Jigael Jadin

Jigael Jadin lub Yigael Yadin (hebr. ‏יגאל ידין‎, [jigaˈel jaˈdin], ur. 20 marca 1917, zm. 28 czerwca 1984) – izraelski dowódca wojskowy w stopniu generała porucznika (raw alluf), oficer dyplomowany Sił Obronnych Izraela, w latach 1949–1952 drugi Szef Sztabu Generalnego Sił Obronnych Izraela. W następnych latach zajmował się archeologią i polityką.

Jigael Jadin

‏יגאל ידין‎

Generał Jigael Jadin
generał porucznik (raw alluf)
Data i miejsce urodzenia	20 marca 1917 Jerozolima, Imperium Osmańskie
Data i miejsce śmierci	28 czerwca 1984 Jerozolima
Przebieg służby
Lata służby	1932–1952
Siły zbrojne	Hagana Siły Obronne Izraela
Stanowiska	szef Sztabu Generalnego Sił Obronnych Izraela (1949–1952)
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, wojna o niepodległość
Późniejsza praca	archeologia
Odznaczenia

Młodość

Jadin urodził się w Jerozolimie, wówczas w Imperium Osmańskim. Był synem archeologa Eleazara Sukenika i feministki Hasji Fejnsod Sukenik.

Ukończył Gimnazjum Hebrajskie Rehavim, a następnie studiował archeologię, język hebrajski i arabski na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie.

Służba wojskowa

W 1932, w wieku piętnastu lat wstąpił do żydowskiej organizacji paramilitarnej Hagana. Prowadził szkolenia wojskowe na północy kraju, a następnie został głównym instruktorem szkoleń broni palnej prowadzonych w moszawie Kefar Witkin. W 1939 został mianowany zastępcą szefa sztabu Hagany, Ja’akowa Doriego.

W 1946 wystąpił z Hagany. Przyczyną jego rezygnacji był spór z Icchakiem Sadehem o włączenie karabinu maszynowego w standardowe uzbrojenie drużyny. Po opuszczeniu wojska Jadin podjął pracę na Uniwersytecie Hebrajskim, jednak w 1947 został ponownie powołany do Hagany. Podczas wojny o niepodległość był odpowiedzialny za wiele kluczowych decyzji. Był szefem sztabu operacji w Sztabie Generalnym Sił Obronnych Izraela. Gdy w czerwcu 1948 premier Dawid Ben Gurion podjął próbę wymienienia wysokich dowódców armii posługując się przy tym kluczem przynależności partyjnej do Mapai, alluf Jigael Jadin zagroził wystąpieniem z armii i oskarżył premiera o próbę „przekształcenia armii w wojsko jednej partii politycznej”.

Szef Sztabu Generalnego

9 listopada 1949 otrzymał awans na stanowisko drugiego szefa Sztabu Generalnego Sił Obronnych Izraela. Podał się do dymisji 7 grudnia 1952. Przyczyną jego dymisji było nieporozumienie z premierem Dawidem Ben Gurionem w sprawie cięć w budżecie wojskowym, który według Jadina powinien wynosić jedną trzecią budżetu państwa.

Po odejściu z armii

Po odejściu z wojska Jigael poświęcił się badaniom archeologicznym. Prowadził badania w rejonie jaskiń Kumran, twierdzy Masada oraz ruin Chasor i Megiddo. W 1956 został wyróżniony Nagrodą Izraela za pracę doktorancką na temat zwojów z Qumran. Za swoje największe odkrycie uważał znalezienie Bramy Salomona w Gezer. W 1964 został członkiem Izraelskiej Akademii Nauk.

Kariera polityczna

Przez cały czas działalności archeologicznej Jigael angażował się także w życie publiczne Izraela. W przeddzień wojny sześciodniowej w 1967 był doradcą wojskowym premiera Lewiego Eszkola. Po wojnie Jom Kipur był członkiem Komisji Arganat, która badała okoliczności i przyczyny wojny.

W 1976 założył Demokratyczny Ruch dla Zmian, powszechnie znany pod akronimem „Dasz”. Partia była próbą odpowiedzi na rosnącą frustrację i rozpacz po wojnie Jom Kipur, które nakładały się na skandale korupcyjne rządu i narastający kryzys społeczny. Jigael Jadin, jako były szef Sztabu Generalnego, był spostrzegany jako człowiek o niezmąconej reputacji, który mógłby poprowadzić kraj nową drogą. W wyborach parlamentarnych w 1977 partia uzyskała 15 mandatów. Jadin został wicepremierem w rządzie Menachema Begina. Jadin uczestniczył w ważnych rozmowach międzynarodowych, które doprowadziły do podpisania porozumienia z Camp David. Umożliwiło ono zawarcie traktatu pokojowego izraelsko-egipskiego.

14 września 1978 doszło do podziału w Dasz – Jadin, Szelomo Elijjahu, Szafik Asad, Mordechaj Elgrabli, Szemu’el Tamir, Akiwa Nof i Binjamin Halewi współtworzyli Ruch Demokratyczny, który rozpadł się 10 marca 1981. Jadin został posłem niezależnym.

W 1981 wycofał się z polityki. Zmarł w 1984.

Życie prywatne

Był żonaty z Karmelą z domu Rupin. Mieli dwie córki: Orly i Littal.

Bibliografia

• Jigael Jadin (ang.) – profil na stronie Knesetu.