Jerzy Matusiński
Jerzy Matusiński (ur. 1 października 1890 w Warszawie, zm. po 8 października 1939) – polski urzędnik konsularny.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1 października 1890 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Konsul generalny RP w Pittsburghu | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Konsul generalny RP w Nowym Jorku | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Konsul generalny RP w Lille | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Konsul generalny RP w Kijowie | |
| Okres |
od 1937 |
| Poprzednik | |
| Następca |
zerwanie stosunków przez ZSRR po agresji na Polskę |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys
edytujSyn Ignacego i Zofii Szpengler. Ukończył studia na Wydziale Politycznym Szkoły Nauk Politycznych w Warszawie oraz Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1918–1920 przebywał na Dalekim Wschodzie, gdzie współredagował „Głos Polski” wydawany przez tamtejszy Polski Komitet Wojenny. Po powrocie do Polski był urzędnikiem Oddziału II Ministerstwa Spraw Wojskowych (1920–1921). Od sierpnia 1923 zajmował się repatriacją Polaków z ZSRR, był kierownikiem Ekspozytury Komisji Mieszanej do Spraw Repatriacji w Czycie. W polskiej służbie zagranicznej od maja 1926 – był zastępcą naczelnika Wydziału Ogólno-Konsularnego MSZ, konsulem generalnym w Pittsburghu (1933–1935), konsulem generalnym w Nowym Jorku (1935), konsulem generalnym w Lille (1935–1937) i konsulem generalnym w Kijowie (1937–1939)[1].
1 lipca 1928 został członkiem zarządu głównego założonego wówczas Związku Sybiraków[2].
Po agresji ZSRR na Polskę, 30 września 1939 o 23 w nocy, na kilka dni przed planowanym wyjazdem ewakuacyjnym do Moskwy został wezwany do pilnego stawienia się do przedstawicielstwa Ludowego Komisariatu Spraw Zagranicznych ZSRR. Wyjechał koło 2 w nocy, ze względu na późna porę wziął ze sobą dwóch szoferów. Nigdy już do konsulatu nie wrócił. Powiadomiony o tym fakcie ambasador włoski Augusto Rosso – zastępca dziekana korpusu dyplomatycznego interweniował po kilku dniach w tej sprawie u ludowego komisarza spraw zagranicznych Wiaczesława Mołotowa, który udał zdziwionego i odparł, że widocznie konsul uciekł do któregoś z krajów sąsiednich. Po ponownym nawiązaniu stosunków dyplomatycznych polscy dyplomaci wielokrotnie interweniowali w powyższej sprawie, ale uzyskiwali odpowiedź, że konsul Matusiński nie znajduje się w sowieckich rękach.
Tymczasem jeden z kierowców konsula, Andrzej Orszyński, odnalazł się w szeregach Armii Polskiej w ZSRR. Zeznał protokolarnie, że wszyscy trzej zostali wtedy aresztowani przez NKWD przed siedzibą Narkomindiełu i odstawieni do kijowskiego więzienia, skąd 8 października tego samego roku przewieziono ich koleją (każdego w osobnym przedziale) do Moskwy. Orszyński twierdzi, że widział Matusińskiego wsiadającego do pociągu, co zadaje kłam twierdzeniom Mołotowa.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Niepodległości (20 grudnia 1932)[3]
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie[4]: po raz pierwszy 10 listopada 1933[5])
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[6]
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę[6]
- Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Cywilnej (Hiszpania, 1931)[7]
- Krzyż Komandorski Orderu Korony Rumunii (Rumunia, 1933)[8]
- Medal Zwycięstwa (Międzysojuszniczy)[6]
Przypisy
edytuj- ↑ A. K. Kunert, Z. Walkowski: Kronika kampanii wrześniowej 1939, Wydawnictwo Edipresse Polska Warszawa 2005, ISBN 83-60160-99-6, s. 135
- ↑ Ze zjazdu sybiraków. „Kurier Warszawski”. Nr 181, s. 4, 2 lipca 1928.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 293, poz. 341 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 1, s. 14, 1939.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 278 „za zasługi na polu administracji państwowej w dziale służby zagranicznej”.
- ↑ a b c Rocznik służby zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 czerwca 1939. Warszawa: Stowarzyszenie „Samopomoc Urzędników Polskiej Służby Zagranicznej”, 1939, s. 216. [dostęp 2020-11-03].
- ↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 13, s. 208, 1931
- ↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 19, s. 189, 1933.
Bibliografia
edytuj- Jerzy Łojek: Agresja 17 września 1939: studium aspektów politycznych, PAX 1990, s. 75.
- Gerard Labuda, Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, PWN 1999, Tom V, s. 18.
- Marek Masnyk: Sprawy polskie w wyborach parlamentarnych na terenie rejencji opolskiej w świetle raportów polskiej służby dyplomatycznej i konsularnej (1924–1933), Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2004, s. 149
- Zdelegalizowani dyplomaci. Nóż w plecy, Dodatek specjalny „Rzeczpospolitej” oraz Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych] nr 218 (8424) z 17 września 2009, ISSN 0208-9130, s. 3–5.
- Porwanie konsula. Nóż w plecy, Dodatek specjalny „Rzeczpospolitej” oraz Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych nr 218 (8424) z 17 września 2009, ISSN 0208-9130 s. 5.
- Wojciech Skóra: Porwanie kierownika polskiej placówki konsularnej w Kijowie Jerzego Matusińskiego przez władze radzieckie w 1939 r., [w:] Polska dyplomacja na Wschodzie w XX– początkach XXI wieku, Olsztyn-Charków 2010, s. 414–437.