diagnostischen Gesichtspunkte der Psychopathologie. [Volkmanns] Sammlung klinisher Vorträge No 126. Leipzig: Breitkopf und Härtel, 1877
Ueber die nosogenetisch secundären oder sympathischen Seelenstörungen. Amtl. Ber. deutsch. Naturf. u. Aerzte 1, ss. 322–324, 1877
Über zyklisches Irresein. Der Irrenfreund 10, 1882
Programm zur Betheiligung der Heilanstalt für Nervenkranke zu Görlitz an der diesjärigen Hygiene-Ausstellung, nebst einigen Bemerkungen über die Entwicklung des NervenHeilanstaltswesens in Deutschland und über Veranlassung und Zweck meiner Betheiligung an der Ausstellung. Görlitz, 1883
Über jugendliche Nerven- und Gemütskranke und ihre pädagogische Behandlung in der Anstalt. Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie 44, 1884
Ueber eine klinische Form des moralischen Irreseins. Wiener medizinische Blatter 7 (43, 44), 1884
Ueber eine klinische Form des moralischen Irreseins. Tageblatt der Naturforscherversammlung zu Magdeburg 57, 252–256, 1884
Ueber eine klinische Form des moralischen Irreseins. Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie und psychischgerichtliche Medicin 41, s. 711, 1885
Ueber Heboïdophrenie. Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie 46, ss. 461–474, 1889
Ein internationaler Vorschlag zur rationellen Behandlung der Dipsomanie. Wiener medizinische Wochenschrift 41, ss. 1195–1197; 1233–1235, 1891 Fortsetzung und Schluss
Ueber einen Fall von Pseudoparanoia (Autoreferat). Allgemeine Zeitschrift für Psychiatrie 49, ss. 486–97, 1893

Tłumaczenia

Viallard A. De l’héboïdophrénie, 1890. Revue Internationale d'Histoire de la Psychiatrie 2, ss. 44–65, 1984
Viallard A. La catatonie ou folie tonique, 1874. Evolution Psychiatrique 52 (2), ss. 367–439, 1987
C Baethge, P Salvatore, RJ Baldessarini. "On cyclic insanity" by Karl Ludwig Kahlbaum, MD: a translation and commentary. „Harvard Review of Psychiatry”. 11 (2), s. 78-90, 2003. DOI: 10.1080/10673220303958. PMID: 12868508.
On Heboïdophrenia^[13] (2002)

Przypisy

↑ Pagel JL: Biographisches Lexikon hervorragender Ärzte des neunzehnten Jahrhunderts. Berlin-Wien: Urban & Schwarzenberg, 1901, s. 835. [1]
↑ Jürgen Peiffer: Hirnforschung in Deutschland 1849 bis 1974: Briefe zur Entwicklung von Psychiatrie und Neurowissenschaften sowie zum Einfluss des politischen Umfeldes auf Wissenschaftler. Springer, s. 1086. ISBN 3-540-40690-5.
↑ K Kolle. Genealogie der Nervenärzte des deutschen Sprachgebiete. „Fortschritte der Neurologie, Psychiatrie, und ihrer Grenzgebiete”. 32, s. 512-538, 1964. PMID: 14305512.
↑ Kreuter A. Deutschsprachige Neurologen und Psychiater: ein biographisch-bibliographisches Lexikon von den Vorläufern bis zur Mitte des 20. Jahrhunderts. Saur, 1996 s. 680-681
↑ Bräuning P, Krüger S. Karl Ludwig Kahlbaum (1828-1899) W: Nervenärzte 2: 21 Biographien und ein Psychiatrie-Literaturhistorischer Essay. Hanns Hippius, Hans Schliack (ed.) Georg Thieme Verlag, 2006 ISBN 3-13-128351-3 ss. 83-96
↑ Ziehen T. Necrolog. Karl Ludwig Kahlbaum†. Monatsschrift für Psychiatrie und Neurologie 5 ss. 479-480, 1899
↑ Hecker E. Karl Ludwig Kahlbaum. „Psychiatrische Wochenschrift”. 14, s. 125–128, 1899.
↑ Grabmal Dr. Kahlbaum. [dostęp 2011-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
↑ ^a ^b P Bräunig, S Krüger. Karl Ludwig Kahlbaum (1828-1899) – ein Protagonist der modernen Psychiatrie. „Psychiatrische Praxis”. 27 (3), s. 112-118, 2000. PMID: 10812634.
↑ Bräunig P, Krüger S. Karl Ludwig Kahlbaum, M.D. 1828–1899. „American Journal of Psychiatry”. 156, s. 89, 1999.
↑ Karl Ludwig Kahlbaum w bazie Who Named It (ang.)
↑ ^a ^b Mario Lanczik. Karl Ludwig Kahlbaum (1828-1899) and the emergence of psychopathological and nosological research in German psychiatry. „History of Psychiatry”. 3, s. 53-58, 1992. DOI: 10.1177/0957154X9200300905. PMID: 11612668.
↑ K.K. Kahlbaum K.K., G.E.G.E. Berrios G.E.G.E., A.A. Kraam A.A., On Heboïdophrenia, „History of Psychiatry”, 13 (50), 2002, s. 197–201, DOI: 10.1177/0957154x0201305005 (ang.).

[1] Pagel JL: Biographisches Lexikon hervorragender Ärzte des neunzehnten Jahrhunderts. Berlin-Wien: Urban & Schwarzenberg, 1901, s. 835. [1]

[2] Jürgen Peiffer: Hirnforschung in Deutschland 1849 bis 1974: Briefe zur Entwicklung von Psychiatrie und Neurowissenschaften sowie zum Einfluss des politischen Umfeldes auf Wissenschaftler. Springer, s. 1086. ISBN 3-540-40690-5.

[3] K Kolle. Genealogie der Nervenärzte des deutschen Sprachgebiete. „Fortschritte der Neurologie, Psychiatrie, und ihrer Grenzgebiete”. 32, s. 512-538, 1964. PMID: 14305512.

[4] Kreuter A. Deutschsprachige Neurologen und Psychiater: ein biographisch-bibliographisches Lexikon von den Vorläufern bis zur Mitte des 20. Jahrhunderts. Saur, 1996 s. 680-681

[5] Bräuning P, Krüger S. Karl Ludwig Kahlbaum (1828-1899) W: Nervenärzte 2: 21 Biographien und ein Psychiatrie-Literaturhistorischer Essay. Hanns Hippius, Hans Schliack (ed.) Georg Thieme Verlag, 2006 ISBN 3-13-128351-3 ss. 83-96

[6] Ziehen T. Necrolog. Karl Ludwig Kahlbaum†. Monatsschrift für Psychiatrie und Neurologie 5 ss. 479-480, 1899

[7] Hecker E. Karl Ludwig Kahlbaum. „Psychiatrische Wochenschrift”. 14, s. 125–128, 1899.

[8] Grabmal Dr. Kahlbaum. [dostęp 2011-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].

[braunig-9] P Bräunig, S Krüger. Karl Ludwig Kahlbaum (1828-1899) – ein Protagonist der modernen Psychiatrie. „Psychiatrische Praxis”. 27 (3), s. 112-118, 2000. PMID: 10812634.

[10] Bräunig P, Krüger S. Karl Ludwig Kahlbaum, M.D. 1828–1899. „American Journal of Psychiatry”. 156, s. 89, 1999.

[11] Karl Ludwig Kahlbaum w bazie Who Named It (ang.)

[lanczik-12] Mario Lanczik. Karl Ludwig Kahlbaum (1828-1899) and the emergence of psychopathological and nosological research in German psychiatry. „History of Psychiatry”. 3, s. 53-58, 1992. DOI: 10.1177/0957154X9200300905. PMID: 11612668.

[13] K.K. Kahlbaum K.K., G.E.G.E. Berrios G.E.G.E., A.A. Kraam A.A., On Heboïdophrenia, „History of Psychiatry”, 13 (50), 2002, s. 197–201, DOI: 10.1177/0957154x0201305005 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]