Jaskier dziewięciornikolistny
Jaskier dziewięciornikolistny[4] (Ranunculus parnassifolius L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Występuje naturalnie w Pirenejach i Alpach[5].
| |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
jaskier dziewięciornikolistny |
| Nazwa systematyczna | |
| Ranunculus parnassifolius L. Sp. Pl. 549 1753[3] | |
Rozmieszczenie geograficzne
edytujWe Francji gatunek został zaobserwowany w departamentach Pireneje Atlantyckie oraz Pireneje Wschodnie. Prawdopodobnie rośnie również w departamentach Alpy Górnej Prowansji, Alpy Wysokie, Alpy Nadmorskie, Ariège, Górna Garonna, Isère, Pireneje Wysokie, Sabaudia oraz Górna Sabaudia[6]. W Szwajcarii występuje w Alpach Berneńskich, Urneńskich, Glarneńskich oraz Retyckich[7]. We Włoszech rośnie w Piemoncie, Lombardii, Trydencie-Górnej Adydze, Wenecji Euganejskiej oraz Fruli-Wenecji Julijskiej[8].
Morfologia
edytuj_5678.JPG)
- Pokrój
- Niska bylina o nagich lub owłosionych pędach[5]. Dorasta do 5–15 cm wysokości. Łodygi są wygięte, wznoszące się[9].
- Liście
- Mają jasnozieloną barwę. Mają owalnie sercowaty kształt. Młode liście są owłosione na brzegach i górnej powierzchni. Widoczne jest użyłkowanie liści. Brzegi są całobrzegie[5][9].
- Kwiaty
- Są pojedyncze lub zebrane po 2–5 w kwiatostanach. Mają żółtą barwę, często z odcieniem różowym lub czerwonym. Dorastają do 20–25 mm średnicy. Działki kielicha są owłosione[5].
Biologia i ekologia
edytujRośnie na skałach i morenach wapiennych, w miejscach, gdzie zalega śnieg. Występuje na wysokości od 1900 do 2900 m n.p.m. Kwitnie od lipca do sierpnia[5]. Preferuje stanowiska w pełnym nasłonecznieniu lun półcieniu[10]. Świeże części rośliny są trujące – zawierają protoanemoninę[11].
Ochrona
edytujWe Francji gatunek ten został wpisany do krajowej Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych. Został zaliczony do kategorii gatunków narażonych na wyginięcie (Vulnerable). Ponadto jest chroniony na poziomie regionalnym w Prowansji-Alpach-Lazurowym Wybrzeżu[12].
Zmienność
edytujW obrębie tego gatunku wyhodowano kultywar 'Nuria' – kwiaty dorastają do 3 cm średnicy, mają białą barwę z widocznymi różowo-fioletowymi żyłkami, które z daleka wyglądają jak kwiaty jabłoni[13].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-30] (ang.).
- ↑ Ranunculus parnassifolius L.. The Plant List. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
- ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 152. ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ a b c d e Ranunculus parnassifolius. Plantes & botanique. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
- ↑ Ranunculus parnassifolius L., 1753. Inventaire National du Patrimoine Naturel. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
- ↑ Ranunculus parnassiifolius L. – Carte. Info Flora. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
- ↑ Ranunculus parnassifolius L. subsp. heterocarpus Küpfer. Altervista. [dostęp 2015-07-21]. (wł.).
- ↑ a b Ranunculus parnassiifolius L.. Info Flora. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
- ↑ Ranunculus parnassifolius. Edrom Nurseries. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
- ↑ Renoncule à feuilles de Parnassie. PharmaNatur. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
- ↑ Renoncule à feuilles de Parnassie. Flore Alpes. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
- ↑ Ranunculus pamassifolius. Alpine Garden Society. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).