Jaz Bartoszowice
Jaz Bartoszowice (Jaz Bartoszowicki) – jaz z zamknięciem segmentowym, położony we Wrocławiu, wybudowany w ramach Stopnia Wodnego Bartoszowice. Jaz piętrzy wody rzeki Odry na jej górnym odcinku, tzw. Górnej Odrze Wrocławskiej, przy czym położony jest w 0,45 km biegu bocznego Kanału Powodziowego[1][2].
 Jaz Bartoszowice (i Most Bartoszowicki) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Droga wodna | |
| Lokalizacja |
na 0,45 km |
| Stopień wodny | |
| Budowa | |
| Lata budowy |
1913–1917 |
| Dane techniczne | |
| Rodzaj |
stały+segmentowy+stały |
| Długość |
100 m |
| Różnica poziomów |
3,2 m |
| Liczba przęseł |
3 |
| Światła przęseł |
30+40+30 |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 51°06′10″N 17°07′26″E/51,102778 17,123889
| |
Historia
edytujJaz wybudowany został w latach 1913–1917, w ramach inwestycji z zakresu hydrotechniki, polegającej na budowie nowej drogi wodnej przeprowadzonej przez miasto w ramach Wrocławskiego Węzła Wodnego, tzw. Wrocławskiego Szlaku Głównego oraz nowego systemu przeciwpowodziowego dla miasta[2][3]. Po powodzi tysiąclecia jaz został wyremontowany w 1997 roku[2][4].
Funkcje
edytujJaz reguluje stany wody, współpracując z Jazem Opatowice[a][5]:
- stan wody górnej dla Śluzy Bartoszowice[b], oraz Śluzy Opatowice[c][3],
- stan wody dolnej dla Śluz Janowice[d].
- równorzędnie w głównym korycie Odry położony jest Jaz Opatowice – Stopień Wodny Opatowice
- powyżej położony jest Jaz Janowice[d]wchodzący w skład poprzedniego stopnia wodnego – Stopień Wodny Janowice, a Kanał Powodziowy powyżej jazu w odległości 450 m oddziela się od głównego koryta Odry, na jej prawym brzegu.
- poniżej położony jest Jaz Zacisze, wchodzący w skład następnego stopnia wodnego – Stopień Wodny Zacisze, obecnie wyłączony z eksploatacji; następny eksploatowany jaz, już w korycie Starej Odry, to Jaz Różanka – Stopień Wodny Różanka.
Jaz przegradza koryto Kanału Powodziowego:
- na lewym brzegu tego koryta znajduje się teren osiedla Bartoszowice – przy jazie wykonano obwałowania, na których koronie przebiega Ulica Kanałowa[e],
- prawy brzeg stanowi grobla, rozdzielająca Kanał Powodziowy od Kanału Żeglugowego, na koronie której przebiega Ulica Folwarczna[f].
Charakterystyka
edytujJest to jaz trójprzęsłowy. Dwa boczne (lewe i prawe) przęsło mają długość po 30 m i wyposażone są w przelewy stałe (zobacz: jaz stały). Środkowe przęsło ma 40 m i wyposażone jest w zamknięcie segmentowe. Maszynownia zamknięcia znajduje się w filarze położonym bliżej grobli rozdzielającej kanały Powodziowy i Żeglugowy. Całkowite światło jazu dla przeprowadzania wód wynosi 100 m[1][2]. Spad przy normalnym piętrzeniu wynosi 3,2 m[2] (spad wynosi 5,40 m[1]).
Przyczółki i filary jazu stanowią również podstawę dla Mostu Bartoszowickiego, wybudowanego dla potrzeb obsługi stopnia wodnego, łączącego teren osiedla Bartoszowice z groblą i położoną za nią Śluzą Bartoszowice[6].
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ Ścisłe powiązanie funkcjonale stopni wodnych Opatowickiego i Bartoszowickiego sprawia, że część autorów różnych publikacji wyróżnia Stopień Wodny Bartoszowicko-Opatowicki w ramach Bartoszowicko–Opatowickiego Węzła Wodnego.
- ↑ Wchodzącej w skład Stopnia Wodnego Bartoszowice.
- ↑ Która podobnie jak Jaz Opatowice, wchodzi w skład Stopnia Wodnego Opatowice.
- ↑ a b Które wchodzą w skład Stopnia Wodnego Janowice, położonego przed Wrocławiem.
- ↑ Obszar tzw. Wielkiej Wyspy; położony na zachód od jazu.
- ↑ Położona na wschód od jazu.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Zespół autorski: dr inż. kpt. ż.s. Jacek Trojanowski – kierownik pracy, dr kpt. ż.s. Krzysztof Wos, dr inż. Anna Galor, dr inż. Bogusz Wiśnicki, mgr inż. Marcin Breitsprecher, Analiza potrzeb inwestycyjnych w zakresie żeglugi śródlądowej na rzece Odrze w latach 2007–2013. bip.transport.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]., AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE, INSTYTUT INŻYNIERII TRANSPORTU, Zakład Żeglugi Śródlądowej i Gospodarki Wodnej, SZCZECIN 2006 (dostęp 2009-12-22).
- ↑ a b c d e wrosystem.um.wroc.pl: Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, Wrocław 2007, Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego (dostęp 2009-12-21).
- ↑ a b Most Bartoszowicki na stronie Wratislaviae Amici (dostęp 2009-12-22).
- ↑ Program dla Odry 2006 – inwestycje zrealizowane 2008. programodra.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-11)]. (dostęp 2009-12-22).
- ↑ powodz.wroclaw.pl – Schemat Wrocławskiego Węzła Wodnego po 1917 r. (dostęp 2009-12-22).
- ↑ Jerzy Wójcik – Gazeta Wrocławska, Wrocławski most Bartoszowicki (dostęp 2009-12-22).
Linki zewnętrzne
edytuj- Jaz Bartoszowice w Wikimapii (dostęp 2009-12-22)
- Most Bartoszowicki na stronie Wratislaviae Amici (dostęp 2009-12-22)
- „PODRÓŻE PO MNIEJ ZNANYM WROCŁAWIU” – cz. I Grobla Szczytnicko – Bartoszowicka, Wratislaviae Amici, 2005-01-23 (dostęp 2009-12-22)
- Tadeusz Reder, Mariusz Tokarz, Węzeł wodny Bartoszowice – Opatowice Wratislaviae Amici, 2005-01-18 (dostęp 2009-12-22)