Kamienica Prażmowskich w Warszawie
Kamienica Prażmowskich, także kamienica Pastoriusa, Leszczyńskich, Rautenstrauchów lub Dobrycza – rokokowo-klasycystyczna kamienica znajdująca się w Warszawie przy ul. Krakowskie Przedmieście 87.
 nr rej. 236/515 z 1.07.1965
| |
 Kamienica Prażmowskich, fasada (2021) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
Warszawa |
| Adres |
ul. Krakowskie Przedmieście 87 |
| Typ budynku |
kamienica |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
Jakub Fontana (przebudowa XVIII w.), Zygmunt Stępiński (odbudowa 1949) |
| Inwestor | |
| Ukończenie budowy |
około 1660 (północna) |
| Ważniejsze przebudowy |
1754, 1762–1768 |
| Zniszczono |
spłonęła w 1939, 1944 |
| Odbudowano |
1949 |
| Pierwszy właściciel |
Joachim Pastorius, K. Walter, Mikołaj Jan Prażmowski, Leszczyńscy, Rautenstrauchowie, Stefan Dobrycz |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
| 52°14′48,67″N 21°00′47,37″E/52,246853 21,013158 | |
Historia
edytujZbudowana ok. 1660 dla Joachima Pastoriusa, lekarza i historiografa królewskiego, jako dwupiętrowa z czteroosiową fasadą. Od połowy XVII wieku była własnością ławnika warszawskiego K. Waltera, od 1666 Mikołaja Prażmowskiego kanclerza wielkiego koronnego i prymasa Polski.
W 1754, po przejęciu przez rodzinę Leszczyńskich, przebudowana na rokokowy pałacyk z pięcioosiową fasadą według projektu Jakuba Fontany. Od strony ul. Senatorskiej znajduje się drugi dom frontowy w stylu klasycystycznym. W miejscu południowej części kamienicy przed 1795 dobudowano nowy segment.
Następnie przeszła w ręce rodu Rautenstrauchów. W 1804 została kupiona przez kupca Stefana Dobrycza.
Spalona podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939. Wnętrza zniszczone w 1944, jednak fasada przetrwała wojnę z niewielkimi uszkodzeniami. Fragmentarycznie rozebrana przy budowie tunelu Trasy W–Z, została odbudowana w latach 1948–1949 według wyglądu z końca XVIII wieku na podstawie projektu Zygmunta Stępińskiego. W latach 2002–2003 została odrestaurowana. Nad wejściem do kamienicy znajduje się jedna z dwóch odtworzonych po wojnie w Warszawie tablic libertacyjnych[1].
Kamienica jest połączona z sąsiednią kamienicą Johna. Jest siedzibą Domu Literatury[2].
Wygląd
edytujKamienica rokokowo-klasycystyczna, czterokondygnacyjna, pięcioosiowa. Fasada główna ozdobiona portalem, balkony z ażurowymi balustradami. W portalu znajduje się krata z herbem Leszczyńskich[3].
Mariusz Karpowicz zaliczył ją do najpiękniejszych kamienic rokokowych w Polsce[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Stanisław Ciepłowski: Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w.. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 7, 114. ISBN 83-01-06109-X.
- ↑ Dom Literatury w Warszawie. domliteratury.com.pl. [dostęp 2024-02-07].
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 310. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Mariusz Karpowicz: Sztuka polska XVIII w.. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i FIlmowe, 1985, s. 111.
Bibliografia
edytuj- Bartłomiej Kaczorowski: Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994. ISBN 83-01-08836-2.
- Jerzy S. Majewski: Warszawa nieodbudowana. Królestwo Polskie 1815–1840. Warszawa: VEDA, 2009. ISBN 978-83-61932-00-0.