Jean Andoche Junot
Jean-Andoche Junot, książę d’Abrantès (ur. 24 września 1771 w Bussy-le-Grand, zm. 29 lipca 1813 w Montbard[1]) – francuski generał w okresie od Rewolucji po wojny napoleońskie.
| |
| generał brygady | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1791–1813 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
.svg){kind=small}
Życiorys
edytujMłodość
edytujUrodził się w Bussy-le-Grand we Francji w rodzinie Michela i Marie Antoinette Junot. Studiował prawo w Paryżu gdy wybuchła rewolucja. Junot wstąpił do batalionu ochotników by walczyć w obronie młodej republiki; został dwukrotnie ranny i dosłużył się stopnia sierżanta. Napoleona Bonaparte poznał podczas oblężenia Tulonu w 1793 i wkrótce został jego sekretarzem[2].
Służba wojskowa
edytujKampania włoska
edytujW kampanii tej wyróżnił się wielokrotnie szybko awansując, ale pod Lonato został poważnie ranny w głowę[1][3], co – w opinii współczesnych – wpłynęło negatywnie na jego osobowość i całkowicie zmieniło jego charakter: stał się mniej dokładny w działaniu, za to porywczy i gwałtowny.
Na samym początku kampanii Napoleona w Egipcie otrzymał stopień generała brygady[4], ale ponownie został ranny (tym razem w pojedynku), a podczas powrotu do Francji z transportem rannych i chorych wzięty do niewoli.
Junot nie towarzyszył Napoleonowi podczas powrotu do Francji w sierpniu 1799 r. Zamiast tego Junot pozostał w Egipcie, gdzie został schwytany przez Brytyjczyków. Z niewoli został zwolniony 14 czerwca 1800 roku[1][3].
W roku 1800 pojął za żonę pamiętnikarkę Laurę Martin de Permond, z którą miał czworo dzieci.
Przez krótki okres był ambasadorem w Portugalii, by na pierwsze wezwanie cesarza ponownie założyć mundur i 2 grudnia 1805 r. wziąć udział w bitwie pod Austerlitz[1].
W Hiszpanii i Portugalii
edytujNajważniejszym w życiu Junota był okres wojen napoleońskich w Hiszpanii i Portugalii. Dowodził uderzeniem na Portugalię w 1807, wyruszając w listopadzie z Salamanki i zajmując 30 tegoż miesiąca Lizbonę, za co otrzymał honorowy tytuł księcia d’Abrantès i stanowisko gubernatora Portugalii[1][4].
Po desancie brytyjskim w 1808 Francuzi zostali pobici pod Vimeiro (21 sierpnia), a Junot został niemal kompletnie odcięty. Podpisanie pomyślnego dla siebie traktatu sintryjskiego pozwoliło mu nie tylko uniknąć wzięcia do niewoli, ale powrócić w październiku do Francji wraz z wojskiem, armatami i łupami zgromadzonymi w Portugalii.
Powrócił na Półwysep Iberyjski w roku 1810 służąc pod rozkazami marszałka Massény i ponownie został poważnie ranny.
U schyłku życia
edytujW czasie kampanii rosyjskiej Junot poczynał sobie ze zmiennym szczęściem; obwiniano go o dopuszczenie 17 sierpnia do ucieczki armii rosyjskiej po bitwie pod Smoleńskiem, ale pod Borodino (7 września 1812) znakomicie dowodził VIII Korpusem Wielkiej Armii[3].
Choroba i śmierć
edytujW roku 1813 został gubernatorem Illirii, ale postępująca choroba umysłowa zmusiła do powrotu do Francji, gdzie (w Montbard) popełnił samobójstwo skacząc z okna[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Jean Andoche Junot (1771-1813) [online], www.frenchempire.net [dostęp 2024-05-13].
- ↑ Jean-Andoche Junot [online], Napoleon & Empire [dostęp 2024-05-13] (ang.).
- ↑ a b c Rifqi Artyanto, The Tragic Life of Napoleon’s Best Friend: General Jean-Andoche Junot [online], Medium, 22 marca 2024 [dostęp 2024-05-13] (ang.).
- ↑ a b c Andoche Junot, duke d’Abrantès | Napoleonic Wars, Peninsular Campaign, Portugal | Britannica [online], www.britannica.com, 18 marca 2024 [dostęp 2024-05-13] (ang.).
Bibliografia
edytuj- Philip Haythornthwaite, Napoleon’s Commanders 1792-1809, Osprey Publishing 2001, ISBN 1-84176-055-2.