John Tyler
John Tyler (ur. 29 marca 1790 w hrabstwie Charles City, zm. 18 stycznia 1862 w Richmond) – amerykański prawnik i polityk, dziesiąty prezydent USA.
 Prezydent John Tyler między 1860 a 1862 | |
| Data i miejsce urodzenia |
29 marca 1790 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
18 stycznia 1862 |
| 10. prezydent Stanów Zjednoczonych | |
| Okres |
od 6 kwietnia 1841 |
| Przynależność polityczna | |
| Pierwsza dama | |
| Wiceprezydent |
brak |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| 10. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych | |
| Okres |
od 4 marca 1841 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| przewodniczący pro tempore Senatu Stanów Zjednoczonych | |
| Okres |
od 3 marca 1835 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| |
Życiorys
edytujMłodość i edukacja
edytujUrodził się 29 marca 1790 roku w hrabstwie Charles City[1]. Pochodził z wielodzietnej rodziny sędziego – Johna Tylera seniora[1]. W 1802 rozpoczął studia prawnicze na College of William & Mary, które ukończył po pięciu latach[2]. Po odbyciu dwuletniej praktyki uzyskał prawo do prowadzenia samodzielnej praktyki prawniczej[2].
Kariera polityczna
edytujSwoją karierę polityczną rozpoczął w wieku 21 lat, kiedy to został członkiem legislatury stanu Wirginia, pełniąc tę rolę do 1816 roku[2]. Od 16 grudnia 1817 do 3 marca 1821 był członkiem Izby Reprezentantów jako przedstawiciel Partii Demokratyczno-Republikańskiej[2]. Po zakończeniu kadencji na kilka lat zawiesił działalność polityczną, ze względu na zły stan zdrowia, jednak od 1823 roku powrócił do legislatury stanowej, a w latach 1825-1827 był gubernatorem Wirginii[2]. Przyczynił się wówczas do znacznej poprawy infrastruktury stanu[2]. W 1827 roku został członkiem Senatu i pełnił tę funkcję do 1836, a w ostatnim roku swojej kadencji był także przewodniczącym pro tempore[2]. W okresie sprawowania mandatu senatora, zaczęły się uwidaczniać jego konflikty z Partią Demokratyczną, z której odszedł w 1830[2]. Następnie związał się z nowo powstałą Partią Wigów[3].
Po rezygnacji z mandatu senatorskiego postanowił ubiegać się o nominację swojej partii na kandydata na wiceprezydenta[3]. Nie udało mu się osiągnąć tego celu, w związku z czym powrócił do działalności politycznej na szczeblu lokalnym[3]. W wyborach w 1840 roku ponownie ubiegał się o nominację na wiceprezydenta i tym razem mu się powiodło[3]. Wybory prezydenckie wygrał William Henry Harrison, a Tyler został wiceprezydentem[3]. Po miesiącu urzędowania dowiedział się, że prezydent zmarł[3]. Tyler został zaprzysiężony 6 kwietnia 1841 roku[3].
Prezydentura
edytujPo objęciu przez Tylera fotela prezydenckiego, w Partii Wigów obawiano się, czy styl jego prezydentury będzie taki sam, jak jego poprzednika[4]. Nowy prezydent zapowiedział, że będzie rządził silną ręką, nie patrząc na interesy partii[4]. Lider wigów, Henry Clay, który miał aspiracje prezydenckie, zaczął wówczas budować swoją pozycję i poparcie partii, jednocześnie konfliktując się z Tylerem[5]. Kiedy prezydent odmówił podpisania ustaw ekspansjonistycznych, przedstawionych przez Claya, wszyscy członkowie gabinetu, z wyjątkiem Daniela Webstera podali się do dymisji, a Tylerowi okazywano ostracyzm polityczny, zarówno w partii, jak i w Kongresie (gdzie dyskutowano nawet o impeachmencie)[5].
Prezydent nie wykazywał zbyt wielu inicjatyw w zakresie polityki wewnętrznej. Jednym z nielicznych było doprowadzenie do zakończenia siedmioletniej wojny z Seminolami, których skłonił do przeprowadzki na zachód Stanów Zjednoczonych[6].
Więcej inicjatywy wykazywał w dziedzinie polityki zagranicznej[6]. Widząc narastające konflikty graniczne pomiędzy Maine a Nowym Brunszwikiem, Tyler zdecydował się wznowić rozmowy pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Wielką Brytanią, do których desygnował swojego sekretarza stanu – Daniela Webstera[6]. Stronę brytyjską reprezentował akredytowany poseł Alexander Baring, który wysunął propozycję, by granica przebiegała od źródła rzeki St. Croix do rzeki St. John[7]. Pomimo że Webster był skłonny przystać na tę propozycję, stan Maine nie zgodził się oddawać osady Madawaska[8]. Wówczas gabinet Tylera wypłacił obu stronom po 150 tysięcy dolarów odszkodowań, co skłoniło je do podpisania traktatu[8]. Układ został przedłożony 27 lipca 1842 i regulował granice amerykańsko-brytyjskie, a także prawa wzajemnej żeglugi[8]. Rzeki: St. Clair, Detroit, św. Wawrzyńca i jezioro St. Clair były przeznaczone dla obu stron, natomiast teren stanu Minnesota miał przypaść Stanom Zjednoczonym[9]. Zawarto także regulację o nienaruszalności terytorium i zakazie nielegalnego przekraczania granicy, jakie miało miejsce w czasie powstania w Kanadzie w 1837[9]. Układ został sygnowany 9 sierpnia 1842[9]. Pomimo początkowych sprzeciwów, jedenaście dni później Senat przegłosował go stosunkiem głosów 39:9, natomiast prezydent ratyfikował go 13 października[10].
Drugim głównym elementem polityki Tylera był ekspansjonizm, który objawiał się zainteresowaniem dokonania aneksji Teksasu[10]. Początkowo prezydent nie czynił starań, by doprowadzić do rozszerzenia terytorium USA, gdyż uważał, że nie ma szans, by przegłosować tę ustawę w Senacie[10]. Z uwagi na fakt, iż Meksyk, Wielka Brytania i Francja także były zainteresowane tym obszarem, w 1843, Tyler zobowiązał sekretarza stanu, Abla Upshura, by rozpoczął negocjacje z prezydentem Republiki Teksasu[10]. Sam Houston obawiał się, że przyłączenie do Unii, rozgniewa władze Meksyku, więc zażądał, by Tyler zmobilizował wojska amerykańskie, które przyjdą z pomocą Teksańczykom, jeśli zajdzie potrzeba[11]. Po śmierci Upshura na statku „Princeton”, sekretarzem stanu został John C. Calhoun, który kontynuował negocjacje[11]. Układ został podpisany 12 kwietnia 1844 jednak został odrzucony w głosowaniu senackim stosunkiem głosów 16:35[12]. W grudniu 1844 prezydent Tyler zaproponował, by aneksję uchwaliły połączone Izby Kongresu, zwykłą większością głosów[12]. Izba Reprezentantów przyjęła traktat, natomiast Senat wprowadził poprawki i przegłosował go 27:25[13]. Akt aneksji został podpisany przez prezydenta 1 marca 1845 roku[13]. Republika Teksasu opowiedziała się za ratyfikowaniem traktatu w drodze referendum 13 października 1845[13]. Dwa miesiące później, 29 grudnia, stan został przyłączony do Unii[13]. Tyler podejmował także próby negocjacji kupna Kalifornii, jednak bezskutecznie[13].
Kwestia głosowania ws. aneksji Teksasu była przedmiotem kampanii prezydenckiej przed wyborami w 1844[12]. Po porażce Wigów w wyborach do Izby Reprezentantów, Tyler zebrał swoich zwolenników i starał się utworzyć nowe stronnictwo polityczne[14]. Dzielenie stanowisk politycznych, spowodowało, że zaufany współpracownik Tylera, Daniel Webster zrezygnował ze swojej posady w rządzie, choć nadal popierał prezydenta[14]. Partia Demokratyczna wysunęła kandydaturę Jamesa Polka[14]. Zdając sobie sprawę, że nie ma żadnych szans na wygranie wyborów, Tyler zrezygnował z ubiegania się o reelekcję i udzielił swojego poparcia Polkowi[14].
Emerytura i śmierć
edytujPo opuszczeniu Białego Domu Tyler powrócił na swoją plantację do Wirginii[14]. W 1859 ponownie został rektorem William and Mary’s College[14]. Kiedy nad Stanami Zjednoczonymi zawisła groźba wojny domowej, Tyler opowiedział się za secesją stanów południowych i od 1861 był członkiem Izby Reprezentantów Skonfederowanych Stanów Ameryki[15]. 12 stycznia 1862 roku w Richmond doznał udaru serca i zmarł sześć dni później[15].
Życie prywatne
edytujJohn Tyler poślubił swoją pierwszą żonę, Letitię Christian, w 1813 roku[3]. Z tego związku miał ośmioro dzieci: trzy córki i pięciu synów[3]. Letitia Christian zmarła w czasie prezydentury męża, w 1842 roku[3].
Dwa lata po tym jak został wdowcem, Tyler ożenił się z Julią Gardiner – córką nowojorskiego senatora[14]. Z tego małżeństwa urodziło się siedmioro dzieci[14].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Pastusiak 1999 ↓, s. 207.
- ↑ a b c d e f g h Pastusiak 1999 ↓, s. 208.
- ↑ a b c d e f g h i j Pastusiak 1999 ↓, s. 209.
- ↑ a b Pastusiak 1999 ↓, s. 210.
- ↑ a b Pastusiak 1999 ↓, s. 211.
- ↑ a b c Pastusiak 1999 ↓, s. 212.
- ↑ Pastusiak 1999 ↓, s. 213.
- ↑ a b c Pastusiak 1999 ↓, s. 214.
- ↑ a b c Pastusiak 1999 ↓, s. 215.
- ↑ a b c d Pastusiak 1999 ↓, s. 216.
- ↑ a b Pastusiak 1999 ↓, s. 217.
- ↑ a b c Pastusiak 1999 ↓, s. 218.
- ↑ a b c d e Pastusiak 1999 ↓, s. 219.
- ↑ a b c d e f g h Pastusiak 1999 ↓, s. 220.
- ↑ a b Pastusiak 1999 ↓, s. 221.
Bibliografia
edytuj- Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Biografia w Biographical Directory of the United States Congress (ang.)
- John Tyler. Biały Dom. [dostęp 2015-03-31]. (ang.).
- John Tyler, Tenth Vice President (1841). Senat Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2015-03-31]. (ang.).