Wikipedia

Kaplica pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Elblągu

Kaplica pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa – kaplica rzymskokatolicka w Elblągu w województwie warmińsko-mazurskim.

Kaplica pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa
Zabytek: nr rej. A-4349 z 16.11.2006 r.[1]
Ilustracja
widok ogólny, po prawej wieża katedry
Państwo

 Polska

Miejscowość

Elbląg

Wyznanie

chrześcijaństwo

Kościół

Kościół rzymskokatolicki

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Kaplica pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Kaplica pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa”
Położenie na mapie Elbląga
Mapa konturowa Elbląga, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Kaplica pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa”
Ziemia54°09′21″N 19°23′48″E/54,155833 19,396667
Multimedia w Wikimedia Commons

Chociaż Elbląg położony był w niewielkiej odległości od Braniewa, siostry katarzynki z domu generalnego w Braniewie dotarły tu z posługą dopiero po 300 latach. Pierwszą fundację i przedszkole utworzyły w podelbląskiej wsi Pangritz (obecnie Zawada) w 1887 roku[2]. Od 1893 roku rozpoczęły działalność w samym Elblągu. Na początku ich siedziba znajdowała się w domu parafialnym przy ulicy Rybackiej 10 (Fischerstraße), gdzie otrzymały 4 pokoiki. W 1900 (lub 1901[3]) roku przeniosły się do nowej lokalizacji przy ul. Zamkowej 17 (Burgstraße). Tu wybudowano Dom Świętego Józefa (St. Josefsheim), mieszczący m.in. lazaret na 30 łóżek. Kierownictwo nad ośrodkiem sprawowała siostra przełożona Arcadia Schmalenbach (późniejsza matka generalna zgromadzenia). Dom Świętego Józefa połączony został z kaplicą zakonu. Kaplica zgromadzenia zakonnego pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa wybudowana została w latach 1910–1912 i poświęcona uroczyście 7 października 1912 roku[4]. Pierwszych pensjonariuszy katarzynki zaczęły przyjmować w 1913 roku[5]. W 1931 katarzynki zakupiły sąsiedni budynek przy ul. Zamkowej 18, w którym na parterze urządzono dom dziennego pobytu dla osób bezrobotnych[6].

Kaplica pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa jest jedyną świątynia w Elblągu, która przetrwała czasy II wojny światowej bez żadnych zniszczeń. Po zdobyciu Elbląga przez Armię Czerwoną siostry katarzynki zostały wypędzone do Pasłęka. Nie wiadomo, jaki los w tym czasie spotkał pensjonariuszy domu starców. Katarzynki, którym udało się przeżyć, mogły tu powrócić dopiero w maju 1945. Zastały splądrowany klasztor i zniszczone paramenty liturgiczne. Władze miasta przeznaczyły obiekty sióstr katarzynek na dom dla sierot. Siostry podjęły starania o wyjazd dzieci do Niemiec. Transport z dziećmi doszedł do skutku 1 grudnia 1946. Transportem kolejowym (wagony towarowe zaopatrzone w piecyki) wyjechało 126 dzieci wraz z obsługą sierocińca. Nie wszystkie jednak siostry opuściły placówkę. Dzięki nim obiekt zakonny został ocalony od rabunków i zniszczenia. Siostry katarzynki prowadziły w nim m.in. internat dla dziewcząt ze szkół średnich[2].

Obiekt kaplicy jest niewielką budowlą, w stylu neoromańskim, o licowanych cegłą elewacjach (z wyjątkiem elewacji południowej), jednonawową, z półkolistą absydą od strony wschodniej. Kaplica nakryta jest dachem dwuspadowym z sygnaturką we wschodniej części kalenicy. Od 1974 roku kaplica była na okres 10 lat udostępniona do odprawiania mszy św. w obrządku greckokatolickim (do momentu uzyskania na własność przez grekokatolików innej kaplicy przy ul. Traugutta). 16 listopada 2006 roku wpisana została do rejestru zabytków pod nr. A-4349[7].

Współcześnie budynek przy ul. Zamkowej 17 wraz z kaplicą stanowi własność Caritasu w Elblągu. Działa tu m.in. jadłodajnia dla bezdomnych Caritasu Diecezji Elbląskiej, poradnia rodzinna oraz centrum wolontariatu[8][9].

Galeria zdjęć

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2020-01-31].
  2. ↑ a b Mieczysław Józefczyk Elbląg i okolice 1937-1956. Chrześcijaństwo w tyglu dwu totalitaryzmów
  3. ↑ Mieczysław Józefczyk Elbląskie duchowieństwo katolickie na tle dziejów miasta 1246 - 1945, s. 206
  4. ↑ SOFTEL, Dawno temu w Elblągu... w kawiarni Kaiserkrone odbywały się koncerty [online], portelpl [dostęp 2022-01-14].
  5. ↑ Mieczysław Józefczyk Elbląskie duchowieństwo katolickie na tle dziejów miasta 1246 - 1945, s. 211
  6. ↑ Mieczysław Józefczyk Elbląskie duchowieństwo katolickie na tle dziejów miasta 1246 - 1945, s. 218
  7. ↑ Elbląg - Zabytkowa kaplica klasztorna Katarzynek. Atrakcje turystyczne Elbląga. Ciekawe miejsca Elbląga [online], www.polskaniezwykla.pl [dostęp 2020-01-30].
  8. ↑ Uchwała nr XXX/584/2017 Rady Miejskiej w Elblągu z dnia 19 października 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Miasto Elbląg na lata 2017-2020
  9. ↑ Jadłodajnia dla osób bezdomnych – Caritas Diecezji Elbląskiej [online] [dostęp 2022-01-14].
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Kaplica_pw._Najświętszego_Serca_Pana_Jezusa_w_Elblągu&oldid=70027788”