Jaskinia Jaworzynka
Jaskinia Jaworzynka lub Jaskinia Jaworowa (słow. Javorinka) – jaskinia w słowackich Tatrach Wysokich, w Dolinie Jaworowej, w północnej części masywu Czarnogórskiej Czuby. Ma dwa otwory, niegdyś uważane za wejścia do osobnych jaskiń. Otwór dolny znajduje się na prawym brzegu Jaworowego Potoku (1215 m), otwór górny – znany jako Jaskinia Nadziei (Nádejná jaskyňa) – w lewym zboczu Doliny Kołowej (1490 m)[2]. Jest to jeden z najdłuższych i najgłębszych systemów jaskiniowych Słowacji[1].
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Położenie | |
| Długość |
11 936[1] m |
| Deniwelacja |
480 m[1] |
| Wysokość otworów |
1215, 1490 m n.p.m. |
| Data odkrycia |
1973 |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Tatr  | |
 49°13′47″N 20°09′52″E/49,229722 20,164444
| |
Jaskinia Jaworzynka została odkryta w roku 1973 przez speleologów z Białej Spiskiej. Przez jaskinię płynie potok odprowadzający część wód Kołowego Potoku z ponorów na wysokości 1385 m[3]. Tworzy on w niej 3 wodospady o wysokości od 10 do 30 metrów[4]. Eksploracja jaskini była przez wiele lat uzależniona od stanu wody we wstępnym syfonie, zwanym Cerberem (Cerberus) – na ogół była możliwa jedynie od końca grudnia do początku marca[3]. Najniższe partie jaskini to syfon Morskie Oko (Morské oko). W 1997 zanurkowano tu na głębokość 40 m, po czym ponownie w latach 1999 i 2001, lecz kolejne próby nie przyniosły już większych rezultatów[5]. Odkrywano jednak nowe fragmenty w górnych partiach jaskini i do roku 2008 poznano 8700 metrów korytarzy[5]. W 2009 odkryto największą salę, nazwaną Marakana, o wymiarach 50×50×20 m[6]. Rok później udało się odnaleźć za pomocą piepsów i przekopać połączenie z Jaskinią Nadziei, przez co dostęp do jaskini stał się możliwy niezależnie od stanu wody we wstępnym syfonie[7]. Pod koniec 2011 osiągnięto najwyższy dotychczas punkt (1603 m) – Zębaty Korytarz (Zubatá chodba)[8]. Deniwelacja jaskini wzrosła tym samym do 477 metrów, co czyni ją najgłębszą po słowackiej stronie Tatr i drugą na Słowacji (po systemie Hipmanových jaskýň w Niżnych Tatrach). Długość aktualnie znanych korytarzy przekracza 11,9 km (stan na marzec 2017)[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Rebríčky jaskýň. Slovenská speleologická spoločnosť, 2017-08-21. [dostęp 2017-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-30)]. (słow.).
- ↑ Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005. ISBN 83-909352-2-8.
- ↑ a b História Javorinky. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-18)]. (słow.).
- ↑ Józef Nyka: Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. II. Latchorzew: Wyd. Trawers, 1998. ISBN 83-901580-8-6.
- ↑ a b Javorinka – činnosť v rokoch 1996 až 2008. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-18)]. (słow.).
- ↑ Javorinka – činnosť v rokoch 2008 – 2010. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-18)]. (słow.).
- ↑ Prepojenie jaskýň Javorinka – Nádejná jaskyňa. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-18)]. (słow.).
- ↑ Jaskyňa Javorinka 477 m (1126 – 1603 m n.m.). [dostęp 2012-02-26]. (słow.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Galeria zdjęć z wyprawy polskich speleologów do Jaworzynki. Speleoklub Tatrzański, 2016-02-13. [dostęp 2017-08-31].