Janusz Stępkowski
Janusz Stępkowski (ur. 11 lipca 1924 w Częstochowie, zm. 13 marca 2018 w Warszawie[1]) – warszawski architekt, urbanista, konserwator zabytków. Doktor inżynier architekt. Żołnierz Armii Krajowej. Działacz kombatancki, pułkownik.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
architekt, urbanista |
| Miejsce zamieszkania | |
| Tytuł naukowy |
płk, dr inż. arch. |
| Alma Mater | |
| Odznaczenia | |
      
| |
Życiorys
edytujW czasie II wojny światowej był instruktorem Szarych Szeregów i żołnierzem Armii Krajowej (pseud. Czarny): w latach 1941–1945 walczył w oddziale dywersyjnym w Częstochowie w randze podporucznika.
Po wojnie ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej w 1949 roku, obronił doktorat w 1982 roku.
W latach 1951–1955 był kierownikiem pracowni architektonicznej „Muranów” w Warszawie. Równocześnie pracował na Politechnice Warszawskiej (gdzie był starszym asystentem w Katedrze Projektowania na Wydziale Architektury w latach 1951-1961) i w Przedsiębiorstwie Państwowym „Pracownie Sztuk Plastycznych” (PP PSP, gdzie był projektantem w latach 1953–1973).
W latach 1960–1968 był zastępcą głównego architekta województwa warszawskiego, a w latach 1973–1978 – zastępcą dyrektora naczelnego Przedsiębiorstwa Państwowego „Pracownie Konserwacji Zabytków” (PP PKZ), następnie – w latach 1978–1990 – był dyrektorem Zespołu Ekspertów Międzyresortowej Komisji ds. Rewaloryzacji Miast i Zespołów Staromiejskich[2].
W 1980 został wykładowcą na studium podyplomowym Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, a w 1984 również na Politechnice Krakowskiej.
Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[1].
Ważniejsze prace i opracowania
edytuj
- Analizy:
- metody rewaloryzacji zespołów staromiejskich w planach przestrzennych (1979–1980, udział)
- analizy wartości kulturowych miast polskich dla potrzeb planowania regionalnego i krajowego (1985, udział)
- wyznaczenie strefy ekspozycji sanktuarium na Jasnej Górze w planie zagospodarowania przestrzennego (1996)
- wytyczne konserwatorskie w skali urbanistycznej i architektonicznej dla zespołu staromiejskiego Kutna w warunkach gospodarki rynkowej (1997)
- program rewitalizacji i renowacji zespołu zamkowego w Ciechanowie (2005).
- Projekty i realizacje:
- koncepcja budowy warszawskiej dzielnicy Muranów (współautor, pod kierunkiem Bohdana Lacherta, 1948–1955)
- ośrodek wypoczynkowy Komisji Planowania przy Radzie Ministrów nad Zalewem Zegrzyńskim (1964)
- 10 kościołów w diecezji warszawskiej (w latach 1968–1989, specjalizował się w takim projektowaniu kościołów, aby m.in. nie stanowiły bariery dla niepełnosprawnych), m.in. w:
- Laskach koło Warszawy
- Załubicach koło Radzymina
- Ostrówku koło Tłuszcza
- Jasienicy koło Tłuszcza
- Grójcu (1987)
- kościoła parafii św. Brata Alberta w Warszawie (osiedle Wesoła-Zielona) (1984)
- zakład dla niewidomych w Żułowie koło Chełma (1982)
- dom parafialny spokojnej starości w Grójcu (1989)
- rewaloryzacja klasztoru oo. Paulinów koło Konina (1998)
- adaptacja zabytkowego pałacu w Gozdowie koło Kalisza na ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy dla niepełnosprawnych (1998).
Stępkowski opublikował ponad 20 prac, głównie na temat problematyki rewaloryzacji zespołów staromiejskich w Polsce i za granicą.
Był rzeczoznawcą Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w zakresie urbanistyki ze specjalnością: rewaloryzacja zabytkowych założeń urbanistycznych, zespołów architektonicznych i zabytkowej architektury.
Członkostwo w organizacjach
edytuj- ZHP – członek Komendy Chorągwi Mazowieckiej w latach 1946–1948 i 1956–1959
- Stowarzyszenie Architektów Polskich – przewodniczący Koła przy Oddziale Warszawskim (1984–1990), członek Kolegium Sędziów Konkursowych (od 1986 roku), członek Prezydium (od 1991 roku)
- Towarzystwo Urbanistów Polskich – członek od 1979 roku, przewodniczący Sekcji Ochrony Środowiska Kulturalnego (w latach 1983-1995)
- członek Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków (od 1983 roku)
- członek Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków i Miejsc Historycznych (ICOMOS) – od 1985 roku, a w latach 1989-1995 członek Zarządu Polskiego Komitetu Narodowego.
- członek Głównej Komisji Konserwatorskiej (1984–1998)
- członek Głównej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej (1986–1990)
- członek Komisji Architektoniczno-Artystycznej archidiecezji warszawskiej (od 1984 roku, a przewodniczący od roku 1991, później zastępca przewodniczącego, bpa Mariana Dusia)
- członek Rady Prymasowskiej ds. budowy kościołów Warszawy (od 1991 roku)
- przewodniczący Programu Rządowego Ministerstwa Kulty i Sztuki: Ratowanie Miast Historycznych (1995–1998)
- wiceprezes a później prezes Rady Federacji Stowarzyszeń Weteranów Walk o Niepodległość RP[3][4].
Ważniejsze ordery, odznaczenia i nagrody
edytuj- 1959 – nagroda Komitetu ds. Urbanistyki i Architektury
- 1959, 1979, 1982 – nagrody resortowe II stopnia
- 1956–1961 – siedem nagród i wyróżnień w konkursach SARP
- 1964 – Złoty Krzyż Zasługi
- 1964 – Krzyż Partyzancki
- 1976 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- 1994 – srebrny medal Ecclesiae Populoque Servitium Praestanti (Zasłużony w posłudze dla Kościoła i Narodu)
- 1995 – srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
- 1995 – Krzyż Walecznych
- 1996 – Krzyż Armii Krajowej
- 2008 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz środowisk kombatanckich)[5]
- 2015 – pamiątkowa szabla oficerska w uznaniu zasług dla Ojczyzny wręczona przez Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych[4]
W uznaniu zasług dla środowiska kombatanckiego Janusz Stępkowski został w 2008 roku awansowany do stopnia podpułkownika[6]. W dniu 9 maja 2013 roku został awansowany na pułkownika[7].
Życie prywatne
edytujJanusz Stępkowski ożenił się z Anną Marią z domu Turczynowicz (1926–2007, również harcerką i drużynową w Szarych Szeregach, dowodzącą plutonem łączności w Wojskowej Służbie Kobiet, działającą w wywiadzie AK i w oddziałach minerskich). Miał 3 dzieci: Krystynę (ur. w 1948), Stanisława (ur. w 1950) i Andrzeja (ur. w 1951). Był ojcem chrzestnym Tomasza Chlebowskiego.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Nekrolog Janusza Stępkowskiego [online], Wyborcza.pl, 17 marca 2018 [dostęp 2018-03-18].
- ↑ Janusz Stępkowski, Działalność Międzyresortowej Komisji do spraw Rewaloryzacji Miast i Zespołów Staromiejskich [w:] Ochrona Zabytków 36/3-4 (142-143), 298-300, „Ochrona Zabytków”, 29 kwietnia 2022.
- ↑ Kombatant – Biuletyn Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, t. 3 (219), Warszawa, marzec 2009, s. 31, ISSN 0867-8952 [zarchiwizowane z adresu 2016-03-06].
- ↑ a b Jubileusz płk. Janusza Stępkowskiego. [dostęp 2015-11-29].
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 7, poz. 69
- ↑ Wiadomości Konserwatorskie – Pismo Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków, t. 24, Warszawa 2008, s. 109, ISSN 0860-2395.
- ↑ Uroczyste wręczenie aktów mianowań. Strona Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Warszawie, 2013-05-10. [dostęp 2015-11-29].
Bibliografia
edytuj- Kto jest kim w Polsce. Wyd. 4. Warszawa: Wydawnictwo PAI S.A., 2001, s. 896-897. ISBN 83-223-2691-2.