Janina Bogdańska
Janina Bogdańska (ur. 5 kwietnia 1905[1], zm. 31 lipca 1995) – polska Sprawiedliwa wśród Narodów Świata.
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Miejsce zamieszkania | |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujPrzybranie Hersza Fenigsteina
edytujPrzed rozpoczęciem okupacji niemieckiej Janina Bogdańska mieszkała z mężem Ludwikiem Bogdańskim i synem Tadeuszem w Warszawie na Marymoncie przy ul. Potockiej 4[1]. W 1935 r. jej małżonek znalazł w stajni żydowskiego chłopca w wieku 11 lub 12 lat, Hersza Fenigsteina (Herszka Fenigstajna)[1], którego para zdecydowała się przygarnąć i wychować. W 1937 r. zmarła biologiczna matka Herszka, bezdomna kobieta sprzedająca obwarzanki na Starym Mieście[1]. Herszek był traktowany jak jedno z własnych dzieci Bogdańskiej, razem z nimi dorastał i kształcił się. Troska o bezpieczeństwo dziecka sprawiła, że Bogdańska zwróciła się po pomoc do ks. Truszyńskiego[1], miejscowego proboszcza, który ochrzcił dziecko w listopadzie 1940 r. i przekazał metrykę chrztu na nazwisko Henryk Wichrowski[2]. W 1943 r. mieszkanie Bogdańskiej zostało nawiedzone przez niemiecką żandarmerię wskutek donosu sąsiadki o ukrywaniu dziecka o żydowskim pochodzeniu[1]. Chłopiec uniknął prześladowania dzięki wstawiennictwu członka podziemia podającego się za etnicznego Niemca (Volksdeutsche). Po tym zdarzeniu Bogdańska, chcąc zapewnić ukrywanemu Herszkowi bezpieczeństwo, zorganizowała zarejestrowanie Fenigsteina do pracy w Niemczech za pośrednictwem Arbeitsamtu, w czym pomogła jej działająca w konspiracji członkini PPS, Jadwiga Maldis[1], a także Barbara Rutkowska[1] i była działaczka Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej, Irena Bobińska-Skotnicka[1]. Jesienią 1943 r.[1] Fenigstein został wysłany przez Bogdańską do Niemiec, gdzie nierozpoznany przebywał w prywatnym gospodarstwie rolnym do wyzwolenia terenu przez siły alianckie w 1945 r[2]. W 1947 r.[1] Fenigstejn odszukał Bogdańską, którą uważał za swoją matkę i założył własną rodzinę w Polsce[1].
Pomoc udzielona Aleksandrowi i Irenie Skotnickim
edytujW maju 1943 r. Bogdańska zorganizowała bezpieczne schronienie również dla Ireny i Aleksandra Skotnickich, uchodźców z warszawskiego getta[1]. Skotnicki walczył wcześniej w powstaniu w getcie[1]. Kobieta zapewniła im prowiant i ukrycie do czasu, aż nie znalazła dla dwójki bezpiecznej kryjówki z dala od miasta. Tam Skotniccy doczekali wyzwolenia przez Armię Czerwoną, a po zakończeniu działań wojennych pobrali się. Skotnicki zeznawał w gdańskim procesie przeciwko odpowiedzialnemu za stłumienie powstania w getcie Jürgenowi Stroopowi, po czym małżeństwo udało się na emigrację do Australii[1].
Odznaczenia
edytuj22 grudnia 1997 r.[1] Jad Waszem uznał Janinę Bogdańską za Sprawiedliwą wśród Narodów Świata[3].
Miejsce spoczynku
edytujPochowana na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 83B-2-5)[4].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Historia pomocy - Bogdańska Janina. Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2021-06-25].
- ↑ a b The Righteous Among The Nations [online], The Righteous Among The Nations [dostęp 2021-06-25].
- ↑ Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by 1 January 2020 [online], yadvashem.org, 1 stycznia 2020, s. 7.
- ↑ Janina Bogdańska [hasło w wyszukiwarce internetowej] [online], brodnowski.grobonet.com [dostęp 2024-01-22].