Jelcz 081
Jelcz 081 – prototyp autobusu stworzony w zakładzie Jelcz. Powstał w 1982 jako połączenie podwozia Jelcza 043 ze zmodyfikowanym nadwoziem Jelcza PR100. Pojazd ten miał być sposobem na wizualne unowocześnienie archaicznego autobusu. Prawdopodobnie ze względu na koszty produkcja nie została uruchomiona.
| Dane ogólne | |
| Producent | |
|---|---|
| Premiera |
1982 |
| Lata produkcji |
1982 |
| Miejsce produkcji | |
| Dane techniczne | |
| Typy nadwozia |
Wysokopodłogowy autobus międzymiastowy klasy MAXI |
| Układ drzwi |
0-2-2 |
| Liczba drzwi |
2 |
| Długość |
11 000 mm |
| Szerokość |
2460 mm |
| Rozstaw osi |
5450 mm |
Historia
edytujGeneza
edytuj
Na początku lat 70. XX wieku władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej podjęły decyzję o modernizacji taboru komunikacji miejskiej[1]. W tym celu już w latach 1970–1972 na warszawskich ulicach rozpoczęto testy modeli: Ikarus 242, Magirus Deutz, Berliet PR100, Fiat, Leyland-DAB, Pegaso, Hino i Karosa SM11. Zwycięzcą został francuski Berliet PR100[2]. Od początku model ten był uważany za przejściowy, gdyż ze względu na większe potrzeby przewozowe planowano go wydłużyć poprzez dodanie jeszcze jednej pary drzwi. Nowy Jelcz PR110 był autobusem 12-metrowym wyposażonym w trzy pary drzwi[3]. Pojazdy te były wykonywane w 50% z części sprowadzanych z Francji[4].
Kryzys lat 80. XX w. spowodował, iż władze PRL nie miały walut obcych na zakup części do tych pojazdów. Sprowadzane z zagranicy części do jednego autobusu według cen z początku 1984 kosztowały 2000 dolarów amerykańskich. Nie mogły one zostać zakupione w polskich fabrykach. Dodatkowo fabryka silników WSK Mielec mogła produkować maksymalnie 1000 silników rocznie[4]. Z tego powodu wciąż produkowano archaicznego wówczas Jelcza 043. Kierownictwo Jelcza zapowiedziało unowocześnienie tego autobusu chociaż w sposób wizualny. W związku z tym trwały prace nad budową nowego nadwozia, które było wzorowane na nadwoziu Berlieta. Nowe nadwozie oraz wyposażenie wnętrza miało być dodatkowo montowane również w ramach naprawy głównej Jelczów 043[5].
Produkcja
edytujPrototyp powstał w kwietniu 1982 i przechodził testy do lipca 1982. Produkcji seryjnej nie uruchomiono prawdopodobnie ze względu na wysokie koszty[5].
Konstrukcja
edytujNie zachowała się dokumentacja dotycząca szczegółów konstrukcyjnych nadwozia. Podwozie oraz układ napędowy pochodził z Jelcza 043. Jedyną zachowaną pozostałością jest jedno zdjęcie przedstawiające przód i prawy bok prototypu[6].
Nazewnictwo
edytujProblematyczne jest nazewnictwo tego pojazdu. Zgodnie z nomenklaturą Jelcza autobus miał nosić oznaczenie Jelcz 081, ze względu na podobieństwo do Jelcza 080[6]. Zgodnie z zasadami nazewnictwa autobus powinien się nazywać Jelcz M110, gdyż był to autobus o długości około 11 metrów. Oznaczenie to jednak w 1984 przypadło Jelczowi M11 (prototyp miał oznaczenie Jelcz M110)[4]. Również oznaczenie Jelcz M081 zostało później wykorzystane w zupełnie innym modelu Jelcz M081MB[7]. W literaturze spotykane są jednak również oznaczenia Jelcz 100 M oraz Jelcz PR 043[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Marcin Stiasny: Atlas autobusów. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2008, s. 44. ISBN 978-83-920757-4-5.
- ↑ Łukasz Supel: Ocalić od zapomnienia - francuski Jelcz - InfoBus:. [dostęp 2012-03-08]. (pol.).
- ↑ Marcin Stiasny: Atlas autobusów. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2008, s. 106. ISBN 978-83-920757-4-5.
- ↑ a b c Jerzy Kierecki. Autobus miejski Jelcz M110. „Transport miejski”. 3/1984. s. 65–70. ISSN 0203-0333.
- ↑ a b Wojciech Połomski: Pojazdy samochodowe i przyczepy Jelcz 1971-1983. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 2011, s. 236. ISBN 978-83-206-1817-4.
- ↑ a b c Wojciech Połomski: Pojazdy samochodowe i przyczepy Jelcz 1971-1983. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 2011, s. 237. ISBN 978-83-206-1817-4.
- ↑ Marcin Stiasny: Atlas autobusów. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2008, s. 117. ISBN 978-83-920757-4-5.