Kalendarium powstania warszawskiego – 13 września
| Kalendarium powstania warszawskiego | ||||||
| ||||||
| lipiec | ||||||
| 30 | ||||||
| 31 | ||||||
| sierpień | ||||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | 31 | |||
| wrzesień | ||||||
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
| październik | ||||||
| 1 | ||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
13 września, środa
edytujPo raz pierwszy od początku powstania samoloty radzieckie dokonały zrzutów broni i żywności nad terenem Śródmieścia, zaś radzieckie wojska wkroczyły na Pragę.
Brzeg Wisły, istotny dla walk Niemców z sowietami, był nadal w rękach powstańczych, mimo prób jego odebrania. Polskie oddziały opuściły Port Czerniakowski, jedną stronę ul. Łazienkowskiej i Szpital św. Łazarza przy ul. Książęcej.
SS-mani Dirlewangera szturmowali przy wsparciu lotnictwa i dział szturmowych gmach ZUS przy ulicy Czerniakowskiej, broniony zaciekle przez pluton ppor. Andrzeja Samsonowicza „Xięcia” z batalionu „Zośka”. W ogarniętym pożarem budynku spłonęło żywcem blisko 60 rannych ze znajdującego się tam powstańczego szpitala.[1] Resztę wynoszono na ulicę wśród toczącego się wokół boju, wskutek czego ginął i personel i pacjenci. Powstańcze pielęgniarki i sanitariuszki dają w trakcie ewakuacji liczne dowody męstwa[2]. Niemcy przedostali się do gmachu ZUS dopiero nocą. W zajętej przez siebie części budynku wymordowali pozostających tam wciąż rannych powstańców i cywilów[3]. Pod ostrzałem karabinów maszynowych prowadzonego z budynku szkoły powszechnej przy ul. Czerniakowskiej 128, powstańcy wycofali się z Portu Czerniakowskiego, a także z parzystej strony ul. Łazienkowskiej[4].
Oddziały niemieckie wysadziły mosty: Poniatowskiego, średnicowy, Kierbedzia i obydwa mosty pod Cytadelą.
13 września w rejonie ulicy Marszałkowskiej zginął kapral podchorąży Wojciech Mencel, student polonistyki, poeta, jeden z redaktorów pisma Sztuka i Naród. W czasie powstania był dowódcą patrolu megafonów Biura Informacji i Propagandy Armii Krajowej. W walkach o ZUS zginął między innymi Ryszard Klauze, sierżant I plutonu "Sad" kompanii "Rudy". W walkach na Książęcej 1 zginęli podporucznik Wojciech Lenart z II plutonu "Alek" 2. kompanii "Rudy" i Wiesław Tyczyński z III plutonu "Felek". W szpitalu na Czerniakowskiej zmarł Zbigniew Sokola-Maniecki, dowódca drużyny w 1. kompanii "Maciek".
Przypisy
edytuj- ↑ Adam Borkiewicz, Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej, Instytut wydawniczy PAX, Warszawa 1969 r., str. 448.
- ↑ Szpitale powstańczej Warszawy cz. II, za http://www.nil.org.pl
- ↑ Adam Borkiewicz, Powstanie warszawskie..., op.cit., str. 449.
- ↑ Adam Borkiewicz: Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej. Warszawa: Instytut wydawniczy PAX, 1969, s. 447.