Jestem zabójcą
Jestem zabójcą. Komedia w jednym akcie – jednoaktowa komedia Aleksandra Fredry.
_(cropped).jpg) Strona wydania z 1880 | |
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu | |
| Data powstania |
ok. 1865 |
| Wydanie oryginalne | |
| Język | |
| Data wydania |
1880 |
Opis
edytujDokładna data powstania sztuki nie jest znana[1]. Stanisław Pigoń czas powstania pierwszej wersji umieszcza pod koniec 1864 lub na początku 1865[1]. Wersja ta pisana była wierszem, autor nie był jednak zadowolony z efektu[1]. Dlatego też kolejne wersje przetworzył na prozę (początkowo na prozę rytmizowaną) i ostatecznie sztuka została opublikowana w wersji prozatorskiej[2]. Trudno jednak ustalić, kiedy ta przeróbka została dokonana[2]. Istniały dwa rękopisy wersji wierszowanej oraz trzy wersji prozatorskiej[3]. Współcześnie zachowały się tylko fragmenty rękopisu jednej wersji wierszowanej oraz całość rękopisu prozą rytmizowaną[4].
Po śmierci autora komitet zajmujący się jego spuścizną uznał sztukę za średniej jakości i przeznaczył do grania w 1877[4]. Prapremiera odbyła się w Krakowie 20 listopada 1877, we Lwowie wystawiono ją 9 stycznia 1878, zaś w Warszawie 19 marca 1878[4]. Drukiem sztuka ukazała się po raz pierwszy w 1880 w tomie VIII pośmiertnego wydania dzieł Fredry (s. 189–246)[4]. Od połowy XX w. sztuka miała przynajmniej osiem inscenizacji, w tym w Teatrze Telewizji (1987, reż. Bogdan Baer) oraz dwukrotnie w Teatrze Polskiego Radia – w 1952 (reż. Zbigniew Kopalko) i 2003 (reż. Waldemar Modestowicz)[5][6].
Treść
edytujKokoszkiewicz, starzejący się opiekun Klary, nie zezwala na jej ślub z młodym Marskim, ponieważ sam pragnie ożenić się z Klarą[7]. Jednak dzięki spiskowi domowników, m.in. sprytnej służącej Zuzi, uważa, że przypadkiem zastrzelił Marskiego i ostatecznie udaje się podstępem zdobyć jego zezwolenie na ślub Marskiego Klarą[8][7].
-
Rękopis wersji prozą rytmizowaną -
Afisz, Teatr Miejski w Krakowie, 1907
.jpg)
.jpg)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Pigoń 1958 ↓, s. 293.
- ↑ a b Pigoń 1958 ↓, s. 294.
- ↑ Pigoń 1958 ↓, s. 292–294.
- ↑ a b c d Pigoń 1958 ↓, s. 296.
- ↑ Jestem zabójcą, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki) [dostęp 2023-09-27].
- ↑ Aleksander Fredro. Filmpolski.pl. [dostęp 2023-09-27].
- ↑ a b Mazanowski 1931 ↓, s. 168.
- ↑ Ratajczak 1993 ↓, s. 43.
Bibliografia
edytuj- Mikołaj Mazanowski: Aleksander hr. Fredro. Złoczów: W. Zukerkandel, 1931.
- Stanisław Pigoń: Komentarz. W: Aleksander Fredro: Komedie. Seria pierwsza X. T. 10. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1958, s. 291–450, seria: Pisma wszystkie.
- Dobrochna Ratajczak. Świat Fredrowskich jednoaktówek. „Pamiętnik Literacki”. 84/1, s. 27–51, 1993.