Jerzy Kurmanowicz
Jerzy Kurmanowicz (ur. ok. 1932, zm. 18 lutego 1989 w Wiedniu) – polski architekt.
| Data urodzenia |
ok. 1932 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
polska |
| Alma Mater |
Życiorys
edytuj
Pochodził ze Lwowa[1]. Około 1957 roku ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej[2] (w pierwszych latach jego studiów wydział należał jeszcze do Akademii Górniczej[3]). Jego praca dyplomowa dotyczyła rozwoju urbanistycznego Krakowa[4]. Na studiach poznał i ożenił się z architektką Heleną Kurmanowicz[3]. Wkrótce po ukończeniu studiów para wyjechała do Łodzi, gdzie rozpoczęła pracę w pracowni urbanistycznej[4]. Jednym z pierwszych projektów Kurmanowicza były domy jednorodzinne przy ulicy Łupkowej w Łodzi, w ramach zatwierdzonego w 1960 roku planu budowy osiedla tanich budowli na Rogach[4]. Razem z żoną wspólnie pracował nad wieloma projektami (małżeństwo je także razem podpisywało), choć przez środowisko wyróżniany był głównie Jerzy, kosztem Heleny[5]. W 1963 roku Kurmanowiczowie zaprojektowali dwukondygnacyjny dom towarowy „Domus” o minimalistycznej, przeszklonej bryle. Budynek został pozytywnie przyjęty przez specjalistów, a projekt wyróżniono nagrodą III stopnia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych[2][6]. Małżeństwu przypisywany jest także projekt krzesła tapicerowanego nr 142, potocznie zwanego „serduszkiem”, który wygrał konkurs organizowany przez Centralę Handlu Zagranicznego „PAGED”[7].
W 1969 roku Kurmanowicz stworzył projekt Domu Aktora przy ulicy Narutowicza, obok gmachu Pocztowej Kasy Oszczędności. Budynek oddano do użytku w 1980 roku[8]. Jedną z najcharakterystyczniejszych prac w jego karierze był projekt Zakładów Przemysłu Odzieżowego im. dr A. Próchnika. Ze względu na mały rozmiar działki budowlanej, Kurmanowicz zaprojektował hale produkcyjne w pionowej, ośmiopiętrowej bryle, obok której powstała horyzontalnie rozłożona, dwupiętrowa część administracyjna. Całość dopełnia ciemna elewacja o chropowatej powierzchni kontrastująca z pionowymi, stalowymi żyletkami. Projekt został wyróżniony nagrodą I stopnia Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych oraz tytułem „Mister Łodzi” przyznawanym w głosowaniu „Expressu Ilustrowanego”[9].
W 1967 roku wyjechał do rodziny w Wiedniu. Na miejscu pracował w biurze Kammel Architekten, dla którego współtworzył m.in. konkursowy projekt szkoły pedagogicznej w Baden[10]. Po powrocie do Łodzi, w 1976 roku zaprojektował zabudowę dawnego Wodnego Rynku ze stumetrowym wieżowcem, jednak projekt nie doczekał się realizacji[11]. W 1984 roku dołączył do tworzenia projektu szpitala AKH w Wiedniu, który był największą tego typu budowlą w Europie. Kurmanowiczowi powierzono rolę kierownika projektu, którego elementy powstawały w różnych biurach architektonicznych[11].
Był członkiem łódzkiego oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP). W latach 1974–1977 pełnił funkcję wiceprezesa ZO SARP, a w 1978 roku został uhonorowany Srebrną Odznaką SARP[2].
Zmarł 18 lutego 1989 w Wiedniu[12]. Jego grób znajduje się na cmentarzu Doły w Łodzi[2].
Wybrane projekty
edytuj- domki jednorodzinne przy ul. Łupkowej w Łodzi[4]
- dom towarowy „Domus” (z Heleną Kurmanowicz)[2]
- Laboratorium Przemysłu Odzieżowego[8]
- Zakłady Przemysłu Odzieżowego im. dr A. Próchnika[8]
- Dom Aktora w Łodzi[13]
- przebudowa Łódzkiego Domu Kultury[2]
- szpital AKH w Wiedniu[11]
Przypisy
edytuj- ↑ Ciarkowski 2018 ↓, s. 20.
- ↑ a b c d e f In memoriam - Pamięci Architektów Polskich - Jerzy Kurmanowicz [online], Stowarzyszenie Architektów Polskich [dostęp 2020-05-19].
- ↑ a b Ciarkowski 2017 ↓, s. 58.
- ↑ a b c d Ciarkowski 2017 ↓, s. 59.
- ↑ Ciarkowski 2018 ↓, s. 19.
- ↑ Ciarkowski 2017 ↓, s. 60.
- ↑ Krzesło tapicerowane nr 124 ["serduszko"] [online], Co to za fotel? [dostęp 2020-05-19] (pol.).
- ↑ a b c Ciarkowski 2017 ↓, s. 61.
- ↑ Ciarkowski 2017 ↓, s. 63.
- ↑ Ciarkowski 2017 ↓, s. 65.
- ↑ a b c Ciarkowski 2017 ↓, s. 66.
- ↑ Ciarkowski 2017 ↓, s. 67.
- ↑ Ciarkowski 2017 ↓, s. 62.
Bibliografia
edytuj- Błażej Ciarkowski. Architekt Jerzy Kurmanowicz. Projektant odpowiedzialny. „Kronika miasta Łodzi”. 3 (79), 2017. Wrocław: Urząd Miasta Łodzi. ISSN 1231-5354.
- Błażej Ciarkowski: Miastoprojektanci. Łódzcy architekci w czasach PRL-u. Łódź: Księży Młyn, 2018. ISBN 978-83-7729-418-5.