Julia Minc
Julia Stanisława[1] Minc, z domu Heflich (ur. 29 maja 1901 w Warszawie[2][3], zm. 26 listopada 1987 w Warszawie) – polska nauczycielka[4], działaczka komunistyczna i dziennikarka żydowskiego pochodzenia, pierwszy redaktor naczelny Polskiej Agencji Prasowej, wiceprzewodnicząca Państwowej Komisji Etatów (1954–1956)[5], członek Komisji Prasowej KC PPR i Komisji Prasowej KC PZPR[6].
| Data urodzenia |
29 maja 1901 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 listopada 1987 |
| Miejsce spoczynku |
Cmentarz Wojskowy na Powązkach |
| Zawód, zajęcie |
dziennikarka |
| Partia |
Komunistyczna Partia Polski |
Życiorys
edytujUrodziła się w zasymilowanej[7] żydowskiej rodzinie inteligenckiej[8]. Córka Henryka Władysława Heflicha ps. Albin (1873–1926)[2][8][9] i Henryki z domu Kon (zm. 1929)[9][10]. Ojciec i wuj Aleksander byli działaczami socjalistycznymi i uczestniczyli w rewolucji październikowej[8], w której brała udział również Julia[5]. Jej siostrą była działaczka komunistyczna Ewelina Sawicka (1898–1951)[11][12].
Od 1919 do likwidacji partii w 1938 była członkiem Komunistycznej Partii Polski[4]. Słuchaczka Wolnej Wszechnicy Polskiej[13]. 1 lipca 1922 aresztowana i oskarżona o przynależność do Związku Młodzieży Komunistycznej i szpiegostwo na rzecz innego państwa (od drugiego zarzutu została uwolniona)[13]. W wyniku procesu karnego przeprowadzonego w marcu 1923 skazana na 3 lata twierdzy[13] (wyszła na wolność wcześniej, w 1924)[14]. Krótko po opuszczeniu zakładu karnego[14] zawarła związek małżeński z Hilarym Mincem (1905–1974)[5] – późniejszym członkiem Biura Politycznego KC PZRR i najściślejszego kierownictwa partii, wicepremierem, faktycznie kierującym polityką gospodarczą Polski w latach 1944–1956. Małżeństwo było bezdzietne[5].
W maju 1924 wraz z mężem wyjechała do Francji, gdzie wstąpili do Francuskiej Partii Komunistycznej[5][14]. W 1926 zostali wydaleni przez władze francuskie za działalność komunistyczną i przenieśli się do Związku Radzieckiego, a następnie w 1928 powrócili do Polski[14]. W czasie II wojny światowej ponownie przebywała z mężem w ZSRR, gdzie działała w Związku Patriotów Polskich[4]. W 1944 wstąpiła do Polskiej Partii Robotniczej[4].
Od 1944 do 1954 faktycznie kierowała PAP, formalnie pozostając na stanowisku redaktora naczelnego i zastępcy dyrektora[5][15]. W czasie jej urzędowania PAP miała wyłączność na rozpowszechnianie wiadomości w kraju i zarządzanie prasą[16]. Od 1948 członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[4].
Przełożyła na język polski pamiętniki rosyjskiej rewolucjonistki Wiery Figner (wydane w 1962 przez Książkę i Wiedzę).
Bohaterka jednego z wywiadów w książce Teresy Torańskiej Oni[17].
Pochowana na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera 29A-półkole II-2)[18].
Odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1978)[19]
- Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1977)[20]
Przypisy
edytuj- ↑ Ignacy Pawłowski, Polityka i działalność wojskowa KPP 1918-1928, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1964, s. 168.
- ↑ a b IPN BU 230/1127 | Inwentarz archiwalny IPN [online], inwentarz.ipn.gov.pl [dostęp 2024-12-21].
- ↑ Teresa Torańska, "Them": Stalin's Polish puppets, wyd. 1st U.S. ed, New York: Harper & Row, 1987, s. 15, ISBN 978-0-06-015657-2 (ang.).
- ↑ a b c d e Włodzimierz Tadeusz Kowalski (red.), Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, t. T. 8, Styczeń 1944 - grudzień 1945, Warszawa: Książka i Wiedza, 1974, s. 724.
- ↑ a b c d e f Hilary Minc [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2024-12-21].
- ↑ Michał Przeperski, Komisja Prasowa KC PZPR 1956–1957, w: Polska 1944/45-1989 : studia i materiały 14 (2016), s. 101–103.
- ↑ Rodzina wyznawała katolicyzm.
- ↑ a b c Wiesława Toporowicz, Heflich Henryk Władysław, [w:] Feliks Tych (red.), Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, t. 2 E–J, Warszawa: Książka i Wiedza, 1987, s. 493, ISBN 978-83-05-11657-2.
- ↑ a b Genealodzy PL, Metryki - Skanoteka - Baza skanów akt metrykalnych [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2025-01-12].
- ↑ Genealodzy PL, Metryki - Skanoteka - Baza skanów akt metrykalnych [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2025-01-12].
- ↑ Genealodzy PL, Metryki - Skanoteka - Baza skanów akt metrykalnych [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2025-01-12].
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2025-01-12].
- ↑ a b c Z procesu Toeplitza przez Zaleszczyki do katowni bezpieki [online], ewa-rembikowska.szkolanawigatorow.pl [dostęp 2024-12-21] (pol.).
- ↑ a b c d Lech W. Głuchowski, Gomułka Writes to Stalin in 1948, „Polin: Studies in Polish Jewry”, 17, 2004, s. 365–375, DOI: 10.3828/polin.2004.17.365, ISSN 0268-1056 [dostęp 2024-12-21] (ang.).
- ↑ Renata Piasecka-Strzelec (red.), W służbie propagandy: Polska Agencja Prasowa w latach 1944-1972: wybór dokumentów i biuletynów, Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego, 2007, s. 39, ISBN 978-83-7133-286-9.
- ↑ F.L. Britton, Behind Communism, Ostara Publications, 2012, s. 120 (ang.).
- ↑ Oni Teresa Torańska. lubimyczytac.pl. [dostęp 2018-01-25].
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
- ↑ Wysokie odznaczenia dla uczestników Rewolucji Październikowej i weteranów ruchu robotniczego, "Trybuna Ludu", nr 70, 23 marca 1978, s. 9.
- ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 3, 27 lutego 1978, s. 5.
Bibliografia
edytuj- Polski Słownik Biograficzny t. 21, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976.