Jeże (województwo warmińsko-mazurskie)
Jeże (niem. Gehsen[3]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2006) |
330 |
| Strefa numeracyjna |
87 |
| Kod pocztowy |
12-200[2] |
| Tablice rejestracyjne |
NPI |
| SIMC |
0764246 |
Położenie na mapie gminy Pisz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu piskiego  | |
 53°29′20″N 21°52′30″E/53,488889 21,875000[1]
| |
Historia
edytujWieś powstała w ramach kolonizacji Wielkiej Puszczy. Wcześniej był to obszar Galindii. Wieś ziemiańska, dobra służebne w posiadaniu drobnego rycerstwa (tak zwani wolni, ziemianie w język staropolskim), z obowiązkiem służby rycerskiej (zbrojnej). W XV i XVI w. wieś wymieniana w dokumentach pod nazwami: Yeschen, Geschische, Gehsen.
Wieś wzmiankowana w dokumentach już w roku 1424. Dobra służebne (czyli wieś ziemiańska) lokowane w 1445, nadane przez komtura Eberharda von Wesenthau dla Staśka Jeżko (stąd nazwa wsi) i jego braci: Mikołaja i Czyrnako. Dobra służebne Jeże obejmowały 30 łanów w dąbrowie, położonej między rzeką Pisą, rzeką Wincentą, Turowem i Dłutowem, na prawie magdeburskim. Staśko otrzymał 18 łanów, Mikołaj 7 łanów a Czyrnako – 5. Obowiązek służby zbrojnej był następujący: Staśko jedną z 10 łanów, pozostałe dwie służby zbrojne wszyscy trzej od 20 łanów. Później wieś wzmiankowana w latach 1476, 1491. W 1570 Maciej Żak z Jeży otrzymał 4 łany boru przy nowym młynie w Rudnikach oraz przejął tamtejszą hamernię, na prawie chełmińskim.
Na początku XX w. we wsi mieszkało ok. 600 osób, a miejscowość miała prawo organizowania jarmarków. Domy we wsi były kryte strzechą słomianą, kościół murowany z absydą i wieżyczką, wybudowany był w 1866 r[4]. Dzwony kościoła w Jeżach odlane zostały w dawnej hucie żelaza w Wądołku. Pastorem w Jeżach był w tym czasie (początek XX w.) ks. Antoni Hensel, autor niemieckiego przewodnika po Mazurach.
We wrześniu 1939 r. o okolicy Dłutowa i Jeży miał miejsce wypad zwiadu wojsk polskich (w czasie kampanii wrześniowej)[5].
Pod koniec lat 60. XX w. we wsi funkcjonowała poczta.
Zobacz też
edytuj- Inne miejscowości o nazwie Jeże
Bibliografia
edytuj- Grzegorz Białuński: Kolonizacja Wielkiej Puszczy (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie). Olsztyn, OBN, 2002, 237 str., ISBN 83-87643-97-1, ISSN 0585-3893
- Wacław Kowalski: Województwo olsztyńskie, przewodnik. Olsztyn, Wyd. Sport i Turystyka, 1969, 322 str. (str. 202)
- Mieczysław Orłowicz: Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii. Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba. Olsztyn: Agencja Wydawnicza "Remix", 1991, s. 301. ISBN 83-900155-0-1.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 46859
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 407 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 320
- ↑ Waldemar Brenda: Dłutowo (str. 34) W: Waldemar Mierzwa (red.): Mazury – słownik stronniczy, ilustrowany. Dąbrówno, Retman, 2008, 245 str., ISBN 978-83-923991-6-2
Linki zewnętrzne
edytuj- Historia Żydów w Jeżach. sztetl.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. na portalu Wirtualny Sztetl