Jan Stanisław Zbąski
Jan Stanisław Zbąski herbu Nałęcz (ur. 1629, zm. 21 maja 1697) – biskup warmiński w latach 1688-1697, administrator apostolski diecezji sambijskiej, archidiakon gnieźnieński, prezydent Trybunału Głównego Koronnego w 1671 roku[1], kanonik kapituły kolegiackiej św. Jana Chrzciciela w Warszawie od około 1670 roku, kanonik gnieźnieński, kanonik krakowski i sandomierski, dziekan łowicki, opat komendatoryjny sulejowski[2], ambasador Rzeczypospolitej w Państwie Kościelnym w 1687 roku[3], kanclerz królowej Marii Kazimiery[4].
| ||
| ||
| Data urodzenia |
1629 | |
|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 maja 1697 | |
| Miejsce pochówku |
bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja we Fromborku | |
| Biskup warmiński | ||
| Okres sprawowania |
1688–1697 | |
| Biskup przemyski | ||
| Okres sprawowania |
1677–1688 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Nominacja biskupia |
11 października 1677 | |
| Sakra biskupia |
22 maja 1678 | |
| Data konsekracji |
22 maja 1678 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||||
| Współkonsekratorzy | |||||||
| |||||||
Życiorys
edytujPochodził z kalwińskiej rodziny szlacheckiej w ówczesnym woj. sandomierskim (Zbąszyń). Był synem Stanisława i Heleny Konstancji z d. Przyjemskiej, urodził się podczas podróży rodziców w karczmie w Smardzewicach. W czasie nauki u jezuitów w Lublinie przeszedł na katolicyzm. W 1646 roku porzucił kalwinizm i przeszedł na katolicyzm[5]. W 1663 otrzymał święcenia kapłańskie. Był sekretarzem króla Jana Kazimierza. Podpisał pacta conventa Michała Korybuta Wiśniowieckiego w 1669 roku[6]. Był bliskim współpracownikiem króla Jana III Sobieskiego. Towarzyszył królowi w odsieczy wiedeńskiej. W 1672 roku był deputatem duchownym na Trybunał Główny Koronny[7]. W 1674 roku był elektorem Jana III Sobieskiego z województwa kaliskiego[8]. W 1677 został biskupem przemyskim, a w 1688 warmińskim. W 1693 konsekrował kościół w Świętej Lipce. Ufundował dzwony, szaty liturgiczne i budynki gospodarcze w Stoczku Klasztornym. Był mecenasem malarza warmińskiego Piotra Kolberga.
Po zerwanym sejmie konwokacyjnym 1696 roku przystąpił 28 września 1696 roku do konfederacji generalnej[9].
Jako senator był obecny na sejmach: 1678/1679, 1681, 1683, 1685, 1688, 1688/1689, 1695 i 1696 roku[10].
Zmarł 21 maja 1697 w Lidzbarku Warmińskim. Pochowany został w katedrze fromborskiej.
Przypisy
edytuj- ↑ Jan Korytkowski, Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych. Podług źródeł archiwalnych. t. 1, Gniezno 1883, s. 407.
- ↑ Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, Warszawa 2000, s. 511.
- ↑ Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938, Warszawa 1938, s. 143.
- ↑ Encyklopedja powszechna z ilustracjami i mapami. T.8, Warszawa 1900, s. 899.
- ↑ Ludwik Królik, Kapituła kolegiacka w Warszawie do końca XVIII wieku, Warszawa 1990, s. 203.
- ↑ Porzadek na seymie walnym electiey między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu elekcyey należące vchwalony y postanowiony, Roku Pańskiego tysiąc sześćset sześćdziesiąt dziewiątego dnia wtorego miesiąca maia. [b.n.s]
- ↑ Ordo Dominorum Iudicium Deputatorum tam Spiritualiu[m] q[ua]m S[ae]cularium congregat[orum] Anno Millesimo Sexentesimo Septuagesimo Secundo p[ro] f[e]r[i]a secunda Conductus Pascha[e]., Archiwum Państwowe w Lublinie 15, k. 16.
- ↑ Suffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielkiego Xięstwá Litewskiego, zgodnie na Naiaśnieyszego Jana Trzeciego Obránego Krola Polskiego, Wielkiego Xiążęćiá Litewskiego, Ruskiego, Pruskiego, Mázowieckiego, Zmudzkiego, Inflantskiego, Smolenskiego, Kijowskiego, Wołhynskiego, Podolskiego, Podláskiego, y Czerniechowskiego Dáne między Wárszawą á Wolą / Dnia Dwudziestego pierwszego Máiá / Roku 1674
- ↑ Konfederacya Generalna Ordinvm Regni & Magni Dvcatus Lithvaniæ Po niedoszłey Konwokacyey głowney Warszawskiey umowiona Roku Pańskiego 1696. dnia 29 Miesiąca Sierpnia, [1696], [b.n.s.]
- ↑ Leszek Andrzej Wierzbicki,Senatorowie koronni na sejmach Rzeczypospolitej, Warszawa 2017, s. 180.