Kępa Bazarowa
Kępa Bazarowa (dawniej również Małpi gaj) – wyspa w Toruniu, położona między Wisłą a jej odnogą Polską Wisłą (nazywaną również Małą Wisłą). Jej powierzchnia wynosi 71 ha, długość 2,65 km, maksymalna szerokość 438 m[1]. 32,4 ha powierzchni wyspy stanowi rezerwat przyrody, będący lasem lęgowym[2].
 Widok na Kępę Bazarową | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Powierzchnia |
71 ha |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie Torunia  | |
 53°00′18″N 18°36′59″E/53,005000 18,616389
| |
Nazwa wyspy pochodzi z XIII wieku. Prawdopodobnie wywodzi się od zatrzymujących się na niej kupców[1]. W średniowieczu wyspa stanowiła miejsce spotkań i rozrywki. Na wyspie mieszkali przede wszystkim partacze, nielegalni rzemieślnicy konkurujący z rzemieślnikami należącymi do cechów[3][4] oraz prostytutki przepędzane na wyspę przez radę Torunia[5]. Ze względu na pobyt prostytutek, nazywane małpami, wyspa była nazywana Małpim gajem[6]. Proceder przepędzania kobiet zajmujących się nierządem trwał do XVII wieku[7].
1 lutego 1411 roku na wyspie zawarto I pokój toruński[8]. W 1497 roku rozpoczęła się budowa mostu, który miał połączyć wyspę z Toruniem[3]. Most oddano do użytku w 1500 roku[9].
W XV wieku rozpoczęto budowę szańca[10]. Kolejne umocnienia zbudowały wojska szwedzkie w XVII wieku[11]. W 1812 roku wyspę wzmocniono szańcem półkolistym[12]. W 1848 roku ukończono budowę okrężnego szańca okrągłego, zwanego Szańcem Wiślanym. Został on połączony ze starym szańcem[13]. W późniejszych latach powstała strzelnica piechoty[14]. Szaniec naprawiano w latach 1871–1872[15].
14 czerwca 1925 roku rozpoczęto budowę przystani wioślarskiej[1].
Na wyspie znajduje się platforma widokowa, z której można oglądać panoramę Starego Miasta[2].
Fragment Kępy Bazarowej o powierzchni 32,4 ha od 1987 roku jest rezerwatem przyrody[16].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Kępa Bazarowa. toruntour.pl. [dostęp 2023-06-08].
- ↑ a b Kępa Bazarowa. turystyka.torun.pl. [dostęp 2023-06-08].
- ↑ a b Targański 2023 ↓, s. 63.
- ↑ Stolarska 2012 ↓, s. 108.
- ↑ Dębiński 2017 ↓, s. 236.
- ↑ Trapszyc 2016 ↓, s. 203.
- ↑ Superczyński 2018 ↓, s. 117.
- ↑ Dębiński 2017 ↓, s. 237.
- ↑ Mistewicz 2015 ↓, s. 6.
- ↑ Giętkowski, Karpus i Rezmer 2004 ↓, s. 20.
- ↑ Giętkowski, Karpus i Rezmer 2004 ↓, s. 36.
- ↑ Giętkowski, Karpus i Rezmer 2004 ↓, s. 44.
- ↑ Giętkowski, Karpus i Rezmer 2004 ↓, s. 55.
- ↑ Giętkowski, Karpus i Rezmer 2004 ↓, s. 56.
- ↑ Giętkowski, Karpus i Rezmer 2004 ↓, s. 68–69.
- ↑ Rezerwat przyrody Kępa Bazarowa. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2023-06-08].
Bibliografia
edytuj- Józef Dębiński. Z dziejów Rudaka i okolicy lewobrzeżnego Torunia. „Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie”. 6, 2017.
- Mirosław Giętkowski, Zbigniew Karpus, Waldemar Rezmer: Twierdza Toruń. Toruń: Dom Wydawniczy Duet, 2004. ISBN 83-89706-12-1.
- Marek Mistewicz. Pierwszy w Europie kratownicowy most wspornikowy w świetle numizmatyki, ikonografii i źródeł pisanych. „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”. 60.4, 2015.
- Marta Stolarska. Wielodniowy turystyczny statek rzeczny dedykowany miastu Toruń. „Rocznik Toruński”. 39, 2012.
- Mateusz Superczyński. Przedmieście portowe w Toruniu–przyczynek do badań nad ludnością flisaczą i rybacką od XIII do XVIII w. w świetle zachowanych źródeł z Archiwum Państwowego w Toruniu. „Argumenta Historica. Czasopismo Naukowo-Dydaktyczne”. 5, 2018.
- Tomasz Targański. „Z dziada pradziada obyczajni mieszczanie”. Pięć miast najważniejszych dla Kopernika. „Pomocnik Historyczny. Biografie. Kopernik nieznany (1473–1543)”, 2023. Polityka. ISSN 2391-7717.
- Artur Trapszyc. Nazwy miejscowe – przekaz i świadectwo rzeczywistości kulturowo-historycznej. Ochrona, eksploracja, upowszechnianie. „Łódzkie Studia Etnograficzne”. 55.1, 2016.