Wikipedia

KNM B-5

norweski okręt podwodny

KNM B-5 – norweski okręt podwodny z okresu dwudziestolecia międzywojennego, jedna z sześciu zbudowanych jednostek typu B. Zwodowany 17 czerwca 1929 roku w krajowej stoczni Karljohansvern(inne języki) w Horten, został przyjęty do służby w marynarce norweskiej 1 października 1929 roku. Podczas kampanii norweskiej w kwietniu 1940 roku jednostka została zdobyta przez Niemców, po czym w listopadzie wcielona do Kriegsmarine pod oznaczeniem UC-1. Jednostka używana była do celów szkoleniowych do marca 1942 roku, a następnie została zezłomowana.

KNM B-5
Ilustracja
Bliźniaczy okręt podwodny B-4
Klasa

okręt podwodny

Typ

B

Projekt

EB 406B (EB 64B)

Historia
Stocznia

Karljohansvern(inne języki), Horten

Położenie stępki

grudzień 1925

Wodowanie

17 czerwca 1929

 Norweska KMW
Wejście do służby

1 października 1929

Wycofanie ze służby

11 kwietnia 1940

 Kriegsmarine
Nazwa

UC-1

Wejście do służby

20 listopada 1940

Wycofanie ze służby

28 marca 1942

Los okrętu

złomowany w 1942

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


standardowa: 420 ton
545 ton

Długość

51 metra

Szerokość

5,33 m

Zanurzenie

3,5 m

Zanurzenie testowe

60 m

Rodzaj kadłuba

jednokadłubowy

Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 900 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 700 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


14,5 węzła
10,5 w.

Zasięg

powierzchnia: 2900 Mm przy 9 w.
zanurzenie: 150 Mm przy 3 w.

Uzbrojenie
6 torped, 1 działo kal. 76 mm
Wyrzutnie torpedowe

4 × 450 mm

Załoga

23

Projekt i budowa

edytuj

Po wybuchu I wojny światowej i przejęciu przez Niemcy ostatniej jednostki typu A – A-5 Norwegowie rozpoczęli poszukiwania innych dostawców w celu pozyskania kolejnych okrętów[1]. Pod uwagę brano stocznie brytyjskie, włoskie i amerykańskie, z których zdecydowano się na położoną na terenie neutralnych w tym momencie Stanów Zjednoczonych stocznię Electric Boat, co miało dać gwarancję dostawy okrętów mimo toczących się działań wojennych[1]. Rząd Norwegii w 1915 roku zamówił więc sześć okrętów według projektu EB 406B (EB 64B), bardzo zbliżonego do koncepcji amerykańskich jednostek typu L, które miały powstać w krajowej stoczni w Horten z materiałów dostarczonych z USA[1][2]. Tocząca się na Atlantyku wojna podwodna spowodowała jednak zatrzymanie dostaw amerykańskich podzespołów i materiałów do Norwegii, a przez to budowa okrętów po położeniu stępek została przerwana[1]. W zamian stocznia usiłowała sprzedać Norwegom sześć nieodebranych przez Rosję z powodu wybuchu rewolucji okrętów typu H, jednak zostały one przejęte przez US Navy[1]. W rezultacie okręty zostały ukończone długo po wojnie, wchodząc do służby w latach 1923–1930[1][3].

KNM[a] B-5 został zbudowany w stoczni Karljohansvern(inne języki) w Horten (numer stoczniowy 116)[4][5]. Stępkę okrętu położono w grudniu 1925 roku, a zwodowany został 17 czerwca 1929 roku[3][6].

Dane taktyczno-techniczne

edytuj

B-5 był okrętem podwodnym konstrukcji jednokadłubowej o długości całkowitej 51 metrów, szerokości 5,33 metra i zanurzeniu 3,5 metra[3][4]. Wyporność standardowa w położeniu nawodnym wynosiła 420 ton, a w zanurzeniu 545 ton[4][7][b]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne Sulzer(inne języki) o łącznej mocy 900 KM, a pod wodą poruszał się dzięki dwóm silnikom elektrycznym o łącznej mocy 700 KM (zarówno silniki Diesla, jak i elektryczne wyprodukowano w Horten)[4][7][c]. Dwa wały napędowe poruszające dwoma śrubami zapewniały prędkość 14,5 węzła na powierzchni i 10,5 węzła w zanurzeniu[3][8][d]. Zapas paliwa wynosił 19 ton[5]. Zasięg wynosił 2900 Mm przy prędkości 9 węzłów w położeniu nawodnym i 150 Mm przy prędkości 3 węzłów w zanurzeniu[3][e]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 60 metrów[3].

Okręt wyposażony był w cztery dziobowe wyrzutnie torped kalibru 450 mm z łącznym zapasem sześciu torped[3][4][f]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło pokładowe działo przeciwlotnicze Bofors kal. 76 mm L/28[2][3].

Załoga okrętu składała się z 23 oficerów, podoficerów i marynarzy[4][7][g].

Służba

edytuj

Marynarka norweska

edytuj

Po ukończeniu, 1 października 1929 roku KNM B-5 został przyjęty do służby w marynarce wojennej[3][6][h]. Okręt wraz z bliźniaczymi jednostkami B-1, B-2, B-3, B-4 i B-6 operował na Morzu Północnym[9]. W chwili rozpoczęcia II wojny światowej okręt był już przestarzały[3]. W momencie ataku Niemiec na Norwegię w kwietniu 1940 roku okręt stacjonował w Kristiansand[10]. W wyniku desantu sił niemieckich B-5 został zdobyty w bazie Marvika(inne języki) 11 kwietnia 1940 roku[4][10].

Kriegsmarine

edytuj

Po przeprowadzeniu remontu jednostkę wcielono do służby w Kriegsmarine pod oznaczeniem UC-1 20 listopada 1940 roku[3][10]. Pierwszym niemieckim dowódcą okrętu został Kapitänleutnant Wilhelm Kiesewetter[11]. W maju 1941 roku dowództwo UC-1 objął Kptlt. Georg Lange[11]. Od czerwca 1941 roku do końca służby jednostka była wykorzystywana jako okręt szkolny w U-Abwehrschule w Gotenhafen[11]. Pomiędzy październikiem a listopadem 1941 roku dowódcą okrętu był Oberleutnant zur See Otto Wollschläger, a następnie dowodzenie powróciło w ręce Georga Lange[11]. Jednostka została wycofana ze służby 28 marca 1942 roku i następnie złomowana[11][i].

Uwagi

edytuj
  1. ↑ KNM – Kongelige Norske Marine – Norweski Okręt Jego Królewskiej Mości.
  2. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 166 podaje, że wyporność wynosiła 450/548 ton, zaś Gogin 2014U ↓ – 427/554 tony.
  3. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 166 podaje, że moc silników wysokoprężnych wynosiła 1200 KM, a silników elektrycznych 800 KM.
  4. ↑ Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 380 i Gogin 2014U ↓ podają, że prędkość na powierzchni wynosiła 14 węzłów, a pod wodą 11 węzłów.
  5. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 166 podaje, że zasięg na powierzchni wynosił 3300 Mm przy prędkości 11 węzłów, a pod wodą 150 Mm przy prędkości 5 węzłów.
  6. ↑ Parkes 1933 ↓, s. 384 i Preston 1989 ↓, s. 216 podają, że okręt był wyposażony w dwie dziobowe i dwie rufowe wyrzutnie torped.
  7. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 166 podaje, że liczebność załogi wynosiła 28 osób.
  8. ↑ Parkes 1933 ↓, s. 384 i Preston 1989 ↓, s. 216 podają, że okręt przyjęto do służby 17 czerwca 1929 roku.
  9. ↑ Gogin 2014U ↓ podaje, że 2 grudnia 1941 roku na przebywającym w Kilonii okręcie wybuchł pożar, po którym jednostki już nie naprawiono i skreślono z listy floty 4 stycznia 1942 roku.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e f Friedman 1995 ↓, s. 72.
  2. ↑ a b Fontenoy 2007 ↓, s. 166.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k Gogin 2014B ↓.
  4. ↑ a b c d e f g Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 380.
  5. ↑ a b Gogin 2014U ↓.
  6. ↑ a b Helgason 2019B ↓.
  7. ↑ a b c Parkes 1933 ↓, s. 384.
  8. ↑ Lipiński 1999 ↓, s. 607.
  9. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 167.
  10. ↑ a b c Kindell 1940A ↓.
  11. ↑ a b c d e Helgason 2019U ↓.

Bibliografia

edytuj
  • Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
  • Norman Friedman: U.S. submarines through 1945: an illustrated design history. Annapolis: U.S. Naval Institute, 1995. ISBN 1-55750-263-3. (ang.).
  • Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
  • Ivan Gogin: B1 submarines (1923-1930). Navypedia. [dostęp 2019-08-07]. (ang.).
  • Ivan Gogin: UC1 coastal submarines (1929-1930/1940). Navypedia. [dostęp 2019-08-07]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: HNoMS B-5. uboat.net. [dostęp 2019-08-07]. (ang.).
  • Guðmundur Helgason: UC-1. uboat.net. [dostęp 2019-08-07]. (ang.).
  • Don Kindell: NAVAL EVENTS, APRIL1940 (Part 2 of 4) Monday 8th - Sunday 14th. Naval History Homepage. [dostęp 2019-08-07]. (ang.).
  • Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu. Warszawa: Wydawnictwo Lampart, 1999. ISBN 83-902554-7-2.
  • Oscar Parkes (red.): Jane’s Fighting Ships 1933. London: Sampson Low, Marston & Co., 1933. (ang.).
  • Antony Preston (red.): Jane’s Fighting Ships of World War II. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-194-X. (ang.).
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=KNM_B-5&oldid=74932498”