Kamieniołom Lipówka
Kamieniołom Lipówka – nieczynny kamieniołom wapienia górnojurajskiego położony w Rudnikach koło Częstochowy. Eksploatacja kamienia była prowadzona od XIX wieku do roku 1989[1]. Po zakończeniu eksploatacji wyrobisko zostało zrekultywowane, obecnie pełni funkcje przyrodnicze oraz rekreacyjne. Pod względem fizycznogeograficznym znajduje się na Wyżynie Wieluńskiej[2].
| Państwo | |
|---|---|
| Powierzchnia |
41 ha[1] |
| Miejscowości | |
| Rodzaj obiektu |
nieczynny kamieniołom |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu częstochowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Rędziny  | |
 50°52′33,9726″N 19°14′03,5138″E/50,876103 19,234309
| |
Kamieniołom zlokalizowany jest przy ulicy Dworcowej, nieopodal stacji kolejowej Rudniki koło Częstochowy[3].
Przyroda
edytujW wyrobisku dominuje roślinność zielna, występują także zakrzewienia z udziałem wierzb i topól[4]. Na obszarze kamieniołomu stwierdzono występowanie 308 taksonów roślin naczyniowych. Wśród nich odnotowano kilka gatunków chronionych, takich jak: kruszczyk błotny, dziewięćsił bezłodygowy, kruszczyk rdzawoczerwony, cis pospolity, orlik pospolity, kocanki piaskowe i gruszyczka okrągłolistna[5].
Najbardziej stroma, północno-wschodnia ściana kamieniołomu jest praktycznie pozbawiona roślinności. Umożliwia to obserwację budowy geologicznej terenu[4]. W kamieniołomie znajdują się również trzy zbiorniki wodne zasilane wodami podziemnymi oraz opadowymi. Największy z nich (Skalne Jezioro) znajduje się w pobliżu wspominanej ściany północno-wschodniej i zajmuje powierzchnię 0,66 ha[5][6]. Inny ze zbiorników (Jezioro Kumaka) jest miejscem rozrodu kumaka nizinnego[7].
Na południowej ścianie wyrobiska znajduje się wejście do Jaskini Szeptunów (Szmaragdowej). Jest to krasowa jaskinia o długości 218 m, odkryta w 1990 roku[8][9].
Wykorzystanie
edytujNa obszarze kamieniołomu znajduje się przyrodnicza ścieżka dydaktyczna Kopalnia przywrócona naturze. Jest to oznakowana ścieżka o długości około 2 km, znajduje się przy niej 13 stanowisk tematycznych z tablicami edukacyjnymi[3][10].
W obrębie wyrobiska znajduje się boisko piłkarskie Wapnorud (wykorzystywane przez klub GKS Unia Rędziny)[11][12], tor do mini żużla[13] oraz pumptrack[14]. W kamieniołomie organizowane są zawody dla amatorów w kolarstwie górskim[15] oraz wydarzenia plenerowe o charakterze edukacyjnym[13][14].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Śliwińska-Wyrzychowska i in. 2014 ↓, s. 46.
- ↑ Śliwińska-Wyrzychowska 2013 ↓, s. 11.
- ↑ a b O ścieżce Lipówka. cemex.pl. [dostęp 2019-04-18].
- ↑ a b Śliwińska-Wyrzychowska i in. 2014 ↓, s. 47.
- ↑ a b Śliwińska-Wyrzychowska i in. 2014 ↓, s. 48.
- ↑ Śliwińska-Wyrzychowska 2013 ↓, s. 25.
- ↑ Śliwińska-Wyrzychowska 2013 ↓, s. 6.
- ↑ Śliwińska-Wyrzychowska 2013 ↓, s. 62.
- ↑ Mariusz Szelerewicz; Andrzej Górny: Szeptunów (Szmaragdowa). jaskiniejury.pl. [dostęp 2019-04-18].
- ↑ Śliwińska-Wyrzychowska 2013 ↓, s. 5.
- ↑ Klub Sportowy – GKS Unia Rędziny » Stadion. uniaredziny.pl. [dostęp 2019-04-18].
- ↑ Sokół poległ na Wapnorudzie. cz-pilka.pl, 5 października 2015. [dostęp 2019-04-18].
- ↑ a b Dzień Bioróżnorodności i Sportu w kamieniołomie Lipówka w Rudnikach. Otwarto tor do miniżużla. klobuck.naszemiasto.pl, 11 czerwca 2018. [dostęp 2019-04-18].
- ↑ a b Kamieniołom Lipówka miejscem nie tylko proekologicznych inicjatyw. dom.wp.pl, 11 czerwca 2018. [dostęp 2019-04-18].
- ↑ Erowery Rock Rędziny Kolarstwo Górskie. redziny.pl, 25 kwietnia 2018. [dostęp 2019-04-18].
Bibliografia
edytuj- Anna Śliwińska-Wyrzychowska i inni, Krajobrazowe i botaniczne walory nieczynnego kamieniołomu Lipówka w Rudnikach koło Częstochowy, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” (26), 2014, s. 45–55.
- Anna Śliwińska-Wyrzychowska (red.), Kopalnia Przywrócona Naturze, Częstochowa 2013, ISBN 978-83-60425-43-5.