Kangur szary

Kangur szary
	Macropus fuliginosus
	(Desmarest, 1817)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	ssaki niższe
Nadrząd	torbacze
Rząd	dwuprzodozębowce
Rodzina	kangurowate
Podrodzina	kangury
Plemię	Macropodini
Rodzaj	kangur
Gatunek	kangur szary
Synonimy
	Kangurus fuliginosus Desmarest, 1817; Macropus melanops Gould, 1842; Macropus ocydromus Gould, 1842;
	Kangurus fuliginosus Desmarest, 1817; Macropus melanops Gould, 1842; Macropus ocydromus Gould, 1842;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kangur szary^[5] (Macropus fuliginosus) – gatunek ssaka z podrodziny kangurów (Macropodinae) w obrębie rodziny kangurowatych (Macropodidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1817 roku francuski zoolog Anselme Gaëtan Desmarest, nadając mu nazwę Kangurus fuliginosus^[1]. Miejsce typowe to Wyspa Kangura, Australia Południowa, Australia^[1]^[6]^[7]^[8]. Okazy typowe pochodzą z kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu: lektotyp to zamontowana skóra i czaszka samca (sygnatura MNHN-ZM-MO-1990-396) z kolekcji; paralektotyp to zamontowana skóra samicy (sygnatura MNHN-ZM-2014-70); oba okazy zostały zebrane w styczniu 1803 roku przez Charles’a Lesueura^[9]^[10].

Tradycyjnie na podstawie kryteriów morfologicznych wyróżnia się 2 lub 3 podgatunki^[6], jednak badania genetyczne przeprowadzone w XXI wieku nie wykazały większego zróżnicowania w obrębie gatunku^[8].

Według autorów Illustrated Checklist of the Mammals of the World jest to gatunek monotypowy^[8].

Etymologia

Macropus: gr. μακροπους makropous, μακροποδος makropodos ‘długo-stopy’, od μακρος makros ‘długi, wielki’; πους pous, ποδος podos ‘stopa’^[11].
fuliginosus: późnołac. fuliginosus ‘okopcony, pokryty sadzą’, od łac. fuligo, fuliginis ‘sadza’^[12].

Zasięg występowania

Kangur szary występuje w południowej Australii od Zatoki Rekina w Australii Zachodniej do południowo-zachodniego Queenslandu, włącznie z zachodnią Nową Południową Walią i zachodnią Wiktorią; zamieszkuje także Wyspę Kangura w Australii Południowej^[8].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) samic 67,1–174,6 cm, samców 94,6–222,5 cm, długość ogona samic 44,3–81,5 cm, samców 42,5–100 cm; masa ciała samic 17–39 kg, samców 18–72 kg^[13]^[14]. Sierść koloru szarobrązowego.

Ekologia

Zamieszkuje suche zarośla i lasy. Odżywia się głównie trawą i innymi roślinami zielnymi. Ciąża trwa zaledwie 36 dni, a młode pozostają w torbie przez 9 miesięcy. Żyje w dużych grupach, w których przeważają samice i młode. Wciąż jeszcze bardzo liczny w Australii, lecz rzadko eksponowany w europejskich kolekcjach.

Status i liczebność

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern ‘najmniejszej troski’)^[4]. Chroniony od 1983 roku. Zezwolenia na eksport dopuszczalne są tylko w stanach Australii Południowej i Nowej Południowej Walii. W 2011 roku liczebność populacji na obszarach dozwolonego komercyjnego odłowu szacowano na 2,35 miliona osobników^[15].

Zobacz też

fauna Australii

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d A. Desmarest: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc.. Wyd. Nouv. éd. presqu’ entièrement refondue et considérablement angmentée. T. 17. Paris: Chez Deterville, 1817, s. 35. (fr.).
↑ J. Gould. On some New Species of Australian Mammals. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 10, s. 10, 1842. (ang.).
↑ J. Gould. Description of two new species of kangaroos from Western Australia. „The Annals and Magazine of Natural History”. 10, s. 1, 1842. (ang.).
↑ ^a ^b A.A. Burbidge A.A., P.P. Menkhorst P.P., M. Ellis & P.M.E.& P. Copley M. Ellis & P.M.E.& P., Macropus fuliginosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-1 [dostęp 2021-06-21] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 16. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Macropus (Macropus) fuliginosus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-06-21].
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Macropus fuliginosus (Desmarest, 1817). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-13]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 102. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ S.M. Jackson, J.J. Jansen, G. Baglione & C. Callou. Mammals collected and illustrated by the Baudin Expedition to Australia and Timor (1800-1804): A review of the current taxonomy of specimens in the Muséum national d’Histoire naturelle de Paris and the illustrations in the Muséum d’Histoire naturelle du Havre. „Zoosystema”. 43 (21), s. 410–411, 2021. DOI: 10.5252/zoosystema2021v43a21. (ang.).
↑ D. Julien-Laferrière. Catalogue des types de marsupiaux (Marsupialia) du Muséum National d’Histoire Naturelle, Paris. „Mammalia”. 58 (1), s. 25–26, 1994. DOI: 10.1515/mamm.1994.58.1.1. (fr.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 393, 1904. (ang.).
↑ fuliginosus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-08-13] (ang.).
↑ M. Eldridge & G. Coulson: Family Macropodidae (Kangaroos and Wallabies). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 725–726. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 67. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Kangaroo population estimates. Australian Government. Department of Agriculture, Water and the Environment. [dostęp 2020-05-27]. (ang.).

[Desmarest-1] A. Desmarest: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc.. Wyd. Nouv. éd. presqu’ entièrement refondue et considérablement angmentée. T. 17. Paris: Chez Deterville, 1817, s. 35. (fr.).

[Gould1842a-2] J. Gould. On some New Species of Australian Mammals. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 10, s. 10, 1842. (ang.).

[Gould1842b-3] J. Gould. Description of two new species of kangaroos from Western Australia. „The Annals and Magazine of Natural History”. 10, s. 1, 1842. (ang.).

[iucn-4] A.A. Burbidge A.A., P.P. Menkhorst P.P., M. Ellis & P.M.E.& P. Copley M. Ellis & P.M.E.& P., Macropus fuliginosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-1 [dostęp 2021-06-21] (ang.).

[Cichocki&inni-5] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 16. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Wilson&Reeder-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Macropus (Macropus) fuliginosus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-06-21].

[mdd-7] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Macropus fuliginosus (Desmarest, 1817). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-13]. (ang.).

[Burgin&inni-8] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 102. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[jac&inni-9] S.M. Jackson, J.J. Jansen, G. Baglione & C. Callou. Mammals collected and illustrated by the Baudin Expedition to Australia and Timor (1800-1804): A review of the current taxonomy of specimens in the Muséum national d’Histoire naturelle de Paris and the illustrations in the Muséum d’Histoire naturelle du Havre. „Zoosystema”. 43 (21), s. 410–411, 2021. DOI: 10.5252/zoosystema2021v43a21. (ang.).

[laf-10] D. Julien-Laferrière. Catalogue des types de marsupiaux (Marsupialia) du Muséum National d’Histoire Naturelle, Paris. „Mammalia”. 58 (1), s. 25–26, 1994. DOI: 10.1515/mamm.1994.58.1.1. (fr.).

[Palmer-11] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 393, 1904. (ang.).

[Jobling-12] fuliginosus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-08-13] (ang.).

[Eldridge&Coulson-13] M. Eldridge & G. Coulson: Family Macropodidae (Kangaroos and Wallabies). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 725–726. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).

[amw-14] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 67. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[liczba-15] Kangaroo population estimates. Australian Government. Department of Agriculture, Water and the Environment. [dostęp 2020-05-27]. (ang.).

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]