Julian Pełesz

Julian Pełesz, także Julijan Pełesz (ur. 3 stycznia 1843 w Smerekowcu, zm. 22 kwietnia 1896 w Przemyślu) – greckokatolicki biskup stanisławowski (1885–1891) i przemyski (1891–1896), w latach 1874-1885 rektor Seminarium Duchownego i proboszcz parafii św. Barbary w Wiedniu, nauczyciel domowy następcy tronu - arcyksięcia Rudolfa, historyk Kościoła, pastoralista.

Julian Pełesz

Kraj działania	Austro-Węgry
Data i miejsce urodzenia	3 stycznia 1843 Smerekowiec
Data i miejsce śmierci	22 kwietnia 1896 Przemyśl
Biskup przemyski
Okres sprawowania	1891-1896
Biskup stanisławowski
Okres sprawowania	1885-1891
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	Kościół greckokatolicki
Prezbiterat	20 października 1867
Nominacja biskupia	12 lutego 1885
Chirotonia biskupia	10 marca 1886

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	1 listopada 1885
Konsekrator	Sylwestr Sembratowycz
Współkonsekratorzy	Izaak Mikołaj Isakowicz Seweryn Morawski
Współkonsekrowani biskupi Julian Kuiłowski 17 sierpnia 1890

Życiorys

Urodził się w rodzinie wiejskiego nauczyciela Grzegorza Pełesza i Joanny z domu Szczawińskiej. Ukończył szkołę ludową w Jaśle, uczęszczał do gimnazjum w Preszowie i w Przemyślu (które ukończył w 1863). Studia filozoficzno-teologiczne odbył w Wiedniu, został wyświęcony 20 października 1867. Po studiach został mianowany prefektem greckokatolickiego Seminarium Duchownego w Wiedniu, kontynuował studia na Uniwersytecie Wiedeńskim, w 1870 uzyskując doktorat z teologii.

W latach 1870–1872 był prefektem w Greckokatolickim Seminarium Generalnym we Lwowie i katechetą w szkole klasztornej benedyktynek ormiańskich, a w roku szkolnym 1871/1872 adiunktem przy Katedrze Teologii Pastoralnej na Uniwersytecie Lwowskim. W latach 1872–1874 był zastępcą profesora teologii pastoralnej i prefektem studiów w Greckokatolickim Seminarium Duchownym w Przemyślu. W 1874 został proboszczem parafii św. Barbary w Wiedniu i rektorem Seminarium Ruskiego. W 1883 powrócił do Lwowa jako archidiakon, a następnie dziekan greckokatolickiej kapituły metropolitalnej i prezes sądu małżeńskiego I i II instancji.

Dnia 12 lutego 1885 cesarz Franciszek Józef I mianował go pierwszym biskupem nowo powstałej diecezji stanisławowskiej, konsekrowany został 10 marca 1886. Był organizatorem diecezji, konsystorza i kapituły stanisławowskiej. Jako biskup był członkiem Sejmu Krajowego. 12 listopada 1891 konsekrowany biskupem eparchii przemyskiej.

Literatura

• Słownik polskich teologów katolickich. T. 2. Warszawa, 1982.
• Stanisław Nabywaniec, Biskup Julian Pełesz – historyk Kościoła greckokatolickiego. [W:] Wielokulturowe środowisko historyczne Lwowa w XIX i XX w. T. 3. 2005, ISBN 83-7338-241-0.
• Czesław Lechicki: Pełesz Julian (1843-1896). [W:] Polski Słownik Biograficzny. T. XXV, s. 570–571.