Juliusz Machulski
Juliusz Jan Machulski (ur. 10 marca 1955 w Olsztynie) – polski reżyser, producent filmowy, aktor, scenarzysta i dramaturg. Założyciel Studia Filmowego „Zebra” (1988).
 Juliusz Machulski | |
| Prawdziwe imię i nazwisko |
Juliusz Jan Machulski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Zawód | |
| Współmałżonek |
Bożena Stryjkówna (rozwód) |
| Lata aktywności |
od 1981 |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujW 1973 ukończył VII Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego w Warszawie. Przez rok studiował na Wydziale Filologii Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, a w latach 1974–1978 uczył się na Wydziale Reżyserii Filmowej w PWSFTviT w Łodzi[1]; dyplom ukończenia tej uczelni uzyskał w 1980. W trakcie studiów zagrał w filmie Krzysztofa Kieślowskiego Personel (1975) i nakręcił etiudę kryminalną Gorączka mleka[2].
Jako reżyser filmowy zadebiutował filmem telewizyjnym Bezpośrednie połączenie, który zrealizował w ramach cyklu Sytuacje rodzinne[3]. W kinie zadebiutował jako reżyser filmu kryminalnego Vabank (1981), który osiągnął sukces kasowy i przyniósł Machulskiemu m.in. nagrodę Złotej Laseczki Chaplina na festiwalu filmów komediowych w Vevey[4]. Dużą popularnością zyskał również dzięki komedii fantastycznonaukowej Seksmisja (1983) o mężczyznach poddanych hibernacji (Olgierd Łukaszewicz, Jerzy Stuhr), którzy budzą się w totalitarnym świecie pozbawionym płci męskiej[5].
W latach 80. nakręcił Vabank II, czyli riposta (1984) i komedię baśniową Kingsajz (1987). Następnie wyreżyserował pastisz kina gansgterskiego Deja vu (1990) o amerykańskim płatnym zabójcy (Jerzy Stuhr), który w latach 20. XX wieku wyrusza do Odessy w celu wykonania wyroku mafii na zbiegłym gangsterze. Machulski sparodiował w Deja vu kino radzieckie spod znaku Siergieja Eisensteina[5].
Po transformacji ustrojowej zwrócił się ku komediom sensacyjnym, nakręcił filmu: V.I.P. (1991) o kompozytorze uwikłanym w aferę przemytniczą, Girl Guide (1995) o angliście (Paweł Kukiz) wplątanym w sensacyjno-kryminalną intrygę oraz Kilera (1997) i Kiler-ów 2-óch (1999) o taksówkarzu (Cezary Pazura) omyłkowo wziętym za płatnego mordercę. Próbę zmiany tonu na poważniejszy podjął filmem historycznym Szwadron (1992) o rosyjskim oficerze tłumiącym powstanie styczniowe, jednak nie został on przyjęty życzliwie przez widownię[5].
Po nakręceniu komedii Pieniądze to nie wszystko (2001), będącej odpowiedzią na dokumentalną Arizonę (1996) Ewy Borzęckiej[6], i Superprodukcję (2002) o krytyku filmowym (Rafał Królikowski) zmuszonym przez gangstera do nakręcenia filmu promującego jego żonę[7][8], zwrócił się ponownie ku konwencji kina kryminalnego. Wyreżyserował ciepło przyjęty film Vinci (2004) o włamywaczach planujących kradzież Damy z łasiczką Leonarda da Vinci z Muzeum Czartoryskich w Krakowie[9][10]. Następnie nakręcił filmy: Ile waży koń trojański? (2008) o podróży w czasie do schyłkowego okresu PRL-u, Kołysanka (2010) – parodię wampirycznych horrorów, AmbaSSada (2013) o hipotetycznym zamachu na życie Adolfa Hitlera i Volta (2017)[5].
W 2012 wydał zbiór felietonów pt. „Hitman”, w których opowiedział historie ze swojego życia[11]. W maju 2023 wydał swoją debiutancką powieść pt. „Wisząca Małpa”[12].
10 grudnia 1998 odsłonięto jego gwiazdę w Alei Gwiazd na ulicy Piotrkowskiej w Łodzi. W 2005 został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[13], a w 2014 – Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[14][15]. W 2015 odznaczony Medalem Uznania Fundacji Kościuszkowskiej (USA), a w 2022 został honorowym obywatelem Lublina.
Od 1997 zasiada w Europejskiej Akademii Filmowej. W październiku 2011 został powołany do Rady Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej[16].
Życie prywatne
edytujJest synem aktorów, Haliny i Jana Machulskich[17].
Był żonaty z aktorkami: Bożeną Stryjkówną i Lizą Machulską, następnie poślubił kostiumolożkę Ewą Machulską.
Reżyseria
edytujŹródło:[18]
Filmy
edytuj
- Bezpośrednie połączenie (1979) (film telewizyjny)
- Vabank (1981)
- Seksmisja (1983) nagrody: Gdańsk, Madryt (za scenariusz), Wyspy Dziewicze USA,
- Vabank II, czyli riposta (1984)
- Kingsajz (1987) nagrody: Gdynia, Avoriaz - Francja
- Deja vu (1990)
- V.I.P. (1991)
- Szwadron (1992)
- Girl Guide (1995) Grand Prix Gdynia 1995
- Matki, żony i kochanki (1995) (serial TV)
- Matki, żony i kochanki (1997) (serial TV - sezon 2)
- Kiler (1997)
- Kiler-ów 2-óch (1999)
- Pieniądze to nie wszystko (2001)
- Superprodukcja (2003)
- Vinci (2004). Gdynia, Nagroda za scenariusz
- Solidarność, Solidarność... (2005) (nowelowy film telewizyjny, reżyseria noweli „Sushi”)
- Ile waży koń trojański? (2008)
- Kołysanka (2010) Odessa, Nagroda za reżyserię
- AmbaSSada (2013)
- Volta (2017) Tiburon, California 2017 (nagroda za scenariusz)
- Mały zgon (2020) (serial TV)
Teatr Telewizji
edytuj- Jury (1995) (także autor sztuki)
- Komedia amerykańska (1996) (autor – Adolf Nowaczyński)
- Od czasu do czasu (1999) (autor – Alan Ayckbourn)
- 19. Południk (2003) (także autor sztuki)
- Przerwanie działań wojennych (2009) (także autor sztuki)
- Next-ex (2012) (także autor sztuki)
- Brancz (2014) (także autor sztuki)
- Matka brata mojego syna (2013) (także autor sztuki)
- Rybka canero (2015) (także autor sztuki)
Produkcja
edytujŹródło:[18]
- Kuchnia polska (1991) (serial TV)
- Kroll (1991)
- V.I.P. (1991)
- Kuchnia polska (1991)
- Psy (1992)
- 1968. Szczęśliwego Nowego Roku (1992)
- Szwadron (1992)
- Dzieci i ryby (1997)
- Historie miłosne (1997)
- Kiler (1997)
- Bracia Witmanowie (1997)
- Dług (1999)
- Kiler-ów 2-óch (1999)
- Tydzień z życia mężczyzny (1999)
- Cisza (2001)
- Pieniądze to nie wszystko (2001)
- Dzień świra (2002)
- Superprodukcja (2003)
- Pogoda na jutro (2003)
- Mój Nikifor (2004)
- Vinci (2004)
- Czwarta władza (2004)
- Kochankowie Roku Tygrysa (2005)
- Plac Zbawiciela (2006)
- Palimpsest (2006)
- Czeka na nas świat (2006)
- Korowód (2007)
- Hania (2007)
- Wszystko będzie dobrze (2007)
- Ile waży koń trojański? (2008)
- Ostatnia akcja (2009)
- Kołysanka (2010)
- Projekt dziecko, czyli ojciec potrzebny od zaraz (2010)
- Zwerbowana miłość (2010)
- Uwikłanie (2011)
- W ciemności (2011)
- AmbaSSada (2013)
- Bilet na Księżyc (2013)
- Bikini Blue (2017)
- Volta (2017)
- Mały zgon (2020) (serial TV)
Obsada aktorska
edytujŹródło:[18]
- 1974: Najważniejszy dzień życia – inżynier Urban Budny w młodości (odc. 7)
- 1975: Personel – Romek Januchta
- 1977: Indeks – uczeń Monety
- 1979: Lekcja martwego języka – Moszko, strażnik jeńców
- 1980: Królowa Bona – dworzanin księżnej Anny Mazowieckiej (odc. 3)
- 1980: W biały dzień – kinooperator
- 1980: Constans – kolega Witolda z pracy
- 1981: Vabank – policjant na posterunku: po aresztowaniu Szpulskiego oraz przy pobieraniu odcisków palców
- 1983: Seksmisja – fotoreporter na konferencji przed hibernacją
- 1987: Zabij mnie glino – doktor Chrzanowski
- 1987: Kingsajz – pasażer w przedziale restauracyjnym pociągu
- 1995: Matki, żony i kochanki – reżyser Julek
- 1999: Kiler-ów 2-óch – mężczyzna na Okęciu czekający na Barry’ego Sonnenfelda
- 2002: Superprodukcja
- 2009: Rewizyta – kolega Witolda z pracy (w zdjęciach z filmu Constans)
Nagrody
edytuj- 1981 – „Brązowe Lwy Gdańskie” za najlepszy debiut reżyserski za Vabank na FPFF
- 1984 – Nagroda Główna „Srebrne Lwy Gdańskie” za Seksmisję na FPFF
- 1984 – „Złoty Talar” za Seksmisję
- 1985 – „Złota Kaczka” za Seksmisję
- 1995 – Grand Prix „Złote Lwy” za Girl Guide na FPFF
- 1998 – „Złota Kaczka” za Kilera
- 1999 – „Złote Lwy” dla producenta najlepszego filmu Dług na FPFF
- 1999 – „Złoty Granat” za Kiler-ów 2-óch na Festiwalu Filmów Komediowych w Lubomierzu
- 2002 – „Złote Lwy” dla producenta najlepszego filmu za Dzień świra na FPFF
- 2003 – „Złoty Granat” za Superprodukcję na Festiwalu Filmów Komediowych w Lubomierzu
- 2004 – Nagroda za scenariusz Vinci na FPFF
- 2006 – „Złote Lwy” dla producenta najlepszego filmu Plac Zbawiciela
Przypisy
edytuj- ↑ Tomasz Raczek: Karuzela z herosami. Michałów – Grabina: Instytut Wydawniczy Latarnik, 2004, s. 219. ISBN 83-917891-8-7.
- ↑ Tomasz Raczek: Karuzela z herosami. Michałów – Grabina: Instytut Wydawniczy Latarnik, 2004, s. 219–220. ISBN 83-917891-8-7.
- ↑ Tomasz Raczek: Karuzela z herosami. Michałów – Grabina: Instytut Wydawniczy Latarnik, 2004, s. 220. ISBN 83-917891-8-7.
- ↑ Tomasz Raczek: Karuzela z herosami. Michałów – Grabina: Instytut Wydawniczy Latarnik, 2004, s. 217, 221. ISBN 83-917891-8-7.
- ↑ a b c d Halina Olczak-Moraczewska, Juliusz Machulski [online], Culture.pl, 2010 [dostęp 2020-01-02] (ang.).
- ↑ Konrad J. Zarębski, W cieniu Arizony [online], Onet Kultura, 5 stycznia 2001 [dostęp 2020-01-02] (pol.).
- ↑ Konrad Wągrowski, Efekty to nie wszystko [online], Esensja.pl, 1 maja 2003 [dostęp 2020-01-02] (pol.).
- ↑ Edward Kelley, SUPERPRODUKCJA (2002) [online], Film.org.pl, 11 grudnia 2017 [dostęp 2020-01-02].
- ↑ Łukasz Maciejewski, To sprawia przyjemność [online], Tygodnik Powszechny, 17 października 2004 [dostęp 2020-01-02] (pol.).
- ↑ Marian Łuczyński, Veni, Vidi, Vinci... [online], Esensja.pl, 23 września 2004 [dostęp 2020-01-02] (pol.).
- ↑ Juliusz Machulski: Hitman. Warszawa: Agora SA, 2012. ISBN 978-83-268-0762-6.
- ↑ Dorota Szwarcman, Recenzja książki: Juliusz Machulski, „Wisząca małpa” [online], Polityka [dostęp 2023-07-19] (pol.).
- ↑ Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. www.gov.pl. [dostęp 2020-07-02].
- ↑ M.P. z 2014 r. poz. 757.
- ↑ Prezydent: To dobre lata dla polskiej kultury. prezydent.pl, 2014-05-26. [dostęp 2014-05-26].
- ↑ Rada Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. mkidn.gov.pl, 2011-10-14. [dostęp 2011-10-15].
- ↑ Tomasz Raczek: Karuzela z herosami. Michałów – Grabina: Instytut Wydawniczy Latarnik, 2004, s. 218. ISBN 83-917891-8-7.
- ↑ a b c Juliusz Machulski w bazie filmpolski.pl
Linki zewnętrzne
edytuj- Juliusz Machulski w bazie IMDb (ang.)
- Juliusz Machulski w bazie Filmweb
- Juliusz Machulski w bazie filmpolski.pl
- Juliusz Machulski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Plakaty do filmów Juliusza Machulskiego w galerii plakatu filmowego Filmoteki Narodowej „Gapla”