Judyta turyńska
Judyta turyńska (ur. po 1135, zm. 9 września po 1174) – druga żona Władysława II Przemyślidy, a od roku 1158 druga – po Świętosławie Swatawie – królowa czeska.
| |
| Księżna i od 1158 królowa Czech | |
| Okres | |
|---|---|
| Jako żona | |
| Poprzedniczka | |
| Następczyni | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia |
po 1135 |
| Data śmierci |
po 1174 |
| Ojciec | |
| Mąż | |
| Dzieci | |
Była córką Ludwika I, landgrafa turyńskiego. Jej siostra Cecylia poślubiła księcia Oldrzycha. W 1153 Judyta została wydana za Władysława II, trzy lata wcześniej owdowiałego. Dwa lata później urodził się syn Przemysł Ottokar I, pierwszy w dynastii, który otrzymał imię legendarnego jej założyciela Przemysła Oracza. W dalszych latach urodzili się:
Po wyniesieniu Władysława do godności króla Czech przez cesarza Fryderyka I Barbarossę na sejmie w Ratyzbonie 11 stycznia 1158 roku musiało dojść – wzorem dziadka – do kościelnej uroczystości w Pradze, podczas której koronowano oboje małżonków, łącząc obrzęd z pomazaniem[1].
Po abdykacji męża (1172) i interwencji cesarza sprzeciwiającego się następstwu Fryderyka Judyta udzieliła Władysławowi schronienia w rodowych dobrach w Turyngii. Po jego rychłej śmierci (1174) zapewne powróciła do Czech i osiadła w klasztorze w Cieplicach, którego była fundatorką i gdzie została pochowana. Jej szczątki odkryto podczas prac archeologicznych w romańskiej bazylice i poddano badaniom antropologicznym[2].
Zabytki związane z królową Judytą
edytuj- Most Judyty w Pradze został wzniesiony z inspiracji króla Władysława i biskupa praskiego Daniela, którzy podczas wyprawy włoskiej (1158) mogli podziwiać antyczne budowle, ale jego fundatorką była królowa. Budowa trwała trzy lata, a w 1172 przeprowadzono kolejne prace. Most był położony poniżej dzisiejszego Mostu Karola, miał 514 m długości i 6,8 m szerokości, a na obu brzegach Wełtawy prowadziły na niego wieże mostowe. Po stronie małostrańskiej zachowały się resztki takiej wieży z reliefem przedstawiającym cesarza Fryderyka Barbarossę nadającego Władysławowi godność królewską[3]. Most przetrwał do 3 stycznia 1342, kiedy zniosła go powódź. W 1357 na polecenie cesarza Karola IV przystąpiono do wznoszenia obecnej budowli.
- Klasztor benedyktynek w Cieplicach Judyta ufundowała w latach 1160–1167. Klasztor został zniszczony w czasie wojen husyckich.
Przypisy
edytuj- ↑ M. Skopal K otázce řezenské korunovace Vladislava II. „Acta Universitatis Carolinae. Philosophica et Historica”, T. 2: „Studia Historica”, t. 31: 1987, s. 31–39, ad rem: s. 36–37.
- ↑ Emanuel Vlček, Judita Durynská – paní znamenité krásy a ducha neobyčejného. O čem vypovídá lebka 2. manželky krále Vladislava II. „Vesmír”, R. 81: 2002, nr 9.
- ↑ Anežka Merhautová-Livorová, Reliéf na věži bývalého Juditina mostu. „Uméní”, R. 19: 1971, nr 1, s. 70–75.