Justicia adhatoda

*Justicia adhatoda*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	akantowate
Rodzaj	Justicia
Gatunek	Justicia adhatoda
	Nazwa systematyczna
	Justicia adhatoda L.; Sp. Pl. 15 1753
Synonimy
	Adhatoda adhatoda (L.) Huth; Adhatoda arborea Raf.; Adhatoda vasica Nees; Adhatoda zeylanica Medik.; Dianthera latifolia Salisb.; Ecbolium adhatoda (L.) Kuntze; Ecbolium latifolium (Benth. & Hook.f.) Kuntze; Gendarussa adhadota Steud.;
	Adhatoda adhatoda (L.) Huth; Adhatoda arborea Raf.; Adhatoda vasica Nees; Adhatoda zeylanica Medik.; Dianthera latifolia Salisb.; Ecbolium adhatoda (L.) Kuntze; Ecbolium latifolium (Benth. & Hook.f.) Kuntze; Gendarussa adhadota Steud.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Justicia adhatoda – gatunek rośliny z rodziny akantowatych. Pochodzi prawdopodobnie z obszaru od Pakistanu, poprzez Indie, Nepal, Sri Lankę, po Malezję i Indonezję. Na obszarze tym i szeroko w strefie tropikalnej jest uprawiany. W naturze rośnie na przydrożach i w zaroślach^[5]. Ze względu na zawartość ambroksolu^[6] roślina ta wykorzystywana jest w systemach medycznych ajurweda i unani do leczenia zapalenia oskrzeli, astmy, żółtaczki i w czasie gorączki. Uprawiana jest także jako roślina ozdobna^[7].

Morfologia

Pokrój: Krzew do 4 m wysokości. Pędy mniej lub bardziej wyraźnie czworoboczne, omszone za młodu, później nagie^[5].
Liście: Osadzone na ogonkach długości od 0,8 do 3 cm i o blaszce jajowatoeliptycznej do jajowatej o długości 7–18 cm i szerokości 2–7 cm. Ogonek i blaszka liściowa od dołu omszona, od góry blaszka omszona za młodu, z wiekiem staje się naga z wyjątkiem żyłek. Blaszka całobrzega, u nasady szeroko zbiegająca, z wierzchołkiem zaostrzonym^[5].
Kwiaty: Zebrane w szczytowym lub wyrastającym z węzłów kłosie długości do 7 cm. Kwiaty wsparte są przysadkami jajowato-podługowatymi do 1,5 cm długości. Są one omszone, na brzegu orzęsione i na wierzchołku zaostrzone. Kielich z 5 działek zrośniętych, o wolnych końcach lancetowato-równowąskich. Korona kwiatu grzbiecista, biała lub różowawa z paskami różowymi lub purpurowymi od zewnątrz, rurkowata, o długości do 3 cm, od zewnątrz krótko, szczeciniasto owłosiona. Górna warga jajowata, prosto wzniesiona, do 1,8 cm długości, płytko wcięta. Dolna warga podługowato-okrągła, rozpostarta, trójłatkowa. Łatka środkowa największa, ma do 9 mm długości i 5 mm szerokości. Pręciki na nitkach długości do 1,5 cm, z pylnikami owalnymi, ok. 3,5 mm długości. Słupek prosty^[5].
Owoce: Jajowate torebki o długości do 4 cm i szerokości ok. 0,5 cm^[5].

Biologia i ekologia

Rośliny tego gatunku kwitną od listopada do kwietnia na nizinach i od lipca do października w wyższych położeniach. W górach sięga do 1300 m n.p.m.^[7]

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-03-06] (ang.).
↑ ^a ^b Justicia adhatoda L.. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-03-06].
↑ Justicia adhatoda, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Justicia adhatoda Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-03-06].
↑ Berlin-chemie, Ambroksol na kaszel mokry [online], www.flavamed.pl [dostęp 2021-06-29] (pol.).
↑ ^a ^b Kamal Akhtar Malik, Abdul Ghafoor: Justicia adhatoda L.. [w:] Flora of Pakistan [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-03-06].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-03-06] (ang.).

[tpl-3] Justicia adhatoda L.. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-03-06].

[iucn-4] Justicia adhatoda, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[china-5] Justicia adhatoda Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-03-06].

[6] Berlin-chemie, Ambroksol na kaszel mokry [online], www.flavamed.pl [dostęp 2021-06-29] (pol.).

[pakistan-7] Kamal Akhtar Malik, Abdul Ghafoor: Justicia adhatoda L.. [w:] Flora of Pakistan [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-03-06].

[5]

[6]

[7]

[1]

[2]

[3]

[4]