Janusz Jagrym-Maleszewski

Janusz Jagrym-Maleszewski
Data i miejsce urodzenia	1 maja 1879 ; Czarnocin, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	27 września 1942 ; Warszawa, Polska pod okupacją III Rzeszy
	Senator IV kadencji (II RP)
Okres	od 4 października 1935; do 13 września 1938
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Janusz Zygmunt Jakub Maleszewski h. Gryf, ps. w POW Zygmunt Jagrym (ur. 1 maja 1879 w Czarnocinie, zm. 27 września 1942^[1] w Warszawie) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego, senator II RP IV kadencji.

Szkic biograficzny

Młodość

Maleszewski urodził się w rodzinie ziemiańskiej jako syn Hilarego, b. powstańca styczniowego, dzierżawcy majątku Czarnocin, i Marii z Krasnodębskich. Uczęszczał do szkoły realnej w Warszawie, ale został z niej relegowany za udział w manifestacji patriotycznej, po czym wstąpił do Akademii Handlowej w Lipsku, którą ukończył w 1902. Przez jakiś czas pracował jako handlowiec, około 1910 powrócił do Polski.

I wojna światowa

Od 5 sierpnia 1914 służył jako ułan, a następnie podoficer i oficer w Legionach Polskich. 10 czerwca 1915, w czasie szarży pod Rokitną dowodził II plutonem 2 szwadronu 2 dywizjonu ułanów, późniejszym 2 pułkiem Szwoleżerów Rokitniańskich. W czasie szarży został ciężko ranny i wzięty do niewoli rosyjskiej. W listopadzie 1915, po amputacji nogi, jako inwalida wrócił w drodze wymiany z niewoli i otrzymał roczny urlop zdrowotny. Od jesieni 1916 kolejno służył w Krajowym Inspektoracie Zaciągu w Warszawie, jako sekretarz generalny Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu, a w końcu jako kierownik Głównego Urzędu Zaciągu polskiej armii zwanej Polnische Wehrmacht, którego szefem był Władysław Sikorski. W październiku 1918 mianowany został szefem Wydziału Spraw Oficerskich w Sztabie Inspektoratu Lokalnego w Polnische Wehrmacht.

W niepodległej Polsce

W 1918, po wstąpieniu do Wojska Polskiego działał najpierw w Wydziale Personalnym Departamentu VI Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1 marca 1920 wyznaczony został na stanowisko szefa Sekcji 1 Ogólno-Organizacyjnej Oddziału V Personalnego Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych oraz jako oficer do zleceń w gabinecie ministra spraw wojskowych. W czasie wojny polsko-bolszewickiej był członkiem Rady Obrony Stolicy przy Delegacie MSWojsk. W sierpniu 1921 został szefem Wydziału Organizacyjnego Oddziału V Personalnego Sztabu Generalnego. Pełniąc służbę w Sztabie Generalnym, pozostawał oficerem nadetatowym 2 pułku Szwoleżerów Rokitniańskich. W latach 1925–1926 nie pełnił żadnych funkcji ze względu na ciężką chorobę.

W maju 1926 wziął czynny udział w przewrocie majowym, broniąc wraz z płk. Sławojem Składkowskim gmachu Ministerstwa Spraw Wojskowych na ul. 6 Sierpnia i uniemożliwiając wykonanie rozkazów zwolennika rządu, gen. Szpakowskiego. Po przewrocie majowym, na jesieni 1926, został szefem Wydziału Wyznań Niekatolickich Ministerstwa Spraw Wojskowych z pozostawieniem dotychczasowej funkcji oficera sztabowego do zleceń przy Ministrze Spraw Wojskowych^[2]. Stanowisko szefa Wydziału Wyznań Niekatolickich M.S.Wojsk. objął po płk. SG Adamie Kocu. Z dniem 31 października 1926 na skutek reklamacji Ministra Spraw Wewnętrznych przeniesiony został w stan nieczynny na okres sześciu miesięcy z prawem noszenia munduru, w celu objęcia stanowiska komendanta głównego Policji Państwowej^[3]. Z dniem 30 kwietnia 1927 Minister Spraw Wojskowych przedłużył mu okres pozostawania w stanie nieczynnym o dalszych dwanaście miesięcy z prawem noszenia munduru^[4]. W latach 1926–1935 pełnił funkcję komendanta głównego Policji Państwowej, a następnie był senatorem z województwa kieleckiego w Senacie IV kadencji.

W 1909 Janusz Maleszewski poślubił Jadwigę Marię z Dunin-Borkowskich (ur. 1890), która w czasie jego działalności w Policji była organizatorką i pierwszą przewodniczącą Stowarzyszenia „Rodzina Policyjna”.

Awanse

chorąży – 25 czerwca 1915
podporucznik – 1 grudnia 1916
rotmistrz – 1918
podpułkownik – 1921, zweryfikowany 3 maja 1922 ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 61. lokatą w korpusie oficerów jazdy
pułkownik – 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 11. lokatą w korpusie oficerów kawalerii

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 5390^[5]^[6]
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938)^[7]
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)^[8]
Krzyż Niepodległości (6 czerwca 1931)^[9]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)^[5]^[10]
Krzyż Walecznych (trzykrotnie)^[5]
Złoty Krzyż Zasługi (13 maja 1933)^[11]
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[5]
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[5]
Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia^[12]
Komandor z Gwiazdą Orderu Krzyża Orła (Estonia, 1934)^[5]^[13]
Komandor Orderu Świętych Maurycego i Łazarza (Włochy)^[5]
Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja)^[5]
Order Gwiazdy Rumunii (Rumunia)

Przypisy

↑ O kawalerii polskiej XX wieku s. 26
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 13 października 1926, s. 346.
↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 48 z 3.11.1926 r.
↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 14 z 5.05.1927 r.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 458.
↑ Dziennik Personalny 1923.01.11 Nr3
↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za wybitne zasługi na polu pracy społecznej”.
↑ M.P. z 1929 r. nr 278, poz. 644 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia Policji Państwowej”.
↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 26.
↑ M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139 „za zasługi na polu obrony powietrznej i przeciwgazowej”.
↑ Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 283.
↑ Eesti Vabariigi teenetemärgid. president.ee. [dostęp 2014-11-12]. (est.).

Bibliografia

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 458. [dostęp 2020-10-25].
Piotr Stawecki, Maleszewski Janusz Zygmunt Jakub [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XIX, Wrocław etc. 1974, wersja elektroniczna IPSB
Cezary Leżeński / Lesław Kukawski: O kawalerii polskiej XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 26. ISBN 83-04-03364-X.
Felicjan Sławoj Składkowski, Nie ostatnie słowo oskarżonego, Warszawa 2003.

[kawaleria-1] O kawalerii polskiej XX wieku s. 26

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_43_z_13_października_1926,_s._346-2] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 13 października 1926, s. 346.

[3] Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 48 z 3.11.1926 r.

[4] Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 14 z 5.05.1927 r.

[sl-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 458.

[6] Dziennik Personalny 1923.01.11 Nr3

[7] M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za wybitne zasługi na polu pracy społecznej”.

[8] M.P. z 1929 r. nr 278, poz. 644 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia Policji Państwowej”.

[9] M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[10] Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 26.

[11] M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139 „za zasługi na polu obrony powietrznej i przeciwgazowej”.

[12] Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 283.

[13] Eesti Vabariigi teenetemärgid. president.ee. [dostęp 2014-11-12]. (est.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]