Kaplica św. Andrzeja w Żabbarze
Kaplica Świętego Andrzeja Apostoła (malt. Il-kapella ta' San Andrija, ang. Saint Andrew the Apostle Chapel) – rzymskokatolicka kaplica w mieście Ħaż-Żabbar na Malcie.
 nr rej. 2105 NICPMI
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||
| Adres |
129 Triq Alessio Erardi | ||||
| Wyznanie | |||||
| Kościół | |||||
| Archidiecezja | |||||
| Wezwanie | |||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||
| |||||
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |||||
Położenie na mapie Malty  | |||||
 35°52′50,75″N 14°32′20,75″E/35,880764 14,539097
| |||||
Kaplica sąsiaduje z kaplicą św. Dominiki, dziś (kwiecień 2019) obie tworzą kwaterę Żabbar Scout Group[1][2].
Historia
edytujPierwsza wzmianka na temat kaplicy św. Andrzeja pojawia się w raporcie z wizyty duszpasterskiej biskupa Gargallo w 1600. Wynika z niego, że kaplica istniała tam już od jakiegoś czasu, gdyż stan jej określił on jako dobry, dodając, że ma drzwi. W 1615 teren wraz z kaplicą był w posiadaniu niejakiego Lorenzo Burlò z Birgu, który był zobowiązany organizować fiestę w święto patrona kaplicy oraz zapewnić posiłek dla księdza po mszy. 28 lipca 1636 Margerita, wdowa po wspomnianym Lorenzo, przekazała notarialnie ten teren swoim synom, Leonardowi i Giovanniemu, z nakazem ponoszenia wszelkich kosztów związanych z kaplicą. Widocznie nie bardzo się z tego wywiązywali, skoro w marcu 1659 biskup Balaguer zdesakralizował kaplicę, podając jako powód jej mocno zaawansowany wiek oraz zniszczenie i opuszczenie[3][4].
6 września 1660 ten sam biskup udzielił zgody niejakiemu Gio-Battiście Barbarze na ponowne otwarcie kaplicy, zobowiązując go do napraw oraz zapewnienia wszystkiego, co jest konieczne do jej funkcjonowania. Msza św. odprawiana była co niedzielę, a 6 lipca organizowano fiestę[3][5].
Podczas II wojny światowej kaplica uległa pewnym uszkodzeniom, które naprawiono po wojnie. W 1959 została przebudowana, lecz zachowany został jej oryginalny styl[3].
Architektura
edytujKaplica ma prostą fasadę z zakończonymi łukiem drzwiami oraz niewielkim okrągłym oknem ponad nimi. Na szczycie fasady niewielka dzwonnica bell-cot, dziś bez dzwonka, zakończona niewielkim krzyżem[3].
Wnętrze kaplicy z jednym ołtarzem oraz dwiema niszami po jego bokach[3].
Dzieła sztuki
edytujW kaplicy znajdował się pierwotnie obraz jej patrona, św. Andrzeja Apostoła, namalowany na drewnie. Z czasem uległ zniszczeniu i zastąpiony został nowym obrazem przedstawiającym Męczeństwo św. Andrzeja. Obraz, po odnowieniu przez Andrew Zarbę, umieszczony został w muzeum parafialnym w Żabbarze[3].
Stan aktualny
edytujPo odbudowie w latach pięćdziesiątych XX wieku kaplica św. Andrzeja wraz z przyległą kaplicą św. Dominiki służyły jako centrum katechizacyjne dla dzieci z okolicy. Czasem odbywały się tu msze święte. W latach dziewięćdziesiątych, po przeniesieniu centrum katechizacyjnego do kościoła św. Krzyża, kaplica przekazana została nowo powstałej Żabbar Scout Group na ich kwaterę[3][6].
Od patrona kaplicy wziął nazwę okoliczny teren, mieszkańcy nazywają go „ta' Sant Andrija”. Nazwa ta jest też użyta w parafialnym rejestrze zmarłych[3].
Ochrona dziedzictwa kulturowego
edytujBudynek kaplicy umieszczony jest na liście National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands pod nr. 2105[7].
Przypisy
edytuj- ↑ San Andrija. Quddies. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-10)]. (ang.).
- ↑ Ħaż-Żabbar / St Andrew Church. Archdiocese in Malta. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-22)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Michael Buhagiar: Il-Kappella ta’ Sant Andrija ~ Ħaż-Żabbar ~. Kappelli Maltin. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-26)]. (malt.).
- ↑ Zabbar - Church of Saint Andrew - Apostle. W: Alfie Guillaumier: Malta's Towns and Villages. USA: Terry Asphar, 2003, s. 606. ISBN 0-9743821-0-8. (ang.).
- ↑ CXXXIX. Altre Chiese nel Zabbar e suoi limiti / IV. Chiesa di sant' Andrea apostolo. W: Achille Ferres: Deserizione storica delle chiese di Malta e Gozo. Malta: 1866, s. 487. (wł.).
- ↑ John Scerri: Zabbar / St.Andrew - St.Dominica Twin churches. malta-canada. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-10)]. (ang.).
- ↑ Chapel of Sta. Domenica and St Andrew. NICPMI, 2013-12-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-15)]. (ang.).