Kalendarium historii Gowarzewa

Kalendarium historii Gowarzewa – chronologiczny zapis historii polskiej wsi Gowarzewo w datach.

Herb Prawdzic używany przez Gowarzewskich

Symbol zakonu jezuitów

Mapa Średzkiej Kolei Powiatowej

Krzyż upamiętniający zlikwidowany cmentarz ewangelicki

Kalendarium

• 1253 – pierwsza znane wzmiankowanie Gowarzewa, książę wielkopolski Przemysł I przekazuje wieś biskupowi gnieźnieńskiemu.
• 1387 – spór sądowy "pani z Gowarzewa" z Jutką z Knyszyna.
• 1398 – pozwanie Adama z Gowarzewa przez joannitów z Poznania o zabicie człowieka.
• ?–1434 – obecność w zapiskach Jana, pierwszego o nazwisku Gowarzewski.
• XV wiek – zamieszkanie we wsi przedstawicieli rodziny Komornickich.
• XVI wiek – zamieszkanie we wsi przedstawicieli rodziny Jemielińskich.
• 1544 – Andrzej Gowarzewski sprzedaje swoje ziemie we wsi Janowi Wydzierzewskiemu.
• 1575 – Jan Gowarzewski kupuje jeden z łanów, przez co rodzina wraca na teren wsi.
• 1615 – Łukasz i Stanisław Wydzierzewscy skupują całą wieś i przekazują jezuitom.
• 28 września 1617 – pozwanie nieznanego z imienia Gowarzewskiego przez jezuitów o "narażenie Towarzystwa na wielką hańbę".
• XVII wiek – prawdopodobna data powstania cmentarzyska w Gowarzewie.
• 1656 – śmierć Jerzego Gowarzewskiego, archidiakona śremskiego.
• 1776 – wieś wychodzi z dóbr jezuitów, a jej właścicielem zostaje Witalis Bogucki, skarbnik poznański. W tym samym roku sprzedaje ją Józefowi Lutomskiemu.
• 24 sierpnia 1812 – na suchoty umiera dziedziczka, Jadwiga z Miaskowskich-Lutomska.
• 1814 – na suchoty umiera młody dziedzic Hilary Lutomski. W wyniku tych tragedii rodzina postanawia sprzedać wieś.
• 1865 – Gowarzewo zostaje zakupione przez Bank Bniński, Chłapowski i Plater - Tellus.
• koniec XIX wieku – we wsi zostaje zbudowany przez Niemców dworek, w którym mieści się kaplica.
• 1903 – powstaje ładownia kolejowa w Gowarzewie na szlaku Średzkiej Kolei Powiatowej.
• 1903 – założona zostaje Ochotnicza Straż Pożarna w Gowarzewie.
• 1918–1919 – powstanie wielkopolskie, w którym bierze udział wielu Gowarzewian. Wieś, razem z całym regionem, zostaje przyłączona do II RP.
• 1936–1939 – sołtysem jest Stefan Górka, a zastępcą Władysław Socha.
• 1943–1945 – wieś nosi nazwę Ebenhausen.
• 1945 – powrót do Gowarzewa Kazimierza i Leokadii Sroków, razem z ukrywaną przez nich żydowską dziewczynką, Felicją Brym.
• 1945 – zamknięcie protestanckiego cmentarza i urządzenie katolickiej kaplicy w miejsce protestanckiej.
• 1946 – Tomasz i Kornelia Gawłowscy inicjują stworzenie figury Maryi.
• 1952–1954 – reorganizacja systemu kolei wąskotorowych doprowadza do zlikwidowania go w Gowarzewie.
• lata 70. XX wieku – resztki ewangelickiego cmentarza zostają wywiezione do Poznania.
• 1986 – zakupienie krzyża, który stanął przed kaplicą.
• 1998 – generalny remont kaplicy.
• 2012 – premiera filmu Oczami dziecka - Felicja z Poznania.
• 2016 – na miejscu dawnego cmentarza protestanckiego zostaje odsłonięta tablica pamiątkowa i krzyż.
• 2018 – podczas przebudowy drogi odkryto pozostałości cmentarzyska.
• 2021 – pierwszy "Zlot klasyków PRL".
• 2023 – obchody 120-lecia OSP w Gowarzewie.

Przynależność państwowa

Od czasów pierwszego wzmiankowania, Gowarzewo znajdowało się pod panowaniem następujących państw:

• 1253–1320 – Księstwo wielkopolskie
• 1320–1569 – Korona Królestwa Polskiego
• 1569–1793 – I Rzeczpospolita
• 1793–1807 – Królestwo Prus
• 1807–1815 – Księstwo Warszawskie
• 1815–1871 – Królestwo Prus (jako część Cesarstwa Niemieckiego do 1918)
• 1871–1918 – Cesarstwo Niemieckie
• 1919–1939 – Rzeczpospolita Polska
• 1939–1945 – Rzesza Wielkoniemiecka (okupacja wojenna)
• 1945–1952 – Rzeczpospolita Polska
• 1952–1989 – Polska Rzeczpospolita Ludowa
• od 1989 – Rzeczpospolita Polska