Kalinowo-Czosnowo
Kalinowo-Czosnowo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Wysokie Mazowieckie[5][6].
| wieś | |
 Wschodnia część miejscowości | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
144-150 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
86 |
| Kod pocztowy |
18-200[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BWM |
| SIMC |
0410353[5] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Wysokie Mazowieckie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego  | |
 52°57′48″N 22°33′04″E/52,963333 22,551111[1]
| |
Zaścianek szlachecki Czosnowo należący do okolicy zaściankowej Kalinowo położony był w drugiej połowie XVII wieku w powiecie brańskim ziemi bielskiej województwa podlaskiego[7].
W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kalinowo-Czosnowo, po jej zniesieniu w gromadzie Brzóski-Gromki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Bartłomieja Apostoła w Kuleszach Kościelnych[8].
Historia wsi
edytujWieś drobnoszlachecka założona prawdopodobnie w XV w. Nazwa wsi pochodzi od dawnego imienia Czosn, związanego z rzeczownikiem czosnek.[9]
W dokumencie z roku 1493 wymienieni: Albertus, Nicolaus, Mathias i Martinus z Kalinowa. Wzmianka o Kalinowie-Czosnowie pochodzi z roku 1545, gdy w urzędzie grodzkim w Surażu wymieniono Filipa, syna Wawrzyńca.[10] W końcu XVI w. dominowali tutaj Buczyńscy i Chojeńscy. W następnych latach wieś tworzyła zaścianek szlachecki.[9]
W I Rzeczypospolitej wieś należała do ziemi bielskiej.
W pobliżu kilka wsi tworzących tzw. okolicę szlachecką Kalinowo:
- Kalinowo Stare
- Kalinowo-Czosnowo
- Kalinowo-Sulki
- Kalinowo Nowe
- Kalinowo Trojany (wymienione w 1557, współcześnie wieś nie istnieje)
W roku 1827 wieś liczyła 25 domów i 149 mieszkańców. Pod koniec XIX w. miejscowość należała do Powiatu mazowieckiego, gmina Chojany, parafia Kulesze Kościelne[11]. W 1891 roku mieszkało tu 23 drobnoszlacheckich gospodarzy. Średnie gospodarstwo liczyło około 5 ha.[9]
W 1921 r. we wsi 21 gospodarstw i 118 mieszkańców (56 mężczyzn i 62 kobiety). Wszyscy zadeklarowali narodowość polską i wyznanie rzymskokatolickie[12].
Szkoła
edytujOd 1930 r. notuje się tu dwuklasową szkołę powszechną, która na początku liczyła 128 uczniów. Przed wybuchem II wojny światowej zanotowano w szkole 180 uczniów. Przed wojną wystawiono tu nowy, murowany budynek szkoły.
Nauczyciele: Stanisław Perkowski, Janina Nowakówna, Marianna Kulbabińska, Edmund Pawłowski, Apolonia Skorulska, Zofia Zielińska, Zofia Pawłowska.[9]
Podczas II wojny światowej Edmund Pawłowski zorganizował i prowadził we wsi tajne nauczanie. Był w tym czasie oficerem Biura Informacji i Propagandy 76 pp Armii Krajowej. Po wojnie wywieziony na Syberię.
W latach siedemdziesiątych XX w. szkoła została rozbudowana. Dokonano remontu kotłowni. Później ogrzewanie węglowe zastąpiono gazowym. W roku 1995 uruchomiono w szkole oczyszczalnię ścieków.[9]
Szkoła funkcjonowała do roku 2011, kiedy to z powodu niżu demograficznego, uchwałą Rady Gminy została zlikwidowana.
Obiekty zabytkowe
edytuj- domy drewniane nr: 3, 5 i 7 z 1927 r.
- domy drewniane nr: 13 i 28 z początku XX w.[13]
Współcześnie
edytujWieś typowo rolnicza. Produkcja roślinna podporządkowana hodowli krów mlecznych. Straż pożarna dysponuje własnym samochodem Star. Przez miejscowość prowadzi droga powiatowa 2049B Wnory-Wiechy–Brzóski-Gromki.
W roku 2007 we wsi mieszkało 105 osób.
Instytucje i organizacje pożytku publicznego
edytuj- Szkoła Podstawowa w Kalinowie-Czosnowie (zlikwidowana w roku 2011)[14]
- Ochotnicza Straż Pożarna, Kalinowo-Czosnowo 24, 18-200 Wysokie Mazowieckie
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 48506
- ↑ Wieś Kalinowo-Czosnowo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 412 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Anna Laszuk, Zaścianki i królewszczyzny : struktura własności ziemskiej w województwie podlaskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1998, s. 91.
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ a b c d e L. Zugaj, Historia gminy Wysokie Mazowieckie, Wysokie Mazowieckie 2008, str. 58-59
- ↑ Herbarz Ignacego Kapicy Milewskiego, Wydanie Biblioteki Czartoryskich w Sieniawie, Kraków, 1870. dostępny na stronie: Google books.(2012-08-11).
- ↑ Kalinowo (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 682.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 września 1921 r., Województwo białostockie, Powiat wysokomazowiecki, Gmina Wysokie Mazowieckie, s. 129.
- ↑ Załącznik do Uchwały Nr 133/XXIII/09 Rady Gminy Wysokie Mazowieckie z dnia 23 czerwca 2009 roku.
- ↑ Uchwała Nr VII/25/11 Rady Miasta Wysokie Mazowieckie z dnia 27 kwietnia 2011 r. zmieniająca uchwałę w sprawie utworzenia sieci publicznych szkół podstawowych i gimnazjum oraz granic obwodów w mieście Wysokie Mazowieckie.