Jerzy Kowalczyk (historyk sztuki)
Jerzy Antoni Kowalczyk (ur. 3 sierpnia 1930 w Goraju, zm. 4 października 2018 w Warszawie) – polski historyk sztuki, profesor doktor habilitowany specjalizujący się w historii sztuki nowożytnej, badacz dziejów Zamościa.
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
3 sierpnia 1930 |
| Data i miejsce śmierci |
4 października 2018 |
| Profesor dr hab. nauk o sztukach pięknych | |
| Specjalność: historia sztuki nowożytnej | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1963 |
| Habilitacja |
1971 |
| Profesura |
13 stycznia 1983 |
| Zatrudniony | |
| Instytut | |
| Okres zatrudn. |
1955–1978 |
| Instytut | |
| Okres zatrudn. |
1978–1997 |
Życiorys
edytujUrodził się 3 sierpnia 1930 w Goraju koło Zamościa[1][2] jako szóste dziecko Józefa i Antoniny z Olszaków. Ojciec, absolwent warszawskiego konserwatorium[3] pracował jako pomocnik organisty w zamojskiej katedrze[4], następnie został organistą diecezji lubelskiej. Rodzina przeniosła się do Chodla, a następnie do Potoku Wielkiego. Jerzy Antoni Kowalczyk w 1944 ukończył szkołę powszechną, następnie uczył się w lubelskim gimnazjum im. Staszica i liceum im. Zamoyskiego[3].
W latach 1950–1953 studiował w Sekcji Historii Sztuki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego[2][5], następnie przeniósł się na Uniwersytet Warszawski, gdzie w 1955 ukończył studia z zakresu historii sztuki[6]. Studiował u profesorów Władysława Tomkiewicza i Piotra Bohdziewicza[5]. W latach 1955–1978 pracował w Instytucie Historii Sztuki UW[1][2], w 1963 doktoryzował się na podstawie monografii Kolegiata w Zamościu[5], wydanej jako pozycja książkowa w 1968[1]. Habilitował się w 1971, a w 1973 mianowany docentem, był kierownikiem Zakładu Nauk Pomocniczych i Propedeutyki Historii Sztuki[2][5].
Od 1978 był kierownikiem Pracowni Historii Sztuki[1], od 1980 do 1997 kierownikiem Pracowni Historii i Teorii Sztuki Nowożytnej w Instytucie Sztuki PAN[2]. 13 stycznia 1983 został profesorem zwyczajnym nauk humanistycznych[6]. W latach 1988–1996 był redaktorem naczelnym „Biuletynu Historii Sztuki”[1]. Od 1995 był członkiem korespondentem[7], od 2012 członkiem zwyczajnym[8] Towarzystwa Naukowego Warszawskiego – Wydziału II Nauk Historycznych, Społecznych i Filozoficznych. W latach 1981–2012 był recenzentem 11 prac doktorskich i habilitacyjnych oraz promotorem 11 prac doktorskich, m.in. Konrada Ajewskiego i Wiktora Łyjaka[6].
Specjalizował się w polskiej sztuce nowoczesnej i jej związkach ze sztuką włoską[1], a także w dziejach Zamościa, rodu Zamoyskich i katedry w Zamościu[9][10]. W swych badaniach zajmował się także kulturą i sztuką okresu humanizmu i renesansu oraz architekturą późnobarokową Rzeczypospolitej Obojga Narodów[5].
W 1985 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim[11], w 1999 Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[12]. Był honorowym członkiem Koła Przewodników PTTK i członkiem Rady Programowej Muzeum Zamojskiego[9], z którym współpracował od lat sześćdziesiątych XX wieku. W 2013, jako pierwszy naukowiec, doczekał się tablicy pamiątkowej w Zamojskiej Alei Sław[4].
Zmarł 4 października 2018 w Warszawie. Uroczystość żałobna odbyła się 12 października w kościele św. Jakuba[13].
Życie prywatne
edytujMiał siedmioro rodzeństwa[3]. Najstarszy brat był wojskowym i zginął w 1939[3][4].
Był żonaty z Elżbietą[4]. Mieszkał i pracował w Warszawie[5][9].
Publikacje
edytuj- Kolegiata w Zamościu (1968)[1]
- Sebastiano Serlio a sztuka polska (1973)[1]
- Zamość. Przewodnik (1975, 1977 – wyd. popr. i uzup.[10] i 1995)[3]
- W kręgu kultury dworu Jana Zamoyskiego (1980)[1]
- Kultura i ideologia Jana Zamoyskiego (2005)[11]
- Świątynie późnobarokowe na Kresach: kościoły i klasztory w diecezjach na Rusi Koronnej (2006)[14]
Był autorem ponad 400 publikacji w prasie i literaturze branżowej, takich jak: „Biuletyn Historii Sztuki”, „Zamojski Kwartalnik Kulturalny”, „Zamojsko-Wołyńskie Zeszyty Muzealne”, haseł w Polskim Słowniku Biograficznym oraz Słowniku artystów polskich i obcych w Polsce działających[3][5][6][10]. Ponad 80 z nich związanych było z Zamościem[3][5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i Kowalczyk Jerzy, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2018-10-08].
- ↑ a b c d e Who is who w Polsce. Encyklopedia biograficzna z życiorysami znanych Polek i Polaków, Hübners blaues Who is Who, Zug 2007 (dodatek CD).
- ↑ a b c d e f g Rzecz o Profesorze Jerzym Kowalczyku. zamosconline.pl. [dostęp 2018-10-10].
- ↑ a b c d Upamiętniono prof. Jerzego Kowalczyka w Alei Sław. zamosconline.pl. [dostęp 2018-10-10].
- ↑ a b c d e f g h Zmarł prof. Jerzy Antoni Kowalczyk. radiozamosc.pl. [dostęp 2018-10-10].
- ↑ a b c d Jerzy Antoni Kowalczyk, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2018-10-10].
- ↑ Skład Towarzystwa Naukowego Warszawskiego: (kadencja 1995-1997): Członkowie wybrani w 1995 r., w: Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, nr 58 (1995), s. 56.
- ↑ Skład Towarzystwa Naukowego Warszawskiego: kadencja 2011-2013, w: Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, nr 75 (2012), s. 45.
- ↑ a b c Nie żyje prof. Jerzy Kowalczyk. tygodnikzamojski.pl. [dostęp 2018-10-08].
- ↑ a b c Publikacje Jerzego Kowalczyka. w: Między Padwą a Zamościem. Studia z historii sztuki i kultury nowożytnej ofiarowane profesorowi Jerzemu Kowalczykowi, Warszawa 1993, s. 11-25. [dostęp 2018-10-10].
- ↑ a b Prof. Jerzy Kowalczyk: Guru historyków i przewodników. zamosconline.pl. [dostęp 2018-10-15].
- ↑ M.P. z 1999 r. nr 31, poz. 486.
- ↑ Ostatnie pożegnanie Profesora Kowalczyka. kurierzamojski.pl. [dostęp 2018-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-15)].
- ↑ Świątynie późnobarokowe na Kresach. books.google.pl. [dostęp 2018-10-10].